QR Qarjy ministrligi juyrda preziydent Qasym-Jomart Toqaevqa qayrylu jasap, eldegi shaghyn jәne  úsaq kәsipkerlik subiektilerin tekseruge salynghan ýsh jyldyq moratoriydi alyp tastau turaly bastama kótergen edi.

Saparshylar Erúlan Jamaubaev myrza tizginin ústaghan Qarjy ministrligining búl úsynysy qazirgidey qarjylyq daghdarys pen koronavirus qos ókpeden qysqan alaghay da búlaghay kezende әupirimdep kýnderin kórip jýrgen shaghyn jәne úsaq kәsipkerlik ókilderine ýlken soqqy bolatynyn aityp, dabyl qaghuda.

«EXANTE» Halyqaralyq investisiyalyq kompaniyasynyng analitiygi Andrey Chebotarov, Qarjy ministrligi osy bastamasy arqyly budjetti ózge kiris kózderi arqyly tolyqtyrudyng eshbir jolyn taba almaghandaryn moyyndap otyr, dep esepteydi.

«Preziydent Toqaev budjet kirisin kóbeytu kerektigi turaly tapsyrmany býgin nemese keshe ghana aitqan joq. Búl tapsyrma berilgeli de biraz uaqyt boldy. Qarjy ministrligi osy uaqyt ishinde budjetti toltyrudyng ózge kreativti tәsilin oilap tabuyna bolatyn edi.

Dәl qazir elimizdegi shaghyn jәne úsaq kәsipkerlik jetkilikti dengeyde damydy dep aita almaymyz. Al Qarjy ministrligi shaghyn jәne úsaq kәsipkerlikti tekseruge salynghan ýsh jyldyq moratoriydi alyp tastau turaly bastamasy arqyly ózderining dәrmensizdikterin jәne ózgeshe oilau qabiletterining joqtyghyn dәleldep otyr», - deydi Andrey Chebotarov.

Al biznes-ombudsmen Rustam Jýrsinov biznesti tekseruge salynghan moratoriy qazirgidey pandemiya men karantindik shekteulerden tuyndaghan ekonomikalyq daghdarys kezinde shaghyn biznes ýshin qorghanysh bolatyn birden-bir mehanizm ekenin aitypty.

«Shaghyn jәne úsaq  kәsipkerlik subiektilerinde az ghana shtat bolatynyn eskersek, kez kelgen kólemdegi aiyppúl salu sanksiyasy olar ýshin qayta es jiya almaytynday auyr soqqy boluy mýmkin. Onyng aqyry kәsipkerlik subiektileri ýshin qyzmetkerlerdi qysqartu, jalaqylaryn azaytu, kólenkeli ekonomikany damytu sekildi sebep-saldargha әkelmesine kepil joq.

Dәl qazirgidey uaqytta múnday qadamgha barugha mýlde bolmaydy. Múnyng aqyry әleumettik jaghdaydyng ushyghuyna, tipti, shaghyn jәne mikrokәsipkerlik sektorynyng jabyluyna әkelip soqtyruy әbden mýkin», - deydi Jýrsinov.

Taqyrypqa túzdyq retinde aita keteyik, preziydent Qasym-Jomart Toqaev shaghyn jәne mikrokәsipkerlik subiektilerine «salyqtyq kanikul» jariyalau turaly sheshim qabyldaghanda, Qarjy ministrligine tapsyrma berip, ekonomikanyng dәl osy sektoryn qoldau kerektigin aitqan edi.

Alayda, osy bir jyl ishinde memleket tarapynan qanday da bir qoldau bolmaghan. Kerisinshe, tekseru kóbeygen. Naqty mysal: 2015 jyly salyqtyq tekserulerden keyin el kóleminde úzyn-sany 235,5 myng kәsipker әkimshilik jauapkershilikke tartylsa, 2020 jyly búl kórsetkish 445,5 myngha jetken. Sarapshylar búl kórsetkishter arqyly Qarjy ministrligi tekseristi azaytu turaly el basshylyghynyng tasyrmasyn elemey otyrghanyn aitady.

Esterinizge sala keteyik, 1 qyrkýiek kýni preziydent Qasym-Jomart Toqaev jyl sayynghy Qazaqstan halqyna Joldauyn jasady. Biylghy Joldauda basa nazar audarghan mәselening biri – «budjetti tolyqtyru» deytin dәudey taqyryp bolghany jәne ras. Preziydentting sózderinen úqqanymyz, elding qarjylyq túraqtylyghy sheksiz emes. Qalyptasqan jaghdaygha qarasaq, qazirding ózinde qazynadan júmsalyp jatqan shyghyn kóbeygen. Sәikesinshe, ol shyghyndardy jabu kerek. Óitkeni, budjet tapshylyghy sezile bastaghan jәne Últtyq qor transfertterine kóz jýgirtsek, ekonomikalyq jaghday qiynday bastaghan. Sondyqtan da: «Sózsiz, budjetti toltyru qajet. Onyng joldaryn qarastyru kerek», - dedi Preziydent.

Al QR Qarjy ministri Erúlan Jamaubaev bolsa, óz kezeginde budjetti toltyrudyng ózge amalyn oilap taba almapty. Sóitip, shaghyn jәne úsaq kәsipkerlikke salynghan ýsh jyldyq moratoriydi alyp tastau turaly bastama kóteripti. Múnyng sebebin – «kólenkeli ekonomikamen kýres» dep týsindiripti.
Al siz ne oilaysyz, oqyrman?..

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz