Ótken jyldyng 29-qyrkýieginde Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev «QR keybir zannamalyq aktilerine kiynematografiya mәdeniyet jәne merekeler mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» zanyna qol qoyghan bolatyn. Ýshbu zangha sәikes qazan aiynyng 25-i últtyq mereke – Respublika kýni, al jeltoqsan aiynyng 16-sy memlekettik mereke – Tәuelsizdik kýni bolyp belgilendi. Býgin Respublika kýnin últtyq merekemiz retinde ekinshi ret atap ótip jatyrmyz.

2001 jyldan bastap memlekettik merekeler tiziminde bolghan atalmysh datany  N.Á.Nazarbaev búdan 14 jyl búryn atauly kýnder qatarynan shygharghan. El preziydenti Qasym-Jomart Toqaev 2022 jyly mausym aiynda bolghan Últtyq qúryltayda Respublika kýnine últtyq mereke mәrtebesin qaytarudy úsyndy.

«Últtyq merekeler men atauly kýnder tizbesine birqatar ózgeris engizgen jón. Men Respublika kýnine últtyq mereke mәrtebesin qaytarudy úsynamyn. Sondyqtan, qazannyng 25-i kýni jyl sayyn Egemendik kýnin elimizding basty merekesi retinde atap ótuimiz kerek», – dedi Memleket basshysy.

Elimizding tәuelsizdik alugha jasaghan alghashqy qadamy – Qazaqstannyng Memlekettik Egemendigi turaly Deklarasiyasy 1990 jyldyng 25-qazanynda qabyldanghan. Memleket basshysy búl orayda Respublika kýni elding memleket qúru jolyndaghy tarihy qadamynyng simvoly boluy kerek ekenin, Tәuelsizdik kýnining bastapqy mәni saqtalatynyn da aitty. «Biraq («Tәuelsizdik kýni») tәuelsizdik alugha zor ýles qosqan últtyq batyrlarymyzgha taghzym kýni retinde atap ótilui kerek», – dedi Preziydent.

Biz osynau qasterli mereke qarsanynda elimizge belgili túlghalardan «Respublika kýni merekesining siz ýshin manyzy qanday?» dep súraghan edik.  

Arqamyzdaghy qasiyetti jýkti ózimiz ghana arqalay alamyz

Respublika kýni – biz ýshin eng negizgi mereke. Búl kýn – bizge tәuelsizdik әkelgen kýn. Búl kýn – Qazaqstan memleketining irgetasy qalanghan kýn. Osy kýnnen bastap jeke memleket retinde tanyldyq.Sondyqtan qazaq tarihyndaghy erekshe atauly kýn bolyp sanalady. Qazir respublika kýni halyqtyq merekege ainalyp otyr. Halyq arasynda jauapkershilik qalyptasty. Mening memleketim, mening jerim, mening otanym degen ruh qalyptasty. Osy ruh әr qazaqstandyqtyng keudesinde shyraqtay janyp túruy qajet dep oilaymyn.

Búl kýnderi elimiz qanshalyqty órkendep, damyp jatyr? Algha qoyghan maqsat pen josparymyzgha jete aldyq pa? Jetken bolsaq, әri qaray qanday baghyt-baghdarymyz boluy kerek? Mine, aituly kýnde әr qazaqstandyq osy súraq tónireginde oilanyp, moyynyndaghy jauapkershilikting salmaghyn sezine týsui kerek dep oilaymyn. Elimiz ýshin bizding atqaratyn sharuany syrttan kelip  bәzbireuler jasap bermeydi. Arqamyzdaghy qasiyetti jýkti ózimiz ghana arqalay alamyz. Ásirese, osy eldi qalyptastyrushy últtyng belsendiligi, iskerligi, otanshyldyghy ózge últtargha ýlgi bolu kerek. Bizding últtan basqalar ýlgi aluy kerek, biz sonday dengeyde qalyptasuymyz kerek.

Bir jaghadan bas, bir jennen qol shyghara alatyn úiymshyldyq arqyly memleketimizdi órkendete alamyz. Eng әueli, alauyzdyqtan saq bolugha mindettimiz. Memleket qalyptastyru jolynda basymyz birigui kerek. Bir jolda, bir baghytta júmys isteuimiz qajet. Bizge tәuelsizdikten artyq baqyt joq. Ghylym, mәdeniyet, óndiris – barlyq sala osy jolda damugha tiyis. Osy damuda әrqaysysymyzdyng mindetimiz ben jauapkershiligimiz bar. Osyny esten shygharmauymyz kerek.

Respublika kýni qútty bolsyn! Otandastarymdy osy aituly merekemen qúttyqtaymyn! Elimizge beybitshilik, ornyqty túraqtylyq tileymin! El aman, júrt tynysh bolsyn!

Roza MÚQANOVA,
Jazushy, Memlekettik syilyqtyng laureaty

Azattyqtyng ainymas aighaghy

Memlekettik negizi bekip, shekarasy shegendelgen әr elding ózindik tól merekesi bar. Mereke kýni әrkim óz memleketining jetistigin aitady. Sol arqyly kýlli әlemge ózining bar ekenin kórsetedi, óz júrtynyng qúndylyqtaryn dәriptep, otansýigish asqaq sezimin nasihattaydy, kýni býginge deyin alghan asularyna, ketken kemshilikterine kóz jýgirtip, ertenge qol sozady.

Shýkir, biz merekege kende emespiz. Dәrigerler kýni, oqushylar kýni, oqytushylar kýni, mәdeniyet salasy qyzmetkerli kýni, qúrylysshylar kýni degen sekildi tizim jeterlik. Alayda «Respublika kýninin» manyzy búlardan әldeqayda erekshe. Búl kýn – Qazaqstanda túratyn әr jannyng jeke merekesi, últtyqtyn, eldiktin, azattyqtyng ainymas aighaghy.

Búl kýn – әsirese, jas úrpaqtyng úly merekesi. Sondyqtan әr eresek adam 25-qazanda ini-qaryndasyn, balalaryn  kóbirek quantyp, olargha osynau kýnning úly mereke ekenin týsindirui qajet. Ýlken saraylarda konsertter, sport keshenderinde týrli jarystar, jalpy barlyq jerde saltanatty, kónildi atalyp ótkeni dúrys. El turaly, jer turaly әdettegiden әldeqayda kóbirek aityluy qajet. Óitkeni osy kýnning mәn-manyzyn, qadir-qasiyetin týsinip, ata-babanyng alyp armanyn jan-jýniyesimen sezinip ósken әr balanyng últyn, elin úshpaqqa shygharatyn ayauly azamat bolary sózsiz.

Altynbek QORAZBAEV,
Qazaqstannyng enbek sinirgen qayratkeri

Eldigimizden artyq eshtene joq

«Respublika kýni» últtyq merekesin biyl ekinshi ret toylap jatyrmyz. Soghan qaramastan, biz búl kýni әueli otbasymyzdy, tughan-tuysqanymyzdy, aghayynymyz ben jaqyn-juyghymyzdy qúttyqtap, dýiim júrtqa izgi tilek arnaymyz. «Otan otbasynan bastalady», biz sol otbasymyzda bereke-birlik bolsyn deymiz.

Respublika kýninde kól-kósir dastarhan jai mindet emes, bala-shaghamyzdyng boyyndaghy otanshyldyq ruhty, elsýigish asyl qasiyetti shyndaugha jasalghan qarys qadamnyng ózi atalmysh kýnnin óz dengeyinde toylanuyna yqpal etedi. Balalar da, eresek azamattar da búl kýni patriotizmdi әdettegiden әldeqayda auqymdyraq nasihattauy kerek dep oilaymyn. Óitkeni eldigimizden, bereke-birligimizden artyq eshtene joq.

Jenis SEYDOLLAÚLY,
Qazaqstannyng enbek sinirgen qayratkeri

Úly baqytymyz bayandy bolghay!

Respublika kýni – eldigimizdi, tәuelsizdigimizdi aishyqtaytyn mereke. Ótken ghasyrdyng 90-jyly 25-qazanda Egemendik turaly Deklarasiya qabyldanyp, túnghysh qújatymyz jasaldy. Sondyqtan búl merekening orny men ýshin, jalpy Qazaqstan halqy ýshin erekshe.

Biz tynysh aspan astynda, ózinning sýiikti isinmen, sýiikti júmysynmen emin-erkin ainalysatyn zayyrly memlekette túramyz. Múnyng qanshalyqty manyzdy ekenin, beybit kýnning baghasyn keyingi jyldardaghy әlemde bolyp jatqan oqighalargha qarap jan-jýregimizben týsindik, sezindik. Osy kýnge myng shýkir!

Búl kýni últtyq qúndylyqtarymyzdy, tól mәdeniyetimiz ben tarihymyzdy, kóne kýnnen bastau alatyn shejiremizdi, birtútas jәne úly memleket ekenimizdi nasihattauymyz kerek dep oilaymyn. Búl kýni ótetin barlyq is-sharada, ekrandar men baspasóz betterinde atalmysh taqyrypqa basymdyq beriledi. Biz de elimizding últtyq merekesin otbasymyzben úlyqtap, arnayy atap ótemiz.

Úly baqytymyz bayandy bolghay!

Ghaziza QÚDAYBERGENQYZY,
QR Últtyq akademiyalyq kitaphanasynyng diyrektory

*Suretter әleumettik jeliden alyndy

Abai.kz