Belgili әnshi Gauhar Álimbekovanyng ózgelerden ereksheligi - aitatyn әnderin ózi jazady. Onyng sazger retindegi biraz әnderi elge keng taraghan. Qazaqtyng qonyrjay tirligin aitamyn dep, talay jerde auzy kýise de, «Beysenbidegi betpe-betke» kelgen Gauhar hanym halyqtyng qyzy ekenin taghy da dәleldep berdi. «Halyqtyng qaryzgha alyp jasaghan toyy men odan alghan nәpaqama qarap, qazaqtyng jaghdayyn jaqsygha balay almaymyn» degen әnshi tozyghy jetken qogham men túrlauy ketken óner jayly da syr shertti.

- Gauhar hanym, kelgen kóktemgi merekemiz qútty bolsyn!

- Rahmet! Sizge de әiel baqytyn tileymin!

- Býgingi qyz-kelinshekter 8 nauryzda ghana әiel ekenimizdi sezinetin boldyq dep әjualaytyn kórinedi. Siz ne deysiz?

- Endi ana atanugha tiyis qyzdar at-kólikke minip, bala tughandary tirlik ýshin bazargha shyghyp ketti ghoy. Keybir otbasynda әkeleri bala baghyp, әielderi tabys tauyp jýrgenderi de bar. Bir almaghayyp zamangha tap boldyq qoy...

- Al ózinizdi nege siyrek kóretin boldyq? Qarbalasqa toly qoghamda toy-biznesting qamymen sahna men teledidargha uaqyt tappay jýrsiz be?

Belgili әnshi Gauhar Álimbekovanyng ózgelerden ereksheligi - aitatyn әnderin ózi jazady. Onyng sazger retindegi biraz әnderi elge keng taraghan. Qazaqtyng qonyrjay tirligin aitamyn dep, talay jerde auzy kýise de, «Beysenbidegi betpe-betke» kelgen Gauhar hanym halyqtyng qyzy ekenin taghy da dәleldep berdi. «Halyqtyng qaryzgha alyp jasaghan toyy men odan alghan nәpaqama qarap, qazaqtyng jaghdayyn jaqsygha balay almaymyn» degen әnshi tozyghy jetken qogham men túrlauy ketken óner jayly da syr shertti.

- Gauhar hanym, kelgen kóktemgi merekemiz qútty bolsyn!

- Rahmet! Sizge de әiel baqytyn tileymin!

- Býgingi qyz-kelinshekter 8 nauryzda ghana әiel ekenimizdi sezinetin boldyq dep әjualaytyn kórinedi. Siz ne deysiz?

- Endi ana atanugha tiyis qyzdar at-kólikke minip, bala tughandary tirlik ýshin bazargha shyghyp ketti ghoy. Keybir otbasynda әkeleri bala baghyp, әielderi tabys tauyp jýrgenderi de bar. Bir almaghayyp zamangha tap boldyq qoy...

- Al ózinizdi nege siyrek kóretin boldyq? Qarbalasqa toly qoghamda toy-biznesting qamymen sahna men teledidargha uaqyt tappay jýrsiz be?

- Mening shygharmashylyqtan qolym qalt etip bosay qalghanda auylgha tartyp ketetin әdetim bar. Mynaday aumaly-tókpeli zamanda shanyraghymyzdyng shadyman tirshiligi ýshin ýidegi sharuashylyqqa bas-kóz bolamyn. Al sahnagha sәti týskende shyghyp túramyn. Teledidargha - shaqyrsa ghana baramyn, shaqyrmasa - eshkimge zar emespin. Onyng ózinde shaqyrghan baghdarlama halyq kóretindey túshymdy bolsa ghana qatysamyn. Áytpese, ózgelerge úqsap, ózdigimnen súranyp baryp, qadirimdi ketirgim kelmeydi. Degenmen bos jatyrmyn dey almaymyn. «Mahabbat ordasy» atty әn jinaghymdy shyghardym. Qyryqqa juyq әnderden túratyn ýntaspama biraz jana әnderimdi engizdim.

- Ózinizge tughan jeriniz Shymkenttegi bir mәdeniyet ýiine basshylyq qyzmet úsynylypty degendi estip edik...

- Joq, onday úsynys týspedi. Eger sonday mýmkindik bolghanda da, odan bas tartqan bolar edim. Óitkeni basshy bolu mening qolymnan kelmeydi. «Kótere almas belime shoqpar baylap» qayteyin?! Aytpaqshy, bizding elde óner iyelerin mәdeniyet oshaqtaryna basshy etip taghayyndau - qúrdymgha ketken ýrdis. Óner dese ishken asyn jerge qoyatyn jandar mәdeniyetting qúryghyn ústasa, әnshi atauly toyda tentiremes edi. Auyl-aymaqtaghy mәdeniyet ýileri jabyranqy kýide qalmas edi. Bәri tistegenning auzynda, ústaghannyng qolynda ketti. Oblys ortalyqtaryna barsan, mәdeniyet ýilerining qojayyndary qúdaydyng qúlaghyn ústaghanday bolyp otyrady. Konsert ótkizuge rúqsattaryn alu ýshin, jogharydan bir kókeng eskertu jasaugha tiyis eken. Tek Qyzylorda, Oral, Semey siyaqty sanauly ghana ónirler jyly shyraymen qarsy alady. Al qalghan jerdegi mәdeniyet basshylary Halyq әrtisterining ózine osqyryna qaraydy.

- Songhy bergen «Anagha sәlem» atty әn keshiniz kópten bergi armanynyz edi, moynynyzdan bir jýk týskendey boldy ma?

- Songhy konsertimning ótkenine tórt jyldan asypty. Odan beri talay jana әnder jazyldy. Olardyng keybiri tyndarmangha jete qoyghan joq. Sol әnderimdi jiystyryp, biyl taghy konsert bersem deymin. Oghan moralidyq túrghydan dayynmyn. Mәsele materialdyq jaghdaygha tirelip túr.

- Qarsy bolmasanyz, endi siz ekeumiz әiel zatyna tәn syr shertisip kóreyikshi: mәselen, sizdi jalghyzdyq sharshatyp jibergen joq pa?

- Men ózimdi eshqashan jalghyz sezingen emespin. Búiyryp dәm tartqan kýni bir әuletting bosaghasyn attaymyn. Qúdaygha tәuba, ónerde óz esimimdi qalyptastyryp, halyqtyng alghysyn alyp ýlgerdim. Sondyqtan kelin atanugha ózim de ishtey dayyndalyp jýrmin. Baqyt Júmatova degen estraseans meni túrmysqa shyghady dep joramal jasapty. Sony estigen júrt qashan ketetinimdi súrap, jýrgizbeytin boldy. Qúdaygha serik qosqanym emes, alayda ózim baratyn bir kóripkel kelinshek bar. Ol kisi basqalar qúsap nebir bayqaulargha qatysyp, baghyn synap baqpaydy. Bir biletinim - aitqany aidan anyq keledi. Sol kisi biyl bosagha attaytynymdy menzegen edi. Tipti osydan jiyrma jyl búryn marqúm anam aldyna barghanda: «Kenje qyzynyz óz jolyn tapqan halyqtyng qyzy bolady. Sondyqtan ony týrtpektemeniz, qyryq birden asqan song baryp túrmys qúrady» depti. Sol uaqyttyng tayanghanyn Jәmila kóripkel ótkende ózime de qaytalady. Áytse de bәri bir Allanyng qolynda...

- Ýili-barandy qúrbylarynyz sizdey ótkir qyzdan kýieulerin qyzghyshtay qorityn shyghar, ә?

- Kýieuin qyzghanu bylay túrsyn, qyzdardan dos tabu da mýmkin emes. Óitkeni әielderding ishi tar keledi. Sondyqtan mening әngimem kóbine jigittermen jarasym tabady.

- Áriptesiniz Meruert Týsipbaevagha Almatynyng ortasynan bir dókey 300 myng dollarlyq ýy syilasa kerek. Sizge de osynday bir jomart jolyqqan joq pa?

- Onday jomart milliardtyng birinen tabylar. Meruertke sol «altyn balyqtyn» biri kezdesken shyghar. Áytpese qymbat syilyq jasaghan «jomart jigitterdin» ózindik «esebi» bolady. Óz basym ónerge shyn jany ashityn jandy ómirimde bir ret qana keziktirdim. Qarjylay qomaqty demeushilik jasay túra, atyn da qúpiya qaldyruymdy ótindi. Onday adamdar óte az. Áytpese jylt etkenning bәrine jabysyp, bireuding aldynda mindetti bolghandy qalamaymyn.

- Býgingi jantalasqa toly qogham tolghanyp әn jazugha múrshanyzdy bermey jýrgen joq pa?

- Kerisinshe, әdiletke jarymay, tauy shaghylghan azamattyn, ary taptalghan arudyn, enbegining zeynetin kóre almay otyrghan qarttardyn, júmyssyz sendelgen jastardyng mәselesi maghan shabyt beredi. Tabighatqa eliktep, ne bolmasa shetelde shabytym oyanady deytin sazgerlerding qatarynan emespin. Men әndi qanghyghan qazaqtyng zarymen jazyp, ony qarabayyr halyqtyng ýnimen jetkizemin. Sondyqtan mening әnderimning deni qapalanghan kezde tuyndaydy.

- Sonda kóbine nege bola qapalanasyz?

- Jampozdar men jandayshaptar bir adamgha tabynushylyqqa alyp keldi. Qazaqtyng amandyghyna Qúdaydyng qatysy bolmay qaldy. Búrynghylar bir Allanyng arqasy deushi edi, qazir barlyghyn bir adamnyng arqasyna tanidy. Qara qazan, sary bala qamy ýshin, taysalmay hangha «dat» aitatyn azamattar qalmady. Barlarynyng byt-shytyn shyghardy. Pәlenshe bireu týgenshe qarjy jedi deydi. Biraq solardy jazagha tartyp jatqan biylikti kórmeysin. Qala berdi shetelge qashyp ketken bolyp shyghady. Qazynanyng súrauy joq, úrlasa qaytymy joq. Áyteuir qazaqtyng nesibesi talan-tarajgha týsip jatyr...

Men әkimderding ishinde Imanghaly Tasmaghambetovty tәuir kóremin. Ol kisining istegen qyzmetine razy bolghany sonsha, Atyraudyng әkimdiginen ketkende kózine jas alghan qarttardy kórgenim bar. Qay ónirdi basqarsa da, halyqqa qajetti jaghdaydy jasap baghady. Preziydentting Tasmaghambetovke jana qala Astanany senip tapsyruy da tegin emes siyaqty.

Degenmen, bizding halyq juas bolghanymen, aqymaq emes, kimning qanshalyqty qyzmet etip otyrghanyn jaqsy biledi. Biylikke halyqqa jany ashityn azamattar kelu kerek. Mәselen, qazaq dese tóbe shashy tik túratyn orystar kishi jýzding jigiti Aman Tóleevti nege tóbesine kóteredi deysiz. Bir oblystyng gubernatory bola túra, kýzetsiz ýsh bólmeli pәterde túrady eken. Mine, osynday azamattar el tizginin qolgha alghanda ghana jaghdayymyz onalady. Ol ýshin qazaqqa rushyldyqty tamyrymen joyyp, bir ghana qazaq bop qalyptasu kerek.

- Osydan biraz mәjilis deputaty Darigha Nazarbaeva әnshilerding jiyn toylargha shyghyp, әn saluyna resmy týrde rúqsat beru kerektigin aitty. Alayda әnshiler qazaqtyng toyynan nan tauyp jýrgenin eskersek, preziydentting әnshi qyzy kótergen bastama әriptesterin jarylqap tastaydy deuge janaspaytyn siyaqty ghoy...

- Eger ol kisi shynymen qazaq әnshilerining qamyn oilasa, shetelden әnshi shaqyrtugha tyiym salghany dúrys bolar. Sonda óz ishimizde qazaq әnshilerine degen súranys artyp, óz jyrtyghymyzdy ózimiz jamar edik. Jyl sayyn ótetin Astananyng toyyna qanshama qarjy shyghyndap, taghy sol sheteldikterdi shaqyrtady.

Al jabyq esikte ótetin keshterge syrttan keletin әnshiler qanshama? Mәselen, Shymkenttegi bir bayshykesh jeti-segiz qonaqtyng arasynda atap ótilgen qyzynyng tughan kýnine qyryq myng dollargha Dima Bilandy aldyrtypty. Al Reseydegi qay orys Maqpal men Roza apalarymyzdy toyyna shaqyryp edi? Respublika sarayynyng jalgha beru aqysyn da jergilikti әnshilerding qaltasy kótermeydi. Halyqqa bir konsert beru ýshin, qansha jyl tyrbandap, toy aralauyna tura keledi. El iygiligine qatysty osynday mәselelerding retteluine arnap nege zang shygharmasqa? Bizding sheneunikterde últtyq namys joq.

- Al 2030 jyly gýldenemiz degen armanymyz endi 2050 jylgha shegerilgeni jóninde ne aitar ediniz?

- Baghdarlamamen baqytty boldy degen halyqty estimeppin. El ýshin enbek et - sol baghdarlama bolsyn! Latyn grafikasyna kóshu kerek degendi estigende ne kýlerimdi, ne jylarymdy bilmedim. Qazaqstandaghy orystardan bastap, orystildi qazaqtardyng barlyghy jappay qazaqsha sóiley alatyn bolsa, onda búl baghdarlamany qúptaugha bolar edi.

Áytpese qymbatshylyq qamytyn kiyip, onsyz da sirkesi su kótermey otyrghan halyqtyng dýbәra bolyp qalu qaupi bar. Bizdegi shyghyp jatqan úzyn-sonar baghdarlamalar halyqty jarylqaghannan búryn, jegi qúrttay jep jatyr. Kýn sanap ósip kele jatqan jaryq pen sugha bazardaghy azyq-týlik baghasyn qosynyz. Otyrsaq ta, túrsaq ta salyq tóleytin boldyq. Bir qaranghy týnnen keyin, bir jaryq kýn tuady deushi edi. Biraq biz kógendeuli týnnen shygha almay-aq qoydyq. Áyteuir el irgesining tynyshtyghyna tәuba deymiz...

- Býgingi qymbatshylyq zamanynda balany tauyp ta, asyrap ta jatqan zamandas qúrbylarynyzgha janynyz ashy ma?

- Áyelderge «tuyndar!» dedi. Soghan oray әrbir tughan sәbiyge qomaqty ótemaqy taghayyndaghan ýkimetti kórmedim. Bizding memlekette joghary somada jórgekpúl alatyn sanauly ghana әiel bar eken. Qazaqstan qayyr tilep ketetindey endi solargha tólenetin somany qysqartpaqshy.

Óz basym qazaqtyng qaryz alyp jasaghan toyyna, onda әn salyp alghan nәpaqama qarap, tirlikting barlyghyn jaqsygha balay almaymyn. Kópshilik kólikterinde qabaqtary qatuly bolyp ketip bara jatqan jandardy kórgende janym auyrady. Alatyn elu-alpys myng jalaqysyn halyq qay qajetine jetkizedi? Býgingi insulit pen infarkt siyaqty qaptap ketken jýrek aurulary osynday joqshylyq pen jetispeushilikting saldarynan tuyndap jatyr.

- Endeshe joqshylyqpen aiqasyp, bardan joq jasap jýrgen ana men әje, әpke-sinlilerinizge ne tileysiz?

- Qazaq әielining ózgeden ereksheligi sol - bir qolymen besigin terbetse, bir qolymen tirligin qiystyra bilgen. Kele jatqan meyram sol aq jaulyqty analar men әpke-sinlilerime densaulyq pen bakyt әkelsin. Qazaqtyng qaysar qyzdary aman bolsyn!

Ángimelesken -

Dinar KAMILOVA,

«D»

Ómirding ózi anekdot

Ótken jaz aiynyng birinde әriptesim Mәdina Sәduaqasova qaltafonyma qonyrau shaldy, deydi Gauhar. Aman-saulyqtan son: «Kýieuge qashan shyghasyz?» - dep súrady. Men sasqanymnan: «Oybay, shyqsam senen jasyram ba?» dep aqtalyp jatyrmyn. Álgi sózime senbese kerek: «Shynynyzdy aitynyzshy?!» - dep, odan beter shýilige týsti. Aqyry bolmaghan son: «Onyng saghan ne qajeti bar?» - dep, ózine tap berdim. Biraq Mәdina qymsynbastan: «Eger shyghatyn bolsanyz, mindetti týrde maghan habaryn aitynyzshy», - dep, eskertu jasady. Sirә, toyyma shaqyrmay qalar dep oilaghan bolar dep: «Sinilim-au, birinshi seni shaqyramyn ghoy!» - degendi aityp júbata týstim.

Sóitsem Mәdinamnyn: «Ótkende kóripkel Baqyt Júmatova birtalay qyzdyng kýieuge shyghatynyn aitypty. Birinshi bolyp Qarlyghash Múhamedjanova ketedi dep edi, oghan aitqanday-aq qúda týsip jatyr eken. Sodan keyin siz, onyng artynan meni ketedi depti. Eger shyn bolsa, dayyndala bereyin degenim ghoy», - demesi bar ma?

«Obshestvennaya pozisiya»

proekt «DAT» № 08 184  07 nauryz 2013 jyl