-Núrsúltan Nazarbaev Qauipsizdik Kenesi tóraghalyghynan ketti me?
-Ketti.
-Onyng inisi Samat Ábish Últtyq Qauipsizdik Qyzmeti basshylyghynan ketti me?
-Ketti.
-Darigha Parlamentte joq pa?
-Joq!
-“Horgos” Bolat Nazarbaevtyng yqpalynan bosady ma?
-IYә!
-Ýsh “kýieu bala” ketti me?
-Ketti.
-Núrlan Nyghmatullin ketti me Parlamentten?
-Ketti
-Kәrim Mәsimov ústaldy ma?
-Ústaldy.
-Nazarbaevtardyng syrttaghy aktivterin әkeluge start berildi me?
-Berildi.
-Qyzdarynyng biznestegi ýlesteri birtindep alynyp jatyr ma?
-IYә!
-Halyqtyng ortasha jalaqysy Nazarbaev aitqanday 500 myng emes, 50-aq myng tenge ekenin aitty ma Toqaev?
-Aytty.
-Elding kýlli baylyghy 162 adamnyng qolynda shoghyrlanghanyn, halyqtyng kedeylengenin, bolashaqta әleumettik tensizdik boldyrmaugha kýsh salatynyn aitty ma Toqaev?
-Aytty.
-Sayasy reformalar jasaymyn dedi me Toqaev?
-Dedi.

Au, búl ózgeristerding boluyn 2 ay búryn týsimizde ghana kóretin edik qoy?! Osy ózgeristerdi ainaldyrghan bir aidyng ishinde jasady ghoy? Nege mәn bermeymiz? Halyqtyng kedeyshilikke úshyraghanyn Nazarbaev ólse moyyndar ma edi? Joq, әriyne. Nazarbaev jәne onyng ainalasy “otbasymen” qosyp “gharyshta” ómir sýrip jatty emes pe? Olardyng bizben sharuasy da bolghan joq qoy? Nege úmytamyz?

IYә, maghan da únamaytyn nәrseler kóp. 227 adamnyng ólimi kópting ishin kýidirmeydi deysizder me? Kýidiredi. Oq atqan qanisherler jazagha tartylghanyn qalamaydy deysizder me? Qalaymyz. Al biraq, halyqqa oq atqan naqty kimder? Poliyseyler me, sodyrlar ma? Keybir poliyseyler Preziydentke sabotaj jasap, Nazarbaevtardyng mýddesine oinap, Toqaevqa qarsy júmylyp, eldi arandatty degen aqpar bar. Múnday jaghdayda kimning aq, kimning qara ekenin qalay anyqtaymyz? Biylikting tergeuine senuge bola ma? Olar Mәsimovtyng negizgi sybaylastaryn aitady ma, aitpay ma? Eger Nazarbaevtardyng shyn qatysy bolsa, onda nege olar qylmystyq jauapkershilikke tartylmaydy degen kýiinish mening keudemde de bar. Jәne búl kýiinish maghan tynyshtyq bermeydi. Olar 30 jyl oiran salady eken, eng ayaghynda qalamyzdy qiratyp, halyqty arandatyp, eldi tughanynan aiyryp, býlik salyp ketedi eken de, tayrandap syrtta ghúmyr keshedi eken. Olay bolmaydy.

Jay ghana qala qiraghan joq, búl jerde adam shyghyny boldy. Sondyqtan naghyz tapsyrys berushiler jazasyn aluy tiyis. Olargha keshirim joq jәne bolmaydy da. Memleketke terror jasaghandardy keshiru degen sóz - 30 jylda elde jasalghan býkil qylmystyq әreketterdi aqtau degen sóz! Eger tergeudi әdil jýrgizbey, týlkibúlangha salsa, naqty tapsyrys berushilerding aty atalmaytyn bolsa, naghyz qylmyskerler qylmystyq jauapkershilikke tartylmaytyn bolsa, onda qoghamnyng halyqaralyq sotqa jýginuden basqa amaly qalmaydy. Búl bir Ekinshiden, Toqaev tarihy shansynan aiyrylady. Tarazynyng basynda aqiqat pen ótirik ilinip túr. Qay joldy tandaydy? Memleketting aldaghy taghdyry tarazy basyndaghy tandaugha baylanysty órbiydi. Osyny úmytpau kerek!

Taghy bir únamaytyny, Toqaev mәlimdeme jasaghan sayyn Nazarbaevty nege maqtay beredi? Jón-josyqsyz búl ne maqtau? Shyn jaghympazdyqqa jany qas bolsa, Toqaevtyng ózi jeke basqa tabynudy dogharu kerek!
Kónilge kýmәn tughyzatyn taghy mәsele, Nazarbaevtyng biyliktegi ini-qaryndastary әli otyr. Ómir baqy bir otbasyna qyzmet etken kýlli qogham ýshin osy bir asa jiyirkenishti top nege otyrady? 30 jyl boyy sayasy kýreskerlerdi qaralau jóninde tapsyrma berip kelgen Aida Balaeva bas iydeolog bolyp nege otyr? “Jana Qazaqstan” turaly aitugha Balaevanyng moralidy qúqyghy bar ma? Áriyne joq! Onda Toqaev nege “Shemolghan menedjment mektebinin” týlekterine zәru? 18 mln halyqtyng ishinde nebir myqtylary bar qazaqtyn. Nege shaqyrmaydy reputasiyasy tap taza hәm shyn myqtylardy? Búryn Nazarbaev qolbaylau boldy. Al qazir biylik qolynda túr emes pe?

Azamattarymyzdy týrmelerde azaptap jatqan Ishki Ister ministri Túrghymbaev nege otyr? Qauipsizdik Kenesinde IYsekeshov ne istep jýr? 2-3 jylda trilliondaghan aqshany jútqan “Núrotandy” neghyp tezirek taratyp, rembrending jasaugha asyqpaydy?

Kópting kónilin kýpti etken osy saualdar. Nauryz aiynda qogham búl saualdargha jauap alugha tiyis… Qogham ózine baylyq ber, ne aspandaghy aidy alyp ber dep otyrghan joq. Halyq aqiqattyng aityluyn talap etip otyr.
El-júrttyng kónilinde kishkentay ýmitting sәulesi jylt etti. Sol jylt etkeni sәuleni óshirip almau - Toqaevtyng erik-jigerine men azamattyq ar-ojdanyna baylanysty…

Dina Elgezek

Abai.kz