Ukraina preziydenti Zelenskiy ótken senbi, jeksenbi, dýisenbi kýnderi Europanyng jetekshi tórt elinde qysqa merzimde saparda boldy. Nәtiyjesi auyz toltyryp aitarlyqtay. Milliardtap kómek bergen memleket basshylaryn aitpaghanda, Rim papasynyng ózi Ukrainanyng tileuin tilep otyrghanyn jetkizdi.

Onymen salystyrghanda bir jyl búryn ghana «әlemning nómiri ekinshi әskery derjavasy» dep әspettelgen Resey preziydenti Putinning kýni neshik?! Byltyr da el aralap, qydyrghany shamaly. Sayasattanushylar «reseyding artqy aulasy» sanaytyn Orta Aziyada ghana boldy. Onda da bereke tappay qaytty. Samarqan sammiytinde Ýndistan ýkimetbasy Mode: «Qazir soghystyng zamany emes», - dep betine aitsa, Astana sammiytinde Tәjikstan preziydenti Rahmanov: «Sen bizge kenes kezindegidey qaraudy qoy», - dep zamannyng ózgergenin esine saldy.

Jana jyldan beri elden qarys qadym attap shyqpady. Attap shyghu bylay túrsyn, Halqaralyq Gaaga soty «soghys qylmyskeri» dep tanyp, shartsyz tútqyndaugha ýkim shyghardy.

Jetim qyzdyng toyynday bolyp ótken Putinning kezekti «9 mamyr» әskery parady da kenes zamanynyng kelmeske ketkenin, qúndylyqtardyng ózgergenin, derjava oiynynyng aqyrlasqanyn anyq kórsetti. Kezinde fashizmge qarsy tize qosa soghysqan 14 respublikanyng jartysynyng ókili ghana qatysty. Onyng aldynda Maskeuge Qytay basshysy saparlay kelip ketken edi. Ol sapar Putin kýtkendey ózining jenisi emes, Qytay basshysynyng paydasyna jazyldy. Kremli qojayyny Putinning byltyrdan bergi syrtqy órisi osymen ghana shektelip túr.

Putinning jalghyzdyghy byltyr Ukrainagha atalmysh «arnauly operasiyasyn» bastaghanda elden erekshe kózge týsken. Ózining qolbasshylarymen, Fransiya preziydenti Makronmen kezikkende eki basy arqan boyy ýstel qoyghanynan-aq birden aiqyn bayqalghan. Ony satyp ketip, shetelge bas saughalaghandar onyng oqshaulanyp, eshkimge senbeytin bolghan uaqytyn korona virustyng taraluymen baylanystyrady. Bir ret auyryp túrghan song orys basshysy adamdardan boyyn aulaq ústau qaghidasyn berik ústanghan. Onyng osy ózgelermen baylanysta aralyq ústauy, ortadan oqshaulanuy, anyghynda jalghyzdyghy ólsheusiz saldargha kiriptar etken. Jýieden osy jolghy soghysta da onbay jeniluine әkelip soqqan. Zelenskiy siyaqty el arasynda jýrmegen song naqty faktimen sanasa almay, kózi kólegeylenip, aqiqy shyndyqtan alshaq, bir jaqty, jeke dara sheshimder qabyldaumen bolghan. Qazirde óz әleminen shyqqysy kelip túrghan joq siyaqty. Syrtqy jәne ishki sebepterde oghan jar bereyin dep túrghan joq.

Ukraina taraby shyghys ontýstikti qoyyp, soltýstigindegi Reseyding ýsh oblysyn nysanagha ala bastady. Orys әskeri jaulap alghan tórt oblysta daualdar túrghyzyp, jer qazyp, myqty bekinis ornatyp alghany belgili. Sony bes sausaghynday bilgen ukrain strategteri soltýstikten shep ashyp, partizandyq úrys salyp, onsyzda sarqylugha ainalghan Reseyding әskery әleuetin bir jolata qúrtpaqshy.

Qyzyl alanda ótken Jenis parady Putinge az kem uaqyt bolsa da ózin oqshau emestey sezindirgenimen, onyng jalghyzdyghyn odan ary ýdetetin týri bar. Óz jerinen Ukrainagha soghys ashugha rúqsat bergen Putinning eng adal qoldaushysy Lukashenko әli es jimay jatsa, Orta Aziya elderi basshylary biri qalmay kýni erteng Qytaygha barady. Onda olardy Qytaydyng orystyng da kóz qúrtyna ainalghan sauda kelisimderi kýtip túr.

Esbol Ýsenúly

Abai.kz