13 ناۋرىزدا ازىربايجاندىق «Haqqin.az» سايتىندا «ەردوعانعا نازارباەۆ كەرەك» دەگەن ماقالا جاريالانعان ەدى. اتالعان ماقالا قازاق ءتىلدى اۋديتورياعا قىزىق بولار دەگەن ويمان، قازاق تىلىنە اۋدارىپ، Abai.kz وقىرماندارىنىڭ نازارىنا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك.

نازارباەۆتىڭ انادولى ديپلوماتيالىق فورۋمىنا ەردوعاننىڭ جەكە شاقىرۋىمەن كەلۋى جانە ونىڭ تۇركيا پرەزيدەنتىمەن كەزدەسۋى ونىڭ (نازارباەۆتىڭ) الەمدىك دەڭگەيدەگى قايراتكەر جانە ۇلكەن ساياساتتىڭ ناعىز ايسبەرگى ەكەنىن تاعى ءبىر دالەلدەيدى. وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، ايسبەرگتىڭ سۋ بەتىندە تەك 10%-ى عانا بار، قالعانى  سۋ استىندا جاسىرىلعان.

قاڭتار ايىنداعى ونىڭ (نازارباەۆتىڭ) كلانىنا مۇشە ادامداردىڭ توڭكەرىس جاساۋ ارەكەتىنەن كەيىن پاتريارحتىڭ تاعدىرى باسقاشا بولۋى مۇمكىن ەدى. ارينە، ونى ەشكىم سوتقا بەرمەس ەدى، بىراق، ونىڭ ءومىرى كەنەت «قازامەن» اياقتالۋىدا عاجاپ ەمەس ەدى. قاسىم-جومارت توقاەۆ ونىمەن بىتىمگەرشىلىك كەلىسىمگە كەلە الدى. دەگەنمەن بۇل كەلىسىمدەر نازارباەۆقا قانشا تۇراتىنىن جاقىن ارادا انىقتايتىن بولامىز.

قازاقستاننىڭ قازىرگى پرەزيدەنتى ءوزىنىڭ «رۋحاني اكەسىن» ەلدىڭ ساياسي ومىرىنە قانداي دا ءبىر ىقپال ەتۋدىڭ تەوريالىق مۇمكىندىگىنەن دە ايىردى. نازارباەۆ قاۋىپسىزدىك كەڭەسى مەن قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسىن ءومىر بويىنا باسقارۋ قۇقىعىنان ايىرىلدى. تۇڭعىش پرەزيدەنت اتاۋىن وزگەرتكەن بيلىك پارتياسىنىڭ توراعاسى قىزمەتىنەن دە كەتتى. ونىڭ توڭىرەگىندەگىلەر بيلىكتەن مۇلدەم الاستاتىلدى – بىرەۋلەر قىزمەتىنەن ايىرىلدى، ال بىرەۋلەر تەمىر تورعا قامالدى.

نازارباەۆتار كلانىنىڭ دا قارجى-ەكونوميكالىق جاعىنان قانى تامعان – مۇلكىنىڭ باسىم كوپشىلىگى باسقالاردىڭ قولىنا ءوتىپ كەتكەن دەپ ايتۋ ارتىق بولار. ارينە، ءبىراز دۇنيە قالدى. بىراق بۇرىنعىمەن سالىستىرعاندا ۇساق-تۇيەك دۇنيە. الايدا، ءوز جاسىنداعى پاتريارحقا كوپ نارسە دە كەرەك ەمەس. ەڭ باستىسى ول امان قالدى.

وسى جىلدىڭ اقپان ايىندا بەرگەن سۇحباتىندا قاسىم-جومارت توقاەۆ: «نۇرسۇلتان نازارباەۆ مەملەكەتتىگىمىزدىڭ ىرگەتاسىن قالادى، ەلدى نىعايتۋعا زور ۇلەس قوستى. ونىڭ قىزمەتىنە وبەكتيۆتى باعا بەرۋگە مىندەتتىمىز. تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ كەمشىلىكتەرى بولسا، ونى جاس كوشباسشىلار تاربيە رەتىندە قابىلداۋ كەرەك»، - دەپ سويلەگەن.

مىنە، بۇل پاتريارحتىڭ قازاق بيلىگىنىڭ جاڭا بۋىنىنان، ءوز كلانىمەن جاسىرىن سوعىستا جەڭىسكە جەتكەن ۇرپاقتان العان يندۋلگەنتسياسى ەدى. وسىلايشا، پاتريارح قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىن تاستاپ كەتتى. حالىقارالىق ساياساتقا قاتىسۋ جانە مىندەتتى ەمەس. ونىڭ تۇركى الەمىندەگى، قىتايداعى جانە پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتەگى جانە ءوز ەلىندەگى بايلانىستارى اركىمگە قاجەت. پاتريارحتىڭ باسىندا ءوزى ارالاسۋعا مۇمكىندىك العان ءاربىر الەمدىك كوشباسشىنىڭ بىرەگەي دەرەكتەر بازاسى بار.

الەمدىك ساياساتتىڭ قازىرگى سىرلارى ول ءۇشىن اشىق پاراق. ەردوعان پاتريارحتى كەڭەسشى رەتىندە قاجەت ەتەدى. سوندىقتان نۇرسۇلتان ءابىشۇلى جاقىن ارادا تۇركى كەڭەسىندە قۇرمەتتى لاۋازىمعا يە بولادى. وندا ونىڭ تاجىريبەسى بارىنشا ءتيىمدى پايدالانىلادى. پاتريارح ءوزىنىڭ بەيبىت كۇزىنە لايىق بولدى جانە ول تۋرالى كوبىرەك ەستيتىن بولامىز.

اۋدارعان كەرىمسال جۇباتقانوۆ،

قازاق-ورىس حالىقارالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى

Abai.kz