Sayasattanushy-әleumettanushy  Aleksandr Dugin Reseyding soyylyn kótergen oilarymen әrqashan baspasózding shanyn qaghyp, qoghamdyq pikirlerding otyna may qúiyp túrady. Reseyding imperiya retindegi manyzdy qúramdas bóligi - týrki halyqtary bolghandyqtan hәm onyng jartysy postkenestik kenistikte jeke shanyraq qúryp ketkennen keyin de orys geosayasaty onay berile qoyghan joq. Euraziyalyq blok arqyly yqpal jýrgizudi oilastyrghan Resey ýshin iykemge kelmey túrghan bir el Týrkiya bolsa kerek. Al, Týrkiyany ózimiz kýnde әigili serialdan kórip jýrgenimizdey, AQSh pen Izraili ainaldyryp keledi. Qalay degende de týrki әlemine yqpal jýrgizuge talas jýrip jatqany anyq. Aluan-aluan pikir bar degendey, Duginning oiy dýdәmal ma, emes pe, óziniz bajaylap kóriniz...    Aleksandr DUGIYN: «Týrki halyqtaryn biriktirudi kózdeytin neoosmanshyl jobany SRU oilap tapqan. Búl týrikting ózin qúldyrau men haosqa әkeledi» deydi ol.

Týrik biyligi tyghyryqqa tireldi. Ol kezekti mәrte atlantikalyq ssenariy boyynsha jýrip barady. Týrkiya Amerikamen jaqyndasyp, Resey men Tegerannan, euraziyalyq bloktan alystady. Jәne antisiriyalyq kiykiljinderge aralasty.

Sayasattanushy-әleumettanushy  Aleksandr Dugin Reseyding soyylyn kótergen oilarymen әrqashan baspasózding shanyn qaghyp, qoghamdyq pikirlerding otyna may qúiyp túrady. Reseyding imperiya retindegi manyzdy qúramdas bóligi - týrki halyqtary bolghandyqtan hәm onyng jartysy postkenestik kenistikte jeke shanyraq qúryp ketkennen keyin de orys geosayasaty onay berile qoyghan joq. Euraziyalyq blok arqyly yqpal jýrgizudi oilastyrghan Resey ýshin iykemge kelmey túrghan bir el Týrkiya bolsa kerek. Al, Týrkiyany ózimiz kýnde әigili serialdan kórip jýrgenimizdey, AQSh pen Izraili ainaldyryp keledi. Qalay degende de týrki әlemine yqpal jýrgizuge talas jýrip jatqany anyq. Aluan-aluan pikir bar degendey, Duginning oiy dýdәmal ma, emes pe, óziniz bajaylap kóriniz...    Aleksandr DUGIYN: «Týrki halyqtaryn biriktirudi kózdeytin neoosmanshyl jobany SRU oilap tapqan. Búl týrikting ózin qúldyrau men haosqa әkeledi» deydi ol.

Týrik biyligi tyghyryqqa tireldi. Ol kezekti mәrte atlantikalyq ssenariy boyynsha jýrip barady. Týrkiya Amerikamen jaqyndasyp, Resey men Tegerannan, euraziyalyq bloktan alystady. Jәne antisiriyalyq kiykiljinderge aralasty.

Týrik geosayasaty songhy 20-30 jylda óte quatty evolusiyany bastan ótkerdi. Eger de, búdan sәl erterek uaqytqa ýnilsek, Osman imperiyasynyng Resey imperiyasynyng qarsylasy bolghanyn eske alamyz. Jәne әrqashan biz osmandyq Týrkiyamen odaq qúrugha talpynghanda Angliya men Fransiyanyng aralasuymen Batys búghan týbegeyli qarsylyq tanytty. Pәlsapashy Konstantin Leontiev Osman men Reseyding - eki imperiyanyng janasymy - kerisinshe olardyng biriguine logikalyq mýmkindik berer edi, osylaysha olar ózin de, ózgeni de joygha tyrysqan Batystyng aldynda birin biri  qorghap qalar edi degendi aitqan edi. Leontiev búl qarym-qatynasta әulie bolyp shyqty, biraq, ony eshkim tyndamady. Kerisinshe Osman imperiyasy taraghanda, Lenin Kenestik Reseydi jasaqtap, últtyq Týrkiyany qúrghan Kemal Atatýrikpen odaqtas boldy. Qarsylasu ayaqtalyp, biz yntymaqtastyqpen Qapqazdaghy shekarany birge belgiledik. Múnyng saldarynan, әriyne, armyandar aitarlyqtay dәrejede zardap shekti, óitkeni, Qarabaq әzirbayjandargha berildi. Taghy kóptegen ózge de dauly sәtter bolghanymen, reseylik-týriktik qarym-qatynastar ong ózgeristerge baghyt aldy.

Soghystyng sonyna deyin nәsilshildik bloktaghy ("Osiy") elder men Germaniyany baghdarlaghan Týrkiya ekinshi dýniyejýzilik soghystan song tandau aldynda túrdy: ne shyghys blokqa, ne batysqa qosylu kerek edi.

Stalindik basyp kiru qaupi (shynayy nemese jalghan) bolghandyqtan týrikter Batysty tandady, NATO-nyng bóligine ainaldy, jәne sodan beri HH ghasyrdyng 50-jyldarynan bastap Týrkiya Batystyn, atlantizmnin, NATO-nyng lagerinde kele jatyr.

Osy aradan pantúranshyldyq jobasy bastalady.

Kópshiligi týrikterdi  etnikalyq nәsilshil-últshyldar dep oilaydy. Negizinde, búl Ortalyq barlau basqarmasynyng (SRU) jobasy bolatyn. Olar týrikting arnayy qyzmeti men týrikterge Kenes Odaghynyng qúramyna kirgen Ortalyq Aziyadaghy týrki halyqtaryna yqpal etudi kýsheytudi úsynghan edi. Keyin, Kenester Odaghy qúlaghan song Ortalyq Aziyada erkin el bolghan respublikalargha, sonday-aq, Edil jaghalauyndaghy (Povoljie), Qapqazdaghy, týkpirdegi Sahagha deyingi týrki halyqtaryna yqpal etu kózdelgen bolatyn.

Pantúranshyldyq - Týrkiyagha arnalghan amerikandyq geosayasy strategiyalyq jospardyng ókilderi men batysshyldyq, atlantizmdi jaqtaushylardyng iydeyasy boldy. Týrikting ózine búl asa qajet emes. Jәne týrik mektepterine taratu arqyly sayasy jobany shynayy jýzege asyru týk te emes. Janadan payda bolghan memleketterge Týrkiyany qayta baghyttau, múnyng barlyghy kýireuge úshyrau edi, óitkeni, qazirgi týrikke búl qol emes. Olar búl qaghidatty qoldady, degenmen, oghan óte selqos qarady.

Nelikten? Óitkeni, Týrkiyanyng shynayy mýddesi onyng últtyq shekarasyn saqtaugha baylanysty óriledi. Sebebi, olar ýshin kýrdter faktory óte ýlken mәsele tuyndatyp otyr. Kýrdeli problemanyng biri Soltýstik Kiprmen jәne ózge de problemalarmen tikeley baylanysty.

Mine, sol sebepten, 1991 jyldan song Kenes Odaghymen, Reseymen qarsy keluding tiyimsizdigin týsingen Týrkiyanyng euraziyalyq baghytqa auuy bastaldy. Osy sәtte, Lenin men Atatýrikting dәuiri kezindegidey, endigi uaqyttan bastap týrik mýddesine qauip tóndirmeytin Reseymen baylanysty qayta qarau iydeyasy bas kóterdi.

Al, Amerika shekarany qayta bóludi, Tayau Shyghysqa ekspansiyasa jasaudy jalghastyryp keledi. Ásirese, Irakqa basyp kirgen song Amerika kýrd mәselesin "jibitip" qoydy, AQSh pen Izrailiding Tayau Shyghystaghy sayasaty Týrkiyanyng últtyq mýddelerine qauip tóndirip otyr. Keshegi Resey, ishinara Iran siyaqty qarsylastar men AQSh-tyng odaqtastary oryn auystyrdy. Týrik biyligi euraziyalyq joba turaly oilana bastady. Ásirese, búl týrik әskery qúrylymynda bayqaldy. Búl - Týrkiyanyng kemaldyq kilt jónindegi mýddelerin qayta qarauyna jәne Euraziyalyq odaq tarapyna, sonymen qatar Reseyge, Irangha qaray jaqyndap, AQSh-tan alystauyna, NATO qúramynan Týrkiyanyng shyghuy turaly alghashqy iydeyanyng payda boluyna sheyin alyp keldi.

Búl ýrdister Resey men Týrkiyanyng jaqyndasuy qyzu, әsirese, ekonomikalyq baylanys ósken 2000 jyldary bastaldy. Sauda ainalymy birneshe esege artty. Orys turisteri týrik ekonomikasynyng bólinbes bóligine ainaldy, múnyng bәri sayasy euraziyalanudan habar bergendey edi.

Amerikandyqtar isting nasyrgha shauyp bara jatqanyn, Týrkiyany joghalta bastaghanyn sezdi, kýrd faktoryn qayta jandandyryp, Europa jәne AQSh Kongresinde armyan genosiydin moyyndau turaly mәsele qoydy. Al, múny Ankara óte auyr qabyldady. Olar Týrkiya biyligin memlekettik qayta qúrudy jýzege asyrugha baghyttalghan, euraziyalyq astyrtyn әreketke qatysyp jýr dep aiyptap, "Ergenekon" isin oilap tapty.

Al, kemaldyq ósiyet-ghaqliyagha sәikes, sayasat shenberden shyghyp bara jatqanda týrik әskeriyleri tarihta birneshe mәrte memlekettik qayta qúrudy jýzege asyryp, ózining әskery qadaghalauyn ornatatyn. Sondyqtan, búl tarihy shyndyqqa úqsas edi. Al, búl rette ol antieuraziyalyq sipat alyp, amerikandyq ispen qabysty. Sonyng nәtiyjesinde, Týrkiyanyng әskery joghary shendileri óz qyzmetterinde janylysyp, oilastyrylghan syltau negizinde týrmege otyrghyzyldy. Búl - "Ergenekon" isi bolatyn.

Osylaysha, amerikandyqtar Týrkiyagha, Erdoghangha yqpal etudi taghy da qolgha aldy. Múnymen taghy bir jana betbúrys baylanysty. Búl azdap pantúranshyldyq sayasatty eske salghanymen, "panosmandyq sayasat" nemese "neoosmandyq sayasat" atyna ie boldy.

Jәne búl neoosmandyq sayasat qazirgi kezde Týrkiyanyng amerikandyqtar yqpalyndaghy arab rejiymimen, sonyng ishinde Saud Arabiyasy jәne Katarmen jaqyndasuynan kórinedi. Týrkiyanyng baghyty Asadqa qarsy qatang baghyt alyp, Iran jәne Reseymen baylanystar kilt suyna bastady.

Negizi, osmanshyl geosayasat - pantúranshyldyq ispetti jalghan edi. Týrkiyanyng qazirgi zamanauy ahualy Osman imperiyasyna úqsas jaghdaydy eshqashan qalpyna keltire almaytynyn kórsetip otyr.

Tayau Shyghystaghy yqpalyn kýsheytuge shynayy әrekettenu, әsirese, Saud Arabiyasy, Katar jәne sol siyaqty ulitrasalafittik radikaldyq islam memleketterimen odaqtasu tek bir ghana jәitke, Týrik Respublikasyn kýiretuge, halyqtyng jartysy enetin ashyq últshyldar, kemalshyldar, respublikashyldar jәne azshylyqty qúraytyn diny fanattar arasyndaghy azamattyq soghysqa alyp keledi, sonday-aq, Týrkiyanyng etnikalyq belgileri boyynsha qúlauyna iytermeleydi.

Týrkiyany kemaldyq shekara shenberinde saqtaudyng jalghyz joly - euraziyalyq baghyt. Degenmen, búl rette "Ergenekon" isi boyynsha Týrkiyanyng aghymdaghy biyligine shekteu qoyylyp otyr. Sondyqtan, qazir әskeriy-euraziyashyldardy týrmeden bosatqannyng ózinde olar óz jendetterin jenil keshire saluy mýmkin.

Týrik biyligi tyghyryqqa tireldi. Ol kezekti ret atlantikalyq ssenariymen jýrip barady. Olar Amerikamen jaqyndasa otyryp, Resey men Tegerannan, euraziyalyq bloktan da alystady. Jәne olar saudtyqtarmen birge radikaldyq ekstremisterdi qolday otyryp, antisiriyalyq iske belsene qatysuda.

Áriyne, arab islamy býginde Týrkiyanyng kóshbasshylyq jaghdayyn qabyldap alarlyqtay jaghdayda emes. Búl - shyndyq. Týrkiyagha búl sayasat esh tiyimdi bolmaydy. Sondyqtan, Týrkiya býldirgish jobalargha odan sayyn ýiir bolady. Osyghan oray, Týrkiyanyng qazirgi geosayasaty syn kótermeytin jaghdayda túr dep aita alamyn. Neoosmanizm - búl, shyndyqqa janaspaydy, illuziya. Jәne eshqanday jaghymdy nәtiyje bermeydi, al, jaghymsyz jәitke jaqyn arada kez boluy ghajap emes.

Sol sebepti maghan býginde resey-týrik qarym-qatynasy ýshin asa qolayly kýnder bolmay túrghanday kórinedi. Týrkiya dúrys jolgha týspedi. Ol qazir týrik memleketi men týrikti әlsiretetin, kemaldyq múralardy joyatyn soqpaqqa týsti. Ony joyghanymen, shynayy qaraghan jangha ashyq, zayyrly talaptargha boy ýiretken týrik memleketinde radikaldy islam qoghamyn qúru mýmkin emes.

Sәikesinshe, ydyrau, qirau, qaqtyghys, qan, tәrtipsizdik pen haos - Týrkiyagha qauip tóndiredi. Eger ol ózining neoosmandyq jalghan, aldamshy, tyghyryqqa bastar jolynan bas tartpasa...

Audarghan - Duman ANASh

(Aqparat kózi - "Vzglyad")

Abai.kz