6.

Tergeuding aiyptau qorytyndysy ýsh aidan keyin ghana dayyn bolghan. Onda:

«OGPU-ding 1924 jylghy № 172 búiryghy boyynsha búl is OGPU-ding kollegiyasynyng janyndaghy Erekshe kenesting (әigili ýshtikting - T.J.) qarauyna jiberilip, sotsyz ýkim shygharugha úsynylugha tiyisti.

Anyqtama: tergeu isi boyynsha tútqyndalghannyng barlyghy da Almaty qalasyndaghy týrmede otyr, olardyng barlyghyda OGPU-ding kollegiyasynyng qaramaghyna berildi.

PP OGPU-ding erekshe bólimining KASSR-degi bastyghy Hvorostyan.

Ókiletti ókil V. Popov.

Kelisimdi berdim: PP OGPU-ding janyndaghy prokuror Stolbov.

21 / HII - 31 j.»,- dep jazylypty.

Alayda, Qazaqstannyng jazalau mekemelerining tergeu qorytyndysyna qanaghattanbaghan jәne ýkimet basyndaghy sayasattyng ózgeruine baylanysty qúbyla qalghan Mәskeudegi OGPU-ding «erekshe ókilderi» isti keri qaytardy.

6.

Tergeuding aiyptau qorytyndysy ýsh aidan keyin ghana dayyn bolghan. Onda:

«OGPU-ding 1924 jylghy № 172 búiryghy boyynsha búl is OGPU-ding kollegiyasynyng janyndaghy Erekshe kenesting (әigili ýshtikting - T.J.) qarauyna jiberilip, sotsyz ýkim shygharugha úsynylugha tiyisti.

Anyqtama: tergeu isi boyynsha tútqyndalghannyng barlyghy da Almaty qalasyndaghy týrmede otyr, olardyng barlyghyda OGPU-ding kollegiyasynyng qaramaghyna berildi.

PP OGPU-ding erekshe bólimining KASSR-degi bastyghy Hvorostyan.

Ókiletti ókil V. Popov.

Kelisimdi berdim: PP OGPU-ding janyndaghy prokuror Stolbov.

21 / HII - 31 j.»,- dep jazylypty.

Alayda, Qazaqstannyng jazalau mekemelerining tergeu qorytyndysyna qanaghattanbaghan jәne ýkimet basyndaghy sayasattyng ózgeruine baylanysty qúbyla qalghan Mәskeudegi OGPU-ding «erekshe ókilderi» isti keri qaytardy.

«OGPU-ding Kollegiyasynyng 2/III-32 jylghy qaulysyna sәikes: Ermekov Álimhandy, Dosmúhamedov Haleldi, Dosmúhamedov Jahanshany, Kýderin Júmahandy, Qojamqúlov Nәshirdi, Aqbaev Jaqypty, Áuezov Múhtardy, Qadyrbaev Seydazymdy, Sýleev Bilәldi, Tynyshbaev Múhamedjandy, Múrzin Múhtardy, Búralqiyev Mústafany, Kemengerov Qoshmúhamedti, Ysqaqov Danialdy, Múnaytpasov Ábdirahmandy, Tileulin Júmaghalidy, Ýmbetbaev Aldabergendi, Omarov Uәlihandy aiypqa tartqan № 121027 - is qaytadan qosymsha tergeu jýrgiziluge jiberiledi.

Qosymsha: 5 tomnan túratyn tergeu isi jәne OGPU-ding 2 / III - 32 jylghy № 141850 qatynasy.

OGPU-ding tirkeu - esep jýrgizu bólimining bastyghynyng kómekshisi - Zubkiyn.

2-bólimning bastyghynyng kómekshisi - Mishustiyn... IV. 1932 j.»,- dep isti keri qaytardy.

Demek, tútqyndar tergeu resmy ayaqtalghannan keyin de segiz ay boyy sottyng ýkimin kýtip jatqan. Mәskeuding jogharyda jibergen qatynasy olardyng ómirine eshqanday da ózgeris әkelgen joq. Aragha eki kýn salyp baryp olardyng ýkimi kesildi. Búl tek qana «úly kósem» - Stalinning «tabysqa bas ainalu», «kollektivtendiru nauqanyndaghy asyra silteushilik», «mәdeniyet salasyndaghy әsiresolshyldyq» turaly jazghan «danyshpandyq enbekterinin» artyn baqqan baqay qulyq qana bolatyn.

Áytpese, jazalau diyirmenining shyghyrshyghy ainalyp ketken. Ony toqtatu - osy shyghyrshyqty iske qosqan qaskóiler men qatygez jendetterding ózining de qolynan kelmeytin. Óitkeni, dýley shyghyrshyq onyng ózin de ilip әketip, janshyp jiberetin. Keyinnen solay boldy da. Biraq otyzynshy jyldardyng basynda «úntaqtaytyn dәn», «janyshtaytyn jau», talqandaytyn túlghalar jetkilikti bolatyn. Sondyqtan da aldyn-ala dayyndalghan ýkim sol kýiinshe qaldy.

Sonyng ishinde, «Alash isindegi» - «Mәdeniyet maydanyndaghy últshyldardyng qastandyq әreketteri» jónindegi tergeushilerding qortyndysy sol kýiinde kýshin joymady. M.Tynyshbaev pen H.Dosmúhamedov basqarghan «Qazaq últshyldarynyng astyrtyn úiymynyng mәdeniyet maydanyndaghy qylmystary» mynaghan kelip saydy. Biz mәselening mәnisin tolyq týsinu ýshin әri osy tarauda aitylghan jaylardyng astaryn tolyq baghamdau ýshin «Ayyptau qorytyndysyn» tútastay keltiremiz.

«2. Mәdeniyet maydany

Ózderining jolyn quatyn izbasarlardy dayyndaudyng asa manyzdy mәsele ekendigin eskere kelip, úiym mýsheleri oqushy jastardy ózderining qaramaghyna iliktiru ýshin belsendi týrde qimyldady jәne olardy últtyq ruhta tәrbiyeleuge úmtyldy.

«...1926 jyly oqu-aghartu instituty bizding yqpalymyzdan shyghyp ketti, onyng esesine Tashkenttegi joghary oqu oryndaryndaghy partiyada joq jastardy ózimizding yqpalymyzgha qaratyp aldyq. Biz múny joghary oqu oryndarynda oqyp jýrgen Baytasov pen Ysqaqov arqyly jasadyq. Búl 1924 - 1926 jyldary jýrgizildi (Dosmúhamedovting 22.IH.30 jyly bergen jauabynan № 2370 - is 1 t., 220 bet)».

Jastardyng arasyndaghy ózderining yqpalyn kýsheytu ýshin jәne últshyl ruhtaghy jastardy dayyndau arqyly ózderining iydeyalaryn búqara qauymnyng arasynda keninen taratu ýshin kontrrevolusiyalyq úiym baspasózdegi, mәdeni-aghartu mekemelerindegi jәne ghylymiy-zertteu mekemelerindegi, joghary oqu oryndaryndaghy, eng bastysy, әdebiyet salasyndaghy kontrrevolusiyalyq әreketterin órshite týsti.

Astyrtyn úiymnyng búrynghy mýshelerining kómegimen basylyp shyqqan kitaptar - búqara halyqty últtyq ruhta tәrbiyeleuge, han men batyrlardyng dәuirin ansau sarynynda, kenes ókimetine narazylyq tudyru ruhyna baghyttaldy.

Jekelegen әdeby enbekterdi dayyndau belgili bir tәrtip boyynsha jýrgizilip, úiym mýshelerine ózara bólinip beriledi. «Alqa» atty astyrtyn әdeby ýiirmening ómir sýrui әdeby enbekterdi belgili bir tәrtip boyynsha bólisip dayyndaugha úiytqy boldy, onyng baghyt-baghdaryn («Tabaldyryqtyn») anyqtaugha Júmabaev M. jәne aiyptalushylar Ysqaqov Daniyal, Dosmúhamedov H., Áuezov Múhtar men Kemengerov Qoshmúhamed qatysty.

«Osy kezde әdebiyet maydanyndaghy júmystarymyz jandana týsti... Áueli Aymauytov, sodan keyin Kemengerov kelip qosylyp, bizding isimizdi jýrgizip otyrdy. Ózimizding yqpalymyzdy baspasóz arqyly keninen taratu ýshin biz barlyq kýshimiz ben jaghdaydy paydalanyp qalugha tyrystyq... «Alqa» ýiirmesining payda boluy da sonyng nәtiyjesi. Búl isti tikeley jýzege asyrghan Ysqaqov, Kemengerov jәne Baytasov maghan júmys baby boyynsha kenes alu ýshin kelip túrdy, men olargha ózimning núsqaularymdy berdim» (Dosmúhamedov H., № 2370-is 1 t., 221-paraq).

«Alashordashylar» kórkem әdebiyetke erekshe kónil bóldi. Olardyng kózqarasyn búqara halyqqa keninen taratuda piesalar, ólender, eski әdebiyetting núsqalary, әngimeler men felietondar, taghy da basqa janrlar taptyrmaytyn ontayly qúral boldy... Búghan qosa Baytúrsynov: qazaq jazushylary ózining tuyndylarynda tek qana qazaq últynyng múqym mýddesin qorghauy tiyis dep ýndeu tastady... Áuezov Múhtar men Ysqaqov Danial da 1923 jyly osyghan shaqyryp, әdebiyet mәselelerin últshyldyq baghytta taldady, ózderining maqalalarynda Aymauytov pen Kemengerov te solay istedi» (Baydildiyn, № 5441 784-is, IV t., 134-paraq).

«Búdan keyingi jyldarda kenes ókimetine qarsy ashyq pikir bildire almadyq, ony jýzege asyra qoyatynday kýsh bolmady, sondyqtan da barlyq kýshti kenes mekemelerindegi qyzmetke ie bolyp, sol arqyly kenes ókimetining nauqandary men sharalaryna bóget jasaugha tyrystyq» (Tynyshbaev, № 2370-is, 1 t., 131-paraq).

«...mәdeniyet maydanyndaghy júmystardy tolyqtay, úiymdy qarajatpen qamtamasyz etu ýshin sharuashylyq salasyn jarym-jartylay qolgha alugha sheshim qabyldadyq. Bizding tobymyzdyng tizimin Rysqúlovqa berip, júmysqa jauapty qyzmetke qongdy úsyndyq. Úiymnyng ókili retinde Rysqúlovqa búl tizimdi men jәne Ádilov apardy. Berilgen tizim ony tolyq qanaghattandyrdy... Meni úiymnyng atynan Oqu-aghartu kollegiyasynyng mýshesi etip bekitti...» (Qashqynbaev, № 2370 -is, 1 t., 378-paraq).

«...bizding oilaghan maqsattarymyz kenes ókimetining memlekettik basqaru apparaty arqyly jýrgizilip, iske asty. Basqa salalargha qaraghanda mәdeniyet maydanynda biz kóp is tyndyrdyq.

a). Oqu-aghartu komissariatynyng ghylymy komissiyasynda Baytúrsynov, Dosmúhamedov jәne Ysqaqov qyzmet istedi.

b). 22-jylgha deyin Oqu-aghartu komissariatyn Baytúrsynov basqardy, odan keyin Sýleev Oqu-aghartu komissariatynyng orynbasary boldy, odan keyin Sәduaqasov keldi, OAK-gha Dulatov ta jaqyn jýrdi, bir kezde Tashkenttegi instituttyng diyrektorlyghynyng mindetin Ádilov te atqardy.

v). Qazaq mәdeniyeti men aghartu isining janashyrlarynyng qoghamy qúryldy. Basqarma mýshelerining qúramynda: H.Dosmúhamedov tóragha, Espolov orynbasar, Áuezov, Tynyshbaev jәne J.Dosmúhamedov pen Qashqynbaev boldy.

g). Qazaqtyng memlekettik baspalarynda - Dosmúhamedov pen Ysqaqov Danial (Tashkentte), Dulatov (Qyzylordada), Bókeyhanov pen Áuezov (Mәskeude) qyzmet istedi.

d). Oqulyqtardy - Baytúrsynov, Dulatov, Omarov Eldes, H.Dosmúhamedov jәne J.Dosmúhamedovter («Alashordanyn» kezindegi iydeologiyalyq baghyt-baghdar boyynsha) jazdy.

e). Audarma әdebiyetterimen - Bókeyhanov, Dulatov, Júmabaev, Baytasov (audarmalardyng maghynasyn búrmalap kereksiz, kenes mektepteri men búqara halyqqa asa qajetti emes kitaptardy) audarumen shúghyldandy.

j). Qazaq tilinde mynalar: H.Dosmúhamedov (qazaqtardyng tәuelsiz kezindegi ómirin jyrlaghan, batyrlar men qazaq dalasynyng qúdiretin bayandaytyn ejelgi әnder men halyq anyzdary), Áuezov (ótken kezding tabighaty men auyl ómirin ýlgi ete epikalyq sarynda surettedi, olardy ýlgi etip kórsetti), Júmabaev (sol saryndaghy әnder men ólender), Tynyshbaev (orys tilinde - keng baytaq keng dalagha qonystanghan búrynghy tәuelsiz ómirdin, ózge halyqtargha tәuelsiz kýn keshken tarihyn) kitap etip bastyryp shyghardy.

z). Eski arab әlipbiyin jaqtap qorghaghandar: Baytúrsynov, E. Omarov, Bayseyitov Áziz.

iy). Tilding tazalyghy ýshin kýreskender: (búrynghy ataular men úghymdardy): Baytúrsynov, Júmabaev, H.Dosmúhamedov.

k). Markstik qondyrghysyz, búrynghy «Alashordanyn» iydeologiyasynyng negizinde mektepke: Baytúrsynov, Aymauytov, Júmabaev, Baytasov, Jәlenov, Omarov E., Omarov A.S., Bayseyitov Áziz, Ádilev, Áuezov, H.Dosmúhamedov, M.Tynyshbaev oqulyq jazdy.

l). Baspasózde pikir bildirgender: («Aq jol» jәne basqa da «Alashordanyn» iydeologiyasynyng yqpalynda bolghan basylymdar arqyly): Baytúrsynov, Dulatov, Júmabaev, Áuezov, Espolov, Aymauytov, Omarov Uәlihan, Dosmúhamedov H., Qashqynbaev, Qojamqúlov, t. b.

m). Kópshilikting aldynda leksiya oqyp, bayandama jasaghandar (qazaqtyng mәdeniyeti men tarihyn, ómirin «Alashordanyn» iydeologiyasy» túrghysynan týsindirgender): Dosmúhamedov, Espolov, Qashqynbaev, Júmabaev, Áuezov, Tynyshbaev - búlar Tashkenttegiler, Orynbordaghylardy bilmeymin, Qojanov ta bayandama jasaghan, Asfandiyarov pen IY.Toqtybaev jәne basqalar da aralasty.

n). Uniyversiytette (Almatydaghy) sabaq bergender: Baytúrsynov, Ermekov, Dosmúhamedov H., (uniyversiytetting ashylu kezinde Baytúrsynov «Alashordanyn» iydeologiyasy túrghysynan sóiledi).

Osy kezde shyqqan kitaptardyng kópshiligi «Alashordanyn» iydeologiyasy túrghysynan jazyldy, oqu oryndarynyng týlekteri sol iydeyamen qarulanyp shyqty (Tynyshbaevting 3. H. 30 j. jauabynan. № 2370-is, 1 t., 277 - 278-paraqtar).

Songhy uaqytta, Tynyshbaev jәne basqa da astyrtyn úiymnyng mýsheleri týrmege qamalghannan keyin, úiym mýsheleri Oqu-aghartu komissariaty men joghary oqu oryndaryna, onyng ishinde qazaq memlekettik uniyversiytetining manyna toptasa bastaghany bayqalady.

«Qazaq jastary oqyp jatqan Qazaq memlekettik uniyversiytetine, biz ózimizding iydeologiyamyzdy keninen taratugha mýmkindik beretin oqu oryny retinde qaradyq. Qazaq memlekettik uniyversiytetin bitirip shyqqan song mektepterde sabaq beretin, qalyng búqaramen tyghyz baylanysta bolatyn jastardy oqytady, sondyqtan da, biz ýshin jastardy «Alashordanyn» ruhynda tәrbiyeleuding manyzy erekshe boldy.

QazMU-ding rektory Asfandiyarov pen onyng orynbasary Jandosov bizben jaqsy aralasyp túrdy jәne bizge sendi, sondyqtan olar bizding pighylymyzdy angharghan joq. Mysal ýshin, bizding oqu oryndaryndaghy jýrgizgen әreketimiz turaly maghan Domúhamedov habarlaghan bir jaydy aita keteyin: Dosmúhamedov Qaz MU-de reflekstanudan dәris berdi jәne shәkirtterge markstik emes túrghyda týsinik berdi. Múny bayqap qalghan studentter, odan sabaqty markstik túrghydan týsindirudi talap etipti. Sonda ol: men marksshyl emespin, sondyqtan markstik túrghydan týsindirip bere almaymyn, sondyqtan da reflekstanudy markstik negizde oqytatyn adamdy ózdering tauyp alyndar,- depti (Tynyshbaevting 4/H - 30 j. jauabynan № 2370-is, 1 t., 312-paraq ).

Taghy da ol: «Oqu-aghartu komissariatynyng núsqauy boyynsha biz oqu oryndarynda qyzmet etuge jәne keybir kitaptarymyzdy shygharugha mýmkindik aldyq. Dosmúhamedov pen Ermekov - QazMU-de, Sýleev - Semeyding Aymaqtyq oqu-aghartu bóliminde qyzmet etti» (Sonda, 31 - paraq) - dep kórsetti.

Dosmúhamedov H.: «...baydyng balalaryn QazMU-den shygharyp tastaghan kezde men ony (Asfandiyarovty - tergeushilerding eskertui -T.J.) búlar baydyng balalary emes dep sendiruge tyrystym (Dosmúhamedovting 21.IH - 1930 j. jauabynan. № 2370-is, 1 t., 209-paraq)».

Mine, qazaq últynyng ruhany múrasyn saqtap qalghan túlghalargha degen kórsetilgen «qúrmettin» siqy osynday. Áriyne, tergeushiler ýshin múndaghy aitylghan jaylardyng bayybyna barudyng pәlendey qajeti joq. Tek tizim men derek bolsa jetip jatyr.

Egerde, dәl sol kezde Ahmet Baytúrsynov qazaq tili men әdebiyettanu ghylymynyng negizin salmasa, biz búl kýnderi bastauysh pen bayandauyshty - bastaushy men qostaushy, anyqtauysh pen tolyqtauyshty - aiqyndaushy men tolyqtyrushy, zat esim men syn esimdi - negizdi esim men týrli-týs, qimyl esimi dep atap jýrer me edik, kim bilsin. Al, shylau men ýsteudi, etistikti qalay atarymyzdy bir allanyng ózi bilsin. «Til men úghymnyng tazalyghy» ýshin kýreskenine «ayypker, alashordashyl» atanghan Ahansyz esepting tórt amalyna - alu men qosugha, bólu men kóbeytuge at tauyp kórinizshi. Alynghysh, qosylghysh, kóbeytkish, bólingish dep tәrjimalanyp jýrgen úghymdardyng sanamyzda mәngi túraqtap qalmasyna kim kepil?

Maghjannyng ólenderinsiz, «Aqbileksiz», «Qily zamansyz», «Alamansyz», «Qazaq tarihynsyz», jaratylystanu, fizika, psihologiya, geologiya salasyndaghy alghashqy oqulyqtardaghy atausyz (termindersiz) qazaqtyng býgingi ruhani, mәdeniy-ghylymy ilimderining dәrejesi qanday «tabaldyryqta» jatar edi?

Qazaq últy ruhany parasattyng damu baspaldaghyna neghúrlym biyiktep kóterilgen sayyn, ózi ýshin qúrban bolghan alash ghúlamalaryn soghúrlym qúrmettep, taghzym etui tiyis. Óitkeni, últtyng ruhany tәuelsizdigin saqtap qalghandar da, mәngýrttikten qútqaryp ketkender de, bolashaqtaghy tәuelsizdikting qasiyetti úly jolyn anyqtap bergen de solar.

Uaqytty da, Dәuirdi de, Zamandy da;

Qoghamdy da, Memleketti de, Ýkimetti de;

Adamzatty da, Halyqty da, Últty da;

Danany da, Túlghany da, Tobyrdy da;

Aqylyndy da, Janyndy da, Tәnindi de talqygha salyp, jegidey jegen kommunistik-kolonizatorlyq jazalaushy ókimetting «úly qúrbandarynyn» ruhy qashanda ruhany bostandyqtyng kiyeli nysanasy bolyp qala beredi. Erkin últ sol sezimmen mәngi ómir sýredi.

Talanttyng taghdyryn talqygha salghan, túlghalardy túqyrtqan jazalau nauqanynyng kezekti bir nauqany bylay ayaqtaldy:

«Qazaqstandaghy birikken Memlekettik Sayasy Basqarmanyng tótenshe ókilettigining janyndaghy ýshtikting mәjilisining № III/k mәjilis-hatynyng kóshirmesi 1932 jyl. 20 kókek.

Tyndaldy: № 2370 - is boyynsha : Tynyshbaev Múhamedjandy, Dosmúhamedov Haleldi, Dosmúhamedov Jahanshany qylmys kodeksining 58/10, 57/7, 58/11 jәne 58/3 - statiyalary boyynsha; 2. Ýmbetbaev Aldabergendi, Múrzin Múhtardy QK 58/7, 58/11 - statiyalary boyynsha; 3. Múnaytpasov Ábdirahmandy QK 58/4, 58/11 - statiyalary boyynsha; Kemengerov Qoshmúhamedti, Búralqiyev Mústafany QK 58/10, 11 - statiyalary boyynsha; Kýderin Júmaqandy, Qojamqúlov Nashimdi QK 58/11 - statiyalary boyynsha; Aqbaev Ábdýlhamitti QK 58/11 jәne 16 - statiya boyynsha; Aqbaev Jaqypty QK 58/10, 59/3 - statiyalary boyynsha; Qadyrbaev Seydazymdy QK 58/7, 11 - st. boyynsha; Omarov Áshimdi QK 58/10, 7, 11 - st. boyynsha; Tileulin Júmaghalidy QK 58/2 - st. boyynsha; Ermekov Álimhandy, Áuezov Múhtardy QK 58/7, 10, 11-shi st. boyynsha Omarov Uәlihandy, Sýleev Bilәldi 58/2 - statiyasy boyynsha; Ysqaqov Danialdy QK 58/10, 11 - statiyalary boyynsha jauapqa tartty. Sheshim:

1.Tynyshbaev Múhamedjandy. 2. Dosmúhamedov Haleldi. 3. Dosmúhamedov Jahanshany. 4. Ýmbetbaev Aldabergendi. 5. Múrzin Múhtardy. 6. Múnaytpasov Ábdirahmandy. 7. Búralqiyev Mústafany. 8. Kemengerov Qoshmúhamedti. 9. Kýderin Júmaqandy. 10. Qojamqúlov Nashimdi. 11. Aqbaev Ábdýlhamitti. 12. Aqbaev Jaqypty. 13. Qydyrbaev Seydazymdy. 14. Omarov Áshimdi. 15. Tileulin Júmaghalidy - bes jyl merzimge konslagerige jiberuge, ony sonsha merzimge jer audarumen auystyrugha... sheshim qabyldady. 16. Ermekov Álimhan. 17. Áuezov Múhtar - ýsh jyl konslagerige qamalsyn, uaqyttary 8/H - 30 j. bastap eseptelsin. Ermekov pen Áuezovting ýkimi shartty týrde eseptelsin. 18. Omarov Uәlihandy. 19. Sýleev Bilәldi. 20. Ysqaqov Danialdy qamaudan bosatsyn, tergeu kezindegi otyrghany eske alynsyn».

Qazaq últshyldarynyng kontrrevolusiyalyq astyrtyn úiymyn әshkereleuge arnalghan bes jylgha sozylghan tergeu isining nәtiyjesi osynday ýkimmen tәmәmdaldy. Áueli tergeuge alynghan 30 adamnyng 10 adamy merziminen búryn erte bosatyldy. Búl - qandayda bir ayaushylyqtyng belgisi emes edi. Onyng basty sebebi: býkil tergeu isi Goloshekinning núsqauy boyynsha jýrgizilgen bolatyn. Al tura osy 1932 jyly qazaq últynyng ýshten biri ashtyqtan qyrylyp, Qujaqtyng ózine de tyqyr tayanghan-tyn. Onyng birinshi basshy qyzmetinen ketetinin aldyn-ala sezgen tergeushiler men sottar da, ýshtikting mýsheleri de saqtyq jasap, isti qysqa qayyra salghan bolatyn.

Últynyng taghdyry talqygha týser shaqta týrmege otyrghyzylghan ardagerler el-júrty asharshylyqqa úshyrap, jappay qyrylyp jatqan kezde qapastan shygharyldy. Búl qasiret olargha týrmeden de kóri qatty batty. Biraq qoldan keler qayran men aila-amal, qayrat, quat-kýsh joq edi. Olardyng әrqaysysy soltýstikting ormanynyng bas erkinen aiyrylghan baltashylaryna ainaldy. Keybiri qaytyp oraldy, keybiri mәngilikke múz jamylyp, qiyan shette qaldy. Olargha tughan jerding bir uys topyraghy da búiyrmady. Tiri qalghandary endi esin jiya bergende kenes ókimetining ekinshi bir «úly qúrbandyghy bastaldy» Oghan sol ókimetti ornatqandar men aldynghy «qúrbandyqty» úiymdastyrghandardyng ózi de ilindi.

Ol - zamannyng jegisi men talqysy bolatyn. Búl «qaradýleyden» (smerchi) keyin últ ziyalylarynyng qatary órtten keyin aman qalghan jalghyz qaraghay qúsap siyrep-aq qaldy. Sonyng biri - Múhtar Áuezov edi. Tiri qaluy tiri qalghanymen, zaman talqysy zyqysyn shygharyp-aq ketti. Endi sol bir jantalasqan zamannyng zaualyn basynan keshuine tura keldi. Pende shirkin kónedi eken.

(Jalghasy bar)

Abai.kz