«Soltýstik aghyn-1» jәne «Soltýstik aghyn-2» gaz qúbyrlarynyng ýsh jerine zaqym kelgen, endi olar jaramsyz bolyp qalady, dep boljaydy «Der Tagesspiegel» gazeti nemis ýkimetining aqparat kózderine silteme jasap. Basylymnyng jazuynsha, eger qúbyrlar tez arada jóndelmese, kóp mólsherde túzdy su kirip, korroziyagha úshyraydy. Eurokomissiya sekildi Germaniyanyng qauipsizdik organdary men Germaniyanyng Federaldyq barlau qyzmeti (BND) oqighany qasaqana úiymdastyrylghan dep esepteydi.

BND oqighany tergeu barysynda gaz qúbyry jarylghangha deyingi sputnikpen týsirilgen suretterin qarap, «Soltýstik aghyn-1» jәne «Soltýstik aghyn - 2» qúbyrlarynyng  ýsh jerinen kelgen zaqym әdeyi jasalghan degen oigha kelgen.  Óitkeni sanylaulardyng kólemi óte ýlken jәne qúbyrlardaghy qysym qatty tómendegen kórinedi. Oqighanyng bir núsqasy sýnguir qayyqtar «Soltýstik aghyn-1-din» eki qúbyryna jәne «Soltýstik aghyn-2» qúbyrynyng bir qúbyryna jarylghysh zattardy bekitken degenge sayady. Búl oqighany Germaniyanyng Syrtqy ister ministrligining daghdarys shtaby da zertteydi, birneshe federaldy ministrlikter men federaldy kansler departamenti bolghan oqighanyng saldary turaly kenes beredi. Birinshi qadam retinde federaldy polisiya Germaniyanyng aumaqtyq sularyn baqylaudy kýsheytedi, onyng kemeleri elding manyzdy infraqúrylymynyng baghyttaryn múqiyat baqylaydy. Sonymen qatar, federaldy Shtattardyng biyligi Soltýstik jәne Baltyq tenizderining jaghalau aimaqtaryn qorghaudy kýsheytedi. Súiytylghan tabighy gazdy qabyldau boyynsha salynyp jatqan terminaldargha, sonday-aq su asty jәne telekommunikasiyalyq kabeliderge erekshe nazar audarylatyn bolady.

Der Tagesspiegel mәlimetteri boyynsha, boljamdy diyversiyanyng eki yqtimal ssenariyi aitylady:

"Soltýstik aghyndardy" birneshe ret synaghan Ukrainamen baylanysty kýshterding qatysuy; Reseyding " jalghan jalausha " operasiyasy. "Búl qosymsha qauip tudyruy mýmkin, yaghny songhy uaqytta Europada kýsheygen energiya qúnynyng daghdarysyn odan әri arttyru ýshin gaz baghasyn kóteruge iytermeleui mýmkin", – dep týsindirdi maqala avtory.

«Soltýstik aghyndardaghy» diyversiya qaupi turaly biyl shilde aiynyng basynda eskertilgen bolatyn. Amerikalyq barlau qyzmeti osy aqparatty Europadaghy әriptesterine jiberdi, al nemis barlauy múnday mýmkindikti joqqa shygharmady.Biraq europalyqtar búl eskertulerge nemqúrayly qarady. Mәskeu Europany «gaz berudi toqtatamyz» dep bopsalady. Sondyqtan Europa bopsadan әbden mezi bolyp, gazdy  basqa jaqtan izdey bastady.

Sonymen qatar, reseylik gaz jetkizudi minimumgha deyin qysqartu turaly sayasy sheshim qabyldandy, sondyqtan «Soltýstik aghyndar» men olardyng taghdyry Europa ýshin mýldem qyzyqsyz boldy. Europa ýshin Resey gaz qúbyrynyng jarylghany manyzdy emes bolyp otyr. Olardy qalpyna keltiru qazir óte qiyn. Europalyqtar búghan qatyspaydy. Al olardyng qatysuynsyz qalpyna keltiru júmysy kóptegen jyldargha sozyluy mýmkin, óitkeni Reseylik tarap qúbyrlardy tekseretin kemeni alu ýshin Daniya men Shvesiya biyliginen rúqsat aluy kerek. Reseyge qarsy qazirgi sanksiyalardy eskersek, múny isteu mýmkin emes. Bir qyzyghy, búl oqighagha europalyq elder qatty alandamaghan.

Bir jaghynan búl týsinikti. Birinshiden, qorshaghan ortany qorghau organdary oqys oqighalardyng qorshaghan ortagha әseri túrghysynan alandaugha negiz joq ekenin aitty. Ekinshiden, «Soltýstik aghyn-1-den» birneshe aptadan beri gaz jiberilmey jatyr, «Soltýstik aghyn-2» de júmys istep jatqan joq. Sondyqtan Germaniyanyng ózinde «búl qúbyrlar qazir manyzgha ie emes» degen pikir bar. Berlin olardy kim jaryp jibergenine basyn auyrtpaydy.

«Teoriyalyq túrghydan alghanda, Ukraina búghan mýddeli boluy mýmkin, biraq qazir onyng basqa mәseleleri jetkilikti, oghan qosa búl qúbyrlar soghys ayaqtalghansha júmys istemeydi degen pikirler bar», - deydi olar.

Qalay bolghanda da, Kremli endi «Soltýstik aghyndardy» úmytugha mәjbýr. Resey Europany sonyna deyin boplaudy oilaghanymen, ózi qazghan orgha ózi týsip otyr.

Kerimsal Júbatqanov

Abai.kz