Qogham belsendisi Sanavar Zakirova Qazaqstan Ýkimeti «elektrondy ýkimet» (eGov) platformasyn jasau maqsatynda Reseyding SBER kompaniyalar tobymen Memorandumgha qol qoyghany ýshin Ýkimet basshysy Asqar Mamindi sotqa beripti.  Búl turaly Sanavar Zakirovanyng ózi Facebook-tegi jeke paraqshasynda jazdy.

«Qazaqstan Respublikasynyng premier-ministri Asqar Maminning Qazaqstannyng sifrlyq transformasiyasy boyynsha jobalardy jýzege asyru salasyndaghy yntymaqtastyq turaly SBER kompaniyalar tobynyng basshysy German Grefpen Memorandumgha qol qongyn zansyz dep tanu turaly shaghym týsirdim», - dep jazypty.

Al Núr-Súltan qalalyq mamandandyrylghan audanaralyq әkimshilik sotqa joldanghan shaghymda:

«03.09.2021 jyly Shyghys ekonomikalyq forumy ayasynda QR premier-ministri Asqar Mamin men SBER kompaniyalar tobynyng basshysy German Gref Qazaqstannyng sifrlyq transformasiyasy boyynsha jobalardy jýzege asyru salasyndaghy yntymaqtastyq turaly, sifrlandyrudyng platformalyq modeli men  Data-Driven Government turaly Memorandumgha qol qoyghan edi.

Atalghan qújat Qazaqstanda GovTech sifrlyq platformasyn engizu boyynsha әriptestikting negizgi tәsilderin, memlekettik basqarudaghy sifrlyq transformasiya men reinjiyneringti, mәlimetterdi taldau әdisteri men jasandy intellektti qoldanudy qamtyghan. Sifrlyq arhiytekturanyng búl platformalyq moldeli halyqqa memlekettik qyzmet kórsetuding tiyimdili men jyldamdyghyn arttyrady.

QR premier-ministri Asqar Mamin men SBER kompaniyalar tobynyng basshysy German Gref qol qoyghan Qazaqstannyng sifrlyq transformasiyasy boyynsha jobalardy jýzege asyru turaly Memorandumdy QR Konstitusiyasyna qayshy jәne QR Azamattarynyng qauipsizdigine qater tóndiredi dep esepteymin», - dep jazylghan.

Biz Sanavar Zakirovagha habarlastyq. Isting mәn-jayyn súrap bildik.

Búl SBER-men emes, Resey biyligimen jasalghan kelisim

Sanavar Zakirova:

- Birinshiden, qanday da bir kelisimge qol qoyardan búryn, olar әueli qarapayym azamattardyn, qoghamnyng oiyn bildiretin qanday da bir qoghamdyq úiymdardyng pikirin súrauy kerek edi. Al biz búl jaydy Memorandumgha qol qoyghan kýni biraq bildik. Endi ainalasy 5-6 aidyng ishinde kelisimge qol qoyady da, odan әri olar (SBER-red.) barlyq múraghattar bazasyn qayta jasap shyghatyn bolady.

Bizde memlekettik qyzmet týrlerin kórsetetin 400-ge juyq platforma bolsa, sonyng barlyghyn SBER-ge beremiz. Olar ony qayta jasap shyghady, sosyn ol platformalardyng әri qaray júmys isteuin qadaghalap, qyzmet kórsetetin bolady.  Búl neni bildiredi? Biz óznmizding barlyq aqparattyq jýiemizdi, barlyq qújattamalarymyzdy SBER-ding baqylauyna ótkizip beremiz degen sóz.

Qarapayym, sot jýiesin alyp qaranyzshy, azamattar sotqa shaghym týsiredi, әrtýrli sipattaghy qújattaryn ótkizedi. Sol sekildi, eGov elektrondy portaly arqyly biz әrtýrli qújatarymyzdy alamyz. Endi SBER osynyng barlyghyna qol jetkizgeli otyr. Ol qújattardyng barlyghy qúpiya boluy kerek. SBER elektrondy ýkimet baghdarlamasyn jasaydy delik. Sosyn she? Álgi jasaghan baghdarlamasy dúrys istemey qalsa, bizding Ýkimet taghy sol SBER-ge jýginedi. Olar ony qayta iske qosady. Sol kezde olar bәribir barlyq aqparatqa qol jetkizetin bolady.

German Gref eshqanday da aqparattyng jariyagha shyghyp ketpeuine kepildik beretinin aitady.  Hosh delik. Biraq, ol Qazaqstannyng elektrondy ýkimet baghdarlamasyn ózi jasamaydy ghoy. Onyng komandasynda eng joq degende jýzge tarta adam bolady. German Gref ol jýz adamgha kepildik bere me? Joq!

Ekinshiden, eger alda-jalda eki el arasy ushygha qalsa, olar bizding býkil jýiemizdi búghattay alady. Sosyn naghyz kollaps bolady. Óitkeni, bizding Ýkimet oghan qarsy týk istey almay qalady.

SBER-ding 51 payyzy Resey biyligine tiyesili. Sonda biz, kelisimdi SBER-men emes, Resey biyligimen jasasyp otyrmyz. Biz óz erkimizben bóten memleketke elektorndyq jýiemizdi tapsyryp berip otyrmyz. Bizde bar 400 platformany janaghy shet memleketke ózara integrasiya ayasynda dep, óz erkimizben bere salmaqpyz. Olar bizding ne istep, ne qoyyp jatqanymyzdyng barlyghyna qol jetkizedi. Búl dúrys emes!

2016 jyly Jer dauy kezinde de osynday jaghday bolghan. Aqyry ne boldy? Halyq narazylyghyna úlasty. Keyin búl mәseleni toqtatyp qoydy (moratoriy jariyalap).

Meninshe, dәl osy SBER-men kelisimdi de biz osylay toqtatyp túrsaq, búl biz ýshin dúrys sheshim bolar edi. Óitkeni, bizding biylikting barlyq tarmaghynda «Nur Otan» partiyasy. Oppozisiyany biylikke jolatpaydy. Osynday olqylyqtardyng boluynyng bir sebebi de osy – oppozisiyanyng joqtyghy. Eger biz búl memorandumdy 5-6 jylgha shegerip túrsaq, sol uaqyt ishinde qanday da bir oppozisiyalyq partiyany tirkey alsaq, onda mýlde basqasha sheshim qabyldanar ma edi.

Somasynyng ózi bas ainaldyrarlyq. 500 mln dollar degen tym kóp. Osynyng bir bóligin ghana bizding IT mamandargha beretin bolsa, bizdikilerding ózderi-aq jasap shyghar edi.

Resey mәlimdemeleri – Donbass ssenariyin menzeydi

Nege Resey? Ukrainamen soghystan keyin Reseyding bedeli týsti. Resey Dumasy deputattarynyng Qazaqstangha qatysty aqparattyq shabuyly kóbeydi. Jirinovskiyden bastap, olar: «Qazaqstan degen memleket joq», «Soltýstik Qazaqstan Reseyding jeri», «Qazaqstannyng jeri – Reseyding syilyghy», - degen mәlimdemelerdi jiyiletti. Osynyng ózi-aq  Reseyding bizge degen kózqarasyn bildiredi. Tipti, Donbass ssenariyin menzeydi.

Osynday shabuyldardy jasay otyryp, olar Qazaqstandy óz yqpalynda ústap qalghysy keledi. Býkil әlemdik qauymdastyq Reseyding Qyrymdy tartyp aluy men Donbasta soghys ashuyn qoldamaydy. Resey jalghyz qaldy. Sondyqtan, Belarusi pen Qazaqstandy bar kýshin salyp, Reseymen integrasiyalaudy kózdep otyr. Qazaqstan ýshin búl óte qauipti.  Biz Tәuelsizdikti onaylyqpen alghan joqpyz. Qaytadan Tәuelsizdikti berip qoy – ólimmen ten. Eger biz Tәuelsizdigimizden aiyrylsaq – biz óz tilimizdi óltiremiz, mәdeniyetimizden aiyrylamyz. Sondyqtan, Reseymen integrasiya Qazaqstan ýshin óte qauipti. Bizge, eng tiyimdisi – Tәuelsiz memleket bola otyryp, Reseymen de, Qytaymen de, AQSh-pen de dostyq qarym-qatynasty saqtau.

Sberbankke AQSh sanksiyasy salynghan eken. Demek, Qazaqstan ýkimeti Qazaqstandy soqqynyng astynda qaldyrghaly otyr degen sóz. Sanksiya salynghandarmen әriptestik jasaushylar da avtomatty týrde sanksiyanyng zardabyn taratatyn bolady. Búl degeniniz Mamin bizdi de sanksiyagha iytermelep otyr ghoy. Bizding ekonomika ony kótere me? Joq!

Referendum kerek!

Mening shaghymymdy qabyldamauy da mýmkin. Olar mening aryzymdy tirkedi. Endi sottyng 5 kýn uaqyty bar. Mening shaghymymdy qaraudan bas tartuy da mýmkin. Júma kýni biz sot shaghymdy qaray ma, joq pa, sony bilemiz. Al shaghymdy qabyldap, men sotta jenilgen kýnning ózinde, men apelyasiyagha beremin. Zanda kórsetilgen tәrtippen jýremin. Sodan son, qoghamdyq úiym qúrsam da, halyqqa búl sheshimning zansyz ekenin týsindirumen ainalysatyn bolamyn. Eng qúryghanda, biylikten búl mәsele boyynsha Referendum ótkizuin talap etemin.

Dayyndaghan Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz