وتكەن جىلدىڭ 29-قىركۇيەگىندە مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ «قر كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە كينەماتوگرافيا مادەنيەت جانە مەرەكەلەر ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭىنا قول قويعان بولاتىن. ءۇشبۋ زاڭعا سايكەس قازان ايىنىڭ 25-ءى ۇلتتىق مەرەكە – رەسپۋبليكا كۇنى، ال جەلتوقسان ايىنىڭ 16-سى مەملەكەتتىك مەرەكە – تاۋەلسىزدىك كۇنى بولىپ بەلگىلەندى. بۇگىن رەسپۋبليكا كۇنىن ۇلتتىق مەرەكەمىز رەتىندە ەكىنشى رەت اتاپ ءوتىپ جاتىرمىز.

2001 جىلدان باستاپ مەملەكەتتىك مەرەكەلەر تىزىمىندە بولعان اتالمىش داتانى  ن.ءا.نازارباەۆ بۇدان 14 جىل بۇرىن اتاۋلى كۇندەر قاتارىنان شىعارعان. ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ 2022 جىلى ماۋسىم ايىندا بولعان ۇلتتىق قۇرىلتايدا رەسپۋبليكا كۇنىنە ۇلتتىق مەرەكە مارتەبەسىن قايتارۋدى ۇسىندى.

«ۇلتتىق مەرەكەلەر مەن اتاۋلى كۇندەر تىزبەسىنە بىرقاتار وزگەرىس ەنگىزگەن ءجون. مەن رەسپۋبليكا كۇنىنە ۇلتتىق مەرەكە مارتەبەسىن قايتارۋدى ۇسىنامىن. سوندىقتان، قازاننىڭ 25-ءى كۇنى جىل سايىن ەگەمەندىك كۇنىن ەلىمىزدىڭ باستى مەرەكەسى رەتىندە اتاپ ءوتۋىمىز كەرەك»، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىك الۋعا جاساعان العاشقى قادامى – قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك ەگەمەندىگى تۋرالى دەكلاراتسياسى 1990 جىلدىڭ 25-قازانىندا قابىلدانعان. مەملەكەت باسشىسى بۇل ورايدا رەسپۋبليكا كۇنى ەلدىڭ مەملەكەت قۇرۋ جولىنداعى تاريحي قادامىنىڭ سيمۆولى بولۋى كەرەك ەكەنىن، تاۋەلسىزدىك كۇنىنىڭ باستاپقى ءمانى ساقتالاتىنىن دا ايتتى. «بىراق («تاۋەلسىزدىك كۇنى») تاۋەلسىزدىك الۋعا زور ۇلەس قوسقان ۇلتتىق باتىرلارىمىزعا تاعزىم كۇنى رەتىندە اتاپ ءوتىلۋى كەرەك»، – دەدى پرەزيدەنت.

ءبىز وسىناۋ قاستەرلى مەرەكە قارساڭىندا ەلىمىزگە بەلگىلى تۇلعالاردان «رەسپۋبليكا كۇنى مەرەكەسىنىڭ ءسىز ءۇشىن ماڭىزى قانداي؟» دەپ سۇراعان ەدىك.  

ارقامىزداعى قاسيەتتى جۇكتى ءوزىمىز عانا ارقالاي الامىز

رەسپۋبليكا كۇنى – ءبىز ءۇشىن ەڭ نەگىزگى مەرەكە. بۇل كۇن – بىزگە تاۋەلسىزدىك اكەلگەن كۇن. بۇل كۇن – قازاقستان مەملەكەتىنىڭ ىرگەتاسى قالانعان كۇن. وسى كۇننەن باستاپ جەكە مەملەكەت رەتىندە تانىلدىق.سوندىقتان قازاق تاريحىنداعى ەرەكشە اتاۋلى كۇن بولىپ سانالادى. قازىر رەسپۋبليكا كۇنى حالىقتىق مەرەكەگە اينالىپ وتىر. حالىق اراسىندا جاۋاپكەرشىلىك قالىپتاستى. مەنىڭ مەملەكەتىم، مەنىڭ جەرىم، مەنىڭ وتانىم دەگەن رۋح قالىپتاستى. وسى رۋح ءار قازاقستاندىقتىڭ كەۋدەسىندە شىراقتاي جانىپ تۇرۋى قاجەت دەپ ويلايمىن.

بۇل كۇندەرى ەلىمىز قانشالىقتى وركەندەپ، دامىپ جاتىر؟ العا قويعان ماقسات پەن جوسپارىمىزعا جەتە الدىق پا؟ جەتكەن بولساق، ءارى قاراي قانداي باعىت-باعدارىمىز بولۋى كەرەك؟ مىنە، ايتۋلى كۇندە ءار قازاقستاندىق وسى سۇراق توڭىرەگىندە ويلانىپ، مويىنىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتىڭ سالماعىن سەزىنە ءتۇسۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. ەلىمىز ءۇشىن ءبىزدىڭ اتقاراتىن شارۋانى سىرتتان كەلىپ  بازبىرەۋلەر جاساپ بەرمەيدى. ارقامىزداعى قاسيەتتى جۇكتى ءوزىمىز عانا ارقالاي الامىز. اسىرەسە، وسى ەلدى قالىپتاستىرۋشى ۇلتتىڭ بەلسەندىلىگى، ىسكەرلىگى، وتانشىلدىعى وزگە ۇلتتارعا ۇلگى بولۋ كەرەك. ءبىزدىڭ ۇلتتان باسقالار ۇلگى الۋى كەرەك، ءبىز سونداي دەڭگەيدە قالىپتاسۋىمىز كەرەك.

ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارا الاتىن ۇيىمشىلدىق ارقىلى مەملەكەتىمىزدى وركەندەتە الامىز. ەڭ اۋەلى، الاۋىزدىقتان ساق بولۋعا مىندەتتىمىز. مەملەكەت قالىپتاستىرۋ جولىندا باسىمىز بىرىگۋى كەرەك. ءبىر جولدا، ءبىر باعىتتا جۇمىس ىستەۋىمىز قاجەت. بىزگە تاۋەلسىزدىكتەن ارتىق باقىت جوق. عىلىم، مادەنيەت، ءوندىرىس – بارلىق سالا وسى جولدا دامۋعا ءتيىس. وسى دامۋدا ارقايسىسىمىزدىڭ مىندەتىمىز بەن جاۋاپكەرشىلىگىمىز بار. وسىنى ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك.

رەسپۋبليكا كۇنى قۇتتى بولسىن! وتانداستارىمدى وسى ايتۋلى مەرەكەمەن قۇتتىقتايمىن! ەلىمىزگە بەيبىتشىلىك، ورنىقتى تۇراقتىلىق تىلەيمىن! ەل امان، جۇرت تىنىش بولسىن!

روزا مۇقانوۆا،
جازۋشى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى

ازاتتىقتىڭ اينىماس ايعاعى

مەملەكەتتىك نەگىزى بەكىپ، شەكاراسى شەگەندەلگەن ءار ەلدىڭ وزىندىك ءتول مەرەكەسى بار. مەرەكە كۇنى اركىم ءوز مەملەكەتىنىڭ جەتىستىگىن ايتادى. سول ارقىلى كۇللى الەمگە ءوزىنىڭ بار ەكەنىن كورسەتەدى، ءوز جۇرتىنىڭ قۇندىلىقتارىن دارىپتەپ، وتانسۇيگىش اسقاق سەزىمىن ناسيحاتتايدى، كۇنى بۇگىنگە دەيىن العان اسۋلارىنا، كەتكەن كەمشىلىكتەرىنە كوز جۇگىرتىپ، ەرتەڭگە قول سوزادى.

شۇكىر، ءبىز مەرەكەگە كەندە ەمەسپىز. دارىگەرلەر كۇنى، وقۋشىلار كۇنى، وقىتۋشىلار كۇنى، مادەنيەت سالاسى قىزمەتكەرلى كۇنى، قۇرىلىسشىلار كۇنى دەگەن سەكىلدى ءتىزىم جەتەرلىك. الايدا «رەسپۋبليكا كۇنىنىڭ» ماڭىزى بۇلاردان الدەقايدا ەرەكشە. بۇل كۇن – قازاقستاندا تۇراتىن ءار جاننىڭ جەكە مەرەكەسى، ۇلتتىقتىڭ، ەلدىكتىن، ازاتتىقتىڭ اينىماس ايعاعى.

بۇل كۇن – اسىرەسە، جاس ۇرپاقتىڭ ۇلى مەرەكەسى. سوندىقتان ءار ەرەسەك ادام 25-قازاندا ءىنى-قارىنداسىن، بالالارىن  كوبىرەك قۋانتىپ، ولارعا وسىناۋ كۇننىڭ ۇلى مەرەكە ەكەنىن ءتۇسىندىرۋى قاجەت. ۇلكەن سارايلاردا كونتسەرتتەر، سپورت كەشەندەرىندە ءتۇرلى جارىستار، جالپى بارلىق جەردە سالتاناتتى، كوڭىلدى اتالىپ وتكەنى دۇرىس. ەل تۋرالى، جەر تۋرالى ادەتتەگىدەن الدەقايدا كوبىرەك ايتىلۋى قاجەت. ويتكەنى وسى كۇننىڭ ءمان-ماڭىزىن، قادىر-قاسيەتىن ءتۇسىنىپ، اتا-بابانىڭ الىپ ارمانىن جان-جۇنيەسىمەن سەزىنىپ وسكەن ءار بالانىڭ ۇلتىن، ەلىن ۇشپاققا شىعاراتىن اياۋلى ازامات بولارى ءسوزسىز.

التىنبەك قورازباەۆ،
قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى

ەلدىگىمىزدەن ارتىق ەشتەڭە جوق

«رەسپۋبليكا كۇنى» ۇلتتىق مەرەكەسىن بيىل ەكىنشى رەت تويلاپ جاتىرمىز. سوعان قاراماستان، ءبىز بۇل كۇنى اۋەلى وتباسىمىزدى، تۋعان-تۋىسقانىمىزدى، اعايىنىمىز بەن جاقىن-جۋىعىمىزدى قۇتتىقتاپ، ءدۇيىم جۇرتقا ىزگى تىلەك ارنايمىز. «وتان وتباسىنان باستالادى»، ءبىز سول وتباسىمىزدا بەرەكە-بىرلىك بولسىن دەيمىز.

رەسپۋبليكا كۇنىندە كول-كوسىر داستارحان جايۋ مىندەت ەمەس، بالا-شاعامىزدىڭ بويىنداعى وتانشىلدىق رۋحتى، ەلسۇيگىش اسىل قاسيەتتى شىڭداۋعا جاسالعان قارىس قادامنىڭ ءوزى اتالمىش كۇننىن ءوز دەڭگەيىندە تويلانۋىنا ىقپال ەتەدى. بالالار دا، ەرەسەك ازاماتتار دا بۇل كۇنى ءپاتريوتيزمدى ادەتتەگىدەن الدەقايدا اۋقىمدىراق ناسيحاتتاۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. ويتكەنى ەلدىگىمىزدەن، بەرەكە-بىرلىگىمىزدەن ارتىق ەشتەڭە جوق.

جەڭىس سەيدوللاۇلى،
قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى

ۇلى باقىتىمىز باياندى بولعاي!

رەسپۋبليكا كۇنى – ەلدىگىمىزدى، تاۋەلسىزدىگىمىزدى ايشىقتايتىن مەرەكە. وتكەن عاسىردىڭ 90-جىلى 25-قازاندا ەگەمەندىك تۋرالى دەكلاراتسيا قابىلدانىپ، تۇڭعىش قۇجاتىمىز جاسالدى. سوندىقتان بۇل مەرەكەنىڭ ورنى مەن ءۇشىن، جالپى قازاقستان حالقى ءۇشىن ەرەكشە.

ءبىز تىنىش اسپان استىندا، ءوزىڭنىڭ سۇيىكتى ىسىڭمەن، سۇيىكتى جۇمىسىڭمەن ەمىن-ەركىن اينالىساتىن زايىرلى مەملەكەتتە تۇرامىز. مۇنىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىن، بەيبىت كۇننىڭ باعاسىن كەيىنگى جىلدارداعى الەمدە بولىپ جاتقان وقيعالارعا قاراپ جان-جۇرەگىمىزبەن تۇسىندىك، سەزىندىك. وسى كۇنگە مىڭ شۇكىر!

بۇل كۇنى ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى، ءتول مادەنيەتىمىز بەن تاريحىمىزدى، كونە كۇننەن باستاۋ الاتىن شەجىرەمىزدى، ءبىرتۇتاس جانە ۇلى مەملەكەت ەكەنىمىزدى ناسيحاتتاۋىمىز كەرەك دەپ ويلايمىن. بۇل كۇنى وتەتىن بارلىق ءىس-شارادا، ەكراندار مەن ءباسپاسوز بەتتەرىندە اتالمىش تاقىرىپقا باسىمدىق بەرىلەدى. ءبىز دە ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق مەرەكەسىن وتباسىمىزبەن ۇلىقتاپ، ارنايى اتاپ وتەمىز.

ۇلى باقىتىمىز باياندى بولعاي!

عازيزا قۇدايبەرگەنقىزى،
قر ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسىنىڭ ديرەكتورى

*سۋرەتتەر الەۋمەتتىك جەلىدەن الىندى

Abai.kz