13 nauryzda Ázirbayjandyq «Haqqin.az» saytynda «Erdoghangha Nazarbaev kerek» degen maqala jariyalanghan edi. Atalghan maqala qazaq tildi auditoriyagha qyzyq bolar degen oiman, qazaq tiline audaryp, Abai.kz oqyrmandarynyng nazaryna úsynghandy jón kórdik.

Nazarbaevtyng Anadoly diplomatiyalyq forumyna Erdoghannyng jeke shaqyruymen kelui jәne onyng Týrkiya Preziydentimen kezdesui Onyng (Nazarbaevtyn) әlemdik dengeydegi qayratker jәne ýlken sayasattyng naghyz aisbergi ekenin taghy bir dәleldeydi. Ózderiniz biletindey, aisbergting su betinde tek 10%-y ghana bar, qalghany  su astynda jasyrylghan.

Qantar aiyndaghy Onyng (Nazarbaevtyn) klanyna mýshe adamdardyng tónkeris jasau әreketinen keyin patriarhtyng taghdyry basqasha boluy mýmkin edi. Áriyne, Ony eshkim sotqa bermes edi, biraq, onyng ómiri kenet «qazamen» ayaqtaluyda ghajap emes edi. Qasym-Jomart Toqaev Onymen bitimgershilik kelisimge kele aldy. Degenmen búl kelisimder Nazarbaevqa qansha túratynyn jaqyn arada anyqtaytyn bolamyz.

Qazaqstannyng qazirgi Preziydenti ózining «ruhany әkesin» elding sayasy ómirine qanday da bir yqpal etuding teoriyalyq mýmkindiginen de aiyrdy. Nazarbaev Qauipsizdik Kenesi men Qazaqstan halyqtary Assambleyasyn ómir boyyna basqaru qúqyghynan aiyryldy. Túnghysh Preziydent atauyn ózgertken biylik partiyasynyng tóraghasy qyzmetinen de ketti. Onyng tóniregindegiler biylikten mýldem alastatyldy – bireuler qyzmetinen aiyryldy, al bireuler temir torgha qamaldy.

Nazarbaevtar klanynyng da qarjy-ekonomikalyq jaghynan qany tamghan – mýlkining basym kópshiligi basqalardyng qolyna ótip ketken dep aitu artyq bolar. Áriyne, biraz dýnie qaldy. Biraq búrynghymen salystyrghanda úsaq-týiek dýniye. Alayda, óz jasyndaghy patriarhqa kóp nәrse de kerek emes. Eng bastysy ol aman qaldy.

Osy jyldyng aqpan aiynda bergen súhbatynda Qasym-Jomart Toqaev: «Núrsúltan Nazarbaev memlekettigimizding irgetasyn qalady, eldi nyghaytugha zor ýles qosty. Onyng qyzmetine obektivti bagha beruge mindettimiz. Túnghysh Preziydentting kemshilikteri bolsa, ony jas kóshbasshylar tәrbie retinde qabyldau kerek», - dep sóilegen.

Mine, búl patriarhtyng qazaq biyligining jana buynynan, óz klanymen jasyryn soghysta jeniske jetken úrpaqtan alghan induligensiyasy edi. Osylaysha, patriarh Qazaqstannyng ishki sayasatyn tastap ketti. Halyqaralyq sayasatqa qatysu jәne mindetti emes. Onyng týrki әlemindegi, Qytaydaghy jәne postkenestik kenistiktegi jәne óz elindegi baylanystary әrkimge qajet. Patriarhtyng basynda ózi aralasugha mýmkindik alghan әrbir әlemdik kóshbasshynyng biregey derekter bazasy bar.

Álemdik sayasattyng qazirgi syrlary ol ýshin ashyq paraq. Erdoghan patriarhty kenesshi retinde qajet etedi. Sondyqtan Núrsúltan Ábishúly jaqyn arada Týrki kenesinde qúrmetti lauazymgha ie bolady. Onda onyng tәjiriybesi barynsha tiyimdi paydalanylady. Patriarh ózining beybit kýzine layyq boldy jәne ol turaly kóbirek estiytin bolamyz.

Audarghan Kerimsal Júbatqanov,

Qazaq-Orys halyqaralyq uniyversiytetining dosenti, tarih ghylymdarynyng kandidaty

Abai.kz