Tamyz aiynyng basynda elimiz boyynsha barlyq audandyq manyzy bar qalalar men auyldyq okrugterdin, auyldyq okrugting qúramyna kirmeytin kentteri men auyl әkimderin audandyq mәslihat deputattarynyng saylaghany belgili. Yaghni, 2,5 myngha juyq auyl әkimderining saylau arqyly qyzmetke kelgendigi әriyne quantarlyq jaghday. Biraq, elimiz boyynsha barlyq әkimderding 91,7 payyzyn qúraytyn auyl әkimderi «Qazaqstan-2050» Strategiyasynda kórsetilgendey: «demokratiyalyq» jolmen saylandy ma, joq, hakim Abay aitqanday: «Bar malymdy shyghyndap bolys boldym minekeydin» keri kelip, bayaghy baz qalpynday kýshtiler men dәulettilerding «saylauy» boldy ma?  Desek «demokratiya» sózining tek qaghaz jýzinde ghana qújat betterinde qattalyp qalyp qoyghandyghyn uaqyt kórsetti. Osylaysha halyqtyn: «óz әkimimizdi ózimiz saylaytyn boldyq» degen ýkili ýmiti su sepkendey basylyp qaldy...   

Memlekettik qyzmetshining ózi Elbasy tapsyrmalary men strategiyalyq josparlaryn oryndaudan bas tartty

Elbasymyz N.Á.Nazarbaev «Qazaqstan-2050» Strategiyasy – qalyptasqan memleketting jana sayasy baghyty» atty Joldauynda: «...Osylaysha, biz azamattarmen tikeley júmys jasaytyn jәne mәseleni jergilikti jerde sheshetin barlyq әkimderdi saylanbalylyqpen qamtityn bolamyz.

Tamyz aiynyng basynda elimiz boyynsha barlyq audandyq manyzy bar qalalar men auyldyq okrugterdin, auyldyq okrugting qúramyna kirmeytin kentteri men auyl әkimderin audandyq mәslihat deputattarynyng saylaghany belgili. Yaghni, 2,5 myngha juyq auyl әkimderining saylau arqyly qyzmetke kelgendigi әriyne quantarlyq jaghday. Biraq, elimiz boyynsha barlyq әkimderding 91,7 payyzyn qúraytyn auyl әkimderi «Qazaqstan-2050» Strategiyasynda kórsetilgendey: «demokratiyalyq» jolmen saylandy ma, joq, hakim Abay aitqanday: «Bar malymdy shyghyndap bolys boldym minekeydin» keri kelip, bayaghy baz qalpynday kýshtiler men dәulettilerding «saylauy» boldy ma?  Desek «demokratiya» sózining tek qaghaz jýzinde ghana qújat betterinde qattalyp qalyp qoyghandyghyn uaqyt kórsetti. Osylaysha halyqtyn: «óz әkimimizdi ózimiz saylaytyn boldyq» degen ýkili ýmiti su sepkendey basylyp qaldy...   

Memlekettik qyzmetshining ózi Elbasy tapsyrmalary men strategiyalyq josparlaryn oryndaudan bas tartty

Elbasymyz N.Á.Nazarbaev «Qazaqstan-2050» Strategiyasy – qalyptasqan memleketting jana sayasy baghyty» atty Joldauynda: «...Osylaysha, biz azamattarmen tikeley júmys jasaytyn jәne mәseleni jergilikti jerde sheshetin barlyq әkimderdi saylanbalylyqpen qamtityn bolamyz.

Azamattardyng jergilikti jerlerdegi ózekti mәselelerdi sheshuge, jergilikti biylik organdarynyng júmysyn baqylaugha belsene aralasatyn uaqyty tudy.

...Biz býkil әlemmen birge órkeniyetti jolmen jýruge jәne qoghamnyng odan әri demokratiyalanuyna  baghyt ústaugha tiyispiz» - dep atap ótkendigi barshamyzgha ayan.

«Qazaqstan-2050» Strategiyasynda Elbasy aitqan: «Biz... demokratiyalyq baghyt ústaugha tiyispiz» - degen strategiyalyq maqsaty basqa basqa әsirese, Jambyl oblysy, Shu audany, onyng ishinde Aqtóbe auylynda iske aspay otyr. Endi osy jogharyda aitqandarymyz turaly biraz kórgen bilgendirimizdi tarqata jazayyq.

Ýstimizdegi jyldyng shilde aiynyng basynda Shu audany әkimi B.Nýrkenov audandyq Mәslihat hatshysy B.Saudabaevpen birge Aqtóbe auyly halqymen kezdesip, alda auyl әkimderin saylau nauqany ótetinin, sondyqtan auyl halqynyng pikirin bilu ýshin auyl halqymen kezdesu ótkizip jatqandyghyn aitqan bolatyn. Sol jiynda Shu audany әkimi B.Nýrkenov Aqtóbe auyl әkimine saylanugha ýsh ýmitkerdi tanystyrdy.  B.Nýrkenovtyng aituy boyynsha Aqtóbe auylynyng әkimine ýmitkerler:

B.Baydauletov, S.Beksúltanov, N.Abdrashov degen azamattar boldy.

Olardyng ekeui: mysaly, S.Beksúltanov Aqtóbe auylyna esh qatysy joq, basqa auyldyng adamy. Al N.Abdrashov Shu audandyq qarjy bóliminde sektor mengerushisi. Búl azamattar ózderining Aqtóbe auylyna әkim bolugha kandidat ekendigin bilmeydi de, yaghni, búlar jalghan kandidattar. Audan basshylyghynyng búndaghy maqsaty B.Baydauletovti eshbir kedergisiz әkimdikke ótkizu bolatyn. Sebebi jeme-jemge kelgende S.Beksúltanov pen N.Abdrashov әkimdikten bas tartyp shygha keledi.

            Audan basshylyghy ótkizgen atalmysh jiynda Aqtóbe auylynyng tumasy Q.Toybaev degen azamat óz kandidaturasyn әkimdikke úsyndy. Sol jiynda Q.Toybaevtyng aituyna qaraghanda auyl әkimderin saylau nauqany bastalghanda, yaghny 2013 jyldyng sәuir aiynda ózining kandidaturasyn Shu audany әkimining kadr bóliminde rәsimdetken eken (Shu audanynyng búrynghy әkimi I.Tortaevtyng rúqsatymen), biraq, belgisiz sebeptermen onyng kandidaturasy alynyp tastalghan. Osy jaghdaylardy aita kele Q.Toybaev ózin-ózi әkim bolugha kandidat retinde úsyndy. Osydan keyin sóz alghan bir top auyl azamattary auyl әkimine B.Baydauletovty emes, Q.Toybaevty saylau kerek dep dauys beredi. Jinalys ayaqtalghan kezde Shu audany әkimi B.Nýrkenov auyl túrghyndary úsynghan Q.Toybaevty saylaugha kandidat esebinde tirkeuge uәde berdi. Biraq belgisiz sebeptermen Q.Toybaev saylaugha qújat qabyldau ayaqtalmaghanyna qaramastan saylau tiziminen alynyp, saylaugha qatystyrylmady. Búl jerden audan әkimi B.Nýrkenovtyng B.Baydauletovke býirek búruy, artyqshylyq jasau oqighasyn bayqaugha bolady. Yaghni, B.Baydauletovtyng maqtan qylyp:  «B.Nýrkenov mening tughan jezdemning tughan bólesi, yaghny men bәribir әkim bolamyn» degen sózi rasqa ainalyp túr.

Degenmen audan әkimi úsynghan ýsh ýmitkerdi de auyl halqy   qoldaghan joq edi. Kerisinshe Q.Toybaev degen azamatty auyl halqy basymdyqpen qoldaghan bolatyn. Biraq qalay bolghanda da auyl halqynyng 98 payyzy qarsy dauys bergen B.Baydauletovtyng kandidaturasy saylaugha ótip ketedi de, auyl halqy jaqtap dauys bergen Q.Toybaevtyng kandidaturasy alynyp tastalady. Búl Elbasymyzdyng «Qazaqstan-2050» Strategiyasynda aitylghan: «әlemdik demokratiyalanghan baghyt ústaugha tiyispiz» degen strategiyalyq tapsyrmasyna audan әkimi B.Nýrkenovtyng ashyq qarsy әreketi dep qalay aitpaymyz?!

Shu audandyq «Shu  óniri» gazetining №55, 13 shilde 2013 jylghy sanynda Shu audandyq aimaqtyq saylau komissiyasynyng tóraghasy Erbol Aymambetov: «Saylaugha dayynbyz!» dep jazdy. Eger de әkimdikke saylaugha týsuge ýmitti kóptegen azamattarymyzdyng qúqyqtary taptalyp jatsa, qalaysha «saylaugha dayynbyz!» dep basqa emes, bildey memlekettik qyzmetshi, saylau komissiyasynyng tóraghasy jalghan jazady?! Osynyng ózi memlekettik qyzmette kimderding qyzmet etip otyrghandyghyn anghartsa kerek.

QR Preziydenti N.Nazarbaevtyng 2013 jyldyng 24 sәuirdegi №555 «Qazaqstan Respublikasynyng audandyq manyzy bar qalalary, auyldyq okrugteri, auyldyq okrugting qúramyna kirmeytin kentteri men auyldary әkimderin qyzmetke saylau, ókilettigin toqtatu jәne qyzmetten bosatu» turaly Jarlyghynda: «Ákimdikke kandidattar úsynudy audan (qala) әkimi jergilikti qoghamdastyqpen konsulitasiyalardan keyin balama negizde (yaghny әkim lauazymyna keminde eki kandidat) jýzege asyrady» delingen. Al, Shu audany basshylyghynyng әreketi Elbasynyng osy Jarlyghyna qayshy ekendigi taghy kórinip túr. 

Elbasy ashyq aitqan «demokratiya» sózining ózi «halyq biyligi» degen úghymnyng naq ózi emes pe?! Elbasynyng ózi osylay Jarlyq etse, sol negizde Audan basshylyghy halyqpen kezdesip, pikirin bilse, onda nege halyqtyng pikiri eskerilmeui tiyis?! Sonda audan basshylyghy sonsha halyqty qúr sózben aldau ýshin jinap otyr ma?! Elbasynyn: «Halyq mýddesin bәrinen joghary qoyyndar!» - dep, tikeley osy әkimderge qarata aitqany qayda?! Yaghni, Elbasy Jarlyghyndaghy: «jergilikti qoghamdastyqpen konsulitasiyalardan keyin balama negizde jýzege asyrady» degen tapsyrmasyn audan basshylyghy eskermey otyr.  

Sonymen B.Nýrkenovting uәdesining «arqasynda» halyq ortasynda jik payda boldy. Qazirgi uaqytta Q.Toybaev әkim bolady dep sengen halyq del-sal, auyl halqy Qazaqstan Respublikasynyng Zandary men Elbasynyng Joldaularyna senimsizdikpen qaraytyn boldy.  Elbasy Joldaulary, strategiyalyq tapsyrmalary, QR-nyng ózge de Zandary negizinde emes, jeke mýddesining qamy ýshin әreket etetin әkimder kimge kerek?! Meninshe onday әkimder ne ýkimetke, ne halyqqa kerek emes! Óitkeni onday әkimder biylik pen halyq arasynda altyn kópir bola almaydy, sondyqtan halyqtyng seniminen shyqpay otyryp, ózi baghynyshty bolyp otyrghan biylikke de óz mýddesi ýshin qarsy astyrtyn әreketke kóshken basshysymaqtar tәuelsizdigimizding órkendeuine, ekonomikamyzdyng ýdemeli damuyna keri әser etpese, payda әkelmesi anyq! Sondyqtan da osynday óz mýddesi men qúlqynynyng qúly bolghan kertartpa basshysymaqtar zang aldynda әdil jazasyn aluy tiyis! QR Konstitusiyasyna sәikes QR Preziydentining ókili bolyp tabylatyn jergilikti jerdegi әkimderding ózi osylaysha Elbasy tapsyrmalaryn oryndaudan bas tartuda. 

N.Nazarbaev «Qazaqstan-2050» Strategiyasy: «Biz eng úsaq qúqyq búzushylyqpen, búzaqylyqpen, mәdeniyetsizdikpen ymyragha kelmeuimiz kerek»

Auyl halqynyng janayqayy mynada: Aqtóbe auyly әkimi B.Baydauletov auyl halqyn basqarugha qabiletsiz. Ne bilimi jetpeydi, ne biligi jetpeydi. Óte sauatsyz, tipten ózi basshylyq etip otyrghan memlekettik mekeme, yaghny auyl әkimi apparatynyng atauyn dúrys jaza almauy onyng bilimining qay dengeyde ekendigin anghartsa kerek. Aqtóbe auylyna bir jylday әkim bolghan uaqyt ishinde auyl halqyn әbden arazdastyryp, aryzdastyryp, jik-jikke, ru-rugha bólip bitirdi. Qaramaghyndaghy tipti qoghamdyq júmysshydan da  aqsha talap etken. Aqsha bermegenderin júmystan qysqartqan. B.Baydauletov ózi basshylyq etip otyrghan selolyq okrugtegi qoghamdyq júmysshylargha ar-namysyn taptaytyn sózder aituy onyng qay dengeyde әkim bolyp jýrgendigin bildirse kerek. Ákim B.Baydauletov qoghamdyq júmysshy Madina Dombaeva degen azamatshadan aqsha talap etken, biraq M.Dombaeva aqsha bere almaytyndyghyn aityp, әkimning talabyn oryndaudan bas tartady. Árqashan óz degeni bolyp jýrgen B.Baydauletov M.Dombaevany júmystan shygharyp jiberuge bar kýshin salyp: qysym, kórsetip, M.Dombaevagha shamasy kelmeytin auyr júmystar isteudi tapsyrady, sonyna týsedi, aqyry әbden yghyry shyqqan M.Dombaevagha endi әkim B.Baydauletov: «dambaly ýlken eken, moynyna ilip, qúm tasugha bolady eken» dep, Madinagha qadir-qasiyetin qorlaytyn sózder aityp, ar-namysyn ayaqqa taptaghan. 

Elbasy N.Nazarbaev «Qazaqstan-2050» Strategiyasynda: «Biz eng úsaq qúqyq búzushylyqpen, búzaqylyqpen, mәdeniyetsizdikpen ymyragha kelmeuimiz kerek, óitkeni, osynyng ózi qogham tynyshtyghyn búzady, ómirding sapasyna selkeu týsiredi. Tәrtipsizdik pen betimen ketushilikti sezinu odan da eleuli qylmystargha jol ashady» - dep, atap ótti. Sol sekildi Ata Zanymyz QR Konstitusiyasynyng 1-shi babynda: «QR eng qymbat qazynasy – adam, jәne adamnyng ómiri, qúqyqtary men bostandyqtary»,  delinse, 17-babynda: «Adamnyng qadir-qasiyetine qol súghylmaydy» delingen. Al әkim B.Baydauletovtyng M.Dombaevagha aitqan sózderi, ony júmys barysynda auyr júmys isteuge mәjbýrleui QR Konstitusiyasynyng atalghan baptaryna jәne «Qazaqstan-2050» Strategiyasynda atalghan úzaq merzimdi maqsattargha qarama-qayshy әreket ekendigi aidan-anyq bolyp túr.

 Ákim B.Baydauletov qoghamdyq júmysshy Marjan Júrynbaevadan da aqsha súraghan, eger de aqsha berse júmysyn odan әri jalghastyratynyn aitqan. M.Júrynbaeva aqsha bermegen, sol sebepten ony qoghamdyq júmystan qysqartqan. Negizinde M.Júrynbaeva qoghamdyq júmystan qysqarmauy tiyis edi. Yaghni, M.Júrynbaeva jalghyz basty ana bolghanymen qosa, mektep jasynda jalghyz qyzy bar, ne baspanasy, ne maly joq. Mine, osy M.Júrynbaevany jylatyp-syqtatyp júmystan qysqartyp jiberedi de, ózge tórt qoghamdyq júmysshyny alyp qalady. Kezinde: «Jetim kórse basynan sipap, jebep jýretin», «Jetimin jylatpay, jesirin qanghytpaghan» el edik. Basqa basqa «jetimin jylatyp, jesirin qanghytyp» otyrghan әkim B.Baydauletov qaytip әkim bolyp, ol qalay halqyna jaqyn bolady?!

Elbasymyz N.Nazarbaevtyng bastamasymen dýniyege kelgen «Diplommen – auylgha!» baghdarlamasynyng da týpki maqsaty: qazirgi uaqytta qaymaghy búzylmaghan qazaqy orta – auyldargha bilimdi, bilikti jas mamandardy tartu, sóitip auyldyn, qazaqtyng órkendeuine ýles qosu. Atalghan baghdarlamamen auylgha kelgen jas maman G.Bahaliyeva jәne t.b. jas mamandargha әkim B.Baydauletov: «Auyldan kózindi qúrtyp, kóshirip jiberem!» dep qudalap, qysym kórsetui, onyng auyl taghdyry men Elbasy sayasatyna qanshalyqty qoldau bildiretindigin kórsetse kerek!

Tipti әkim B.Baydauletov auyl halqyna Elbasynyng halyqqa arnalghan Joldaularynyng ózin nasihattamaydy. Yaghni, memlekettik qyzmetshi óz antyn, «Memlekettik qyzmetshiler turaly» Zanyn jәne t.b. QR nyng Zandaryn ashyq qonyshynan basu degen sóz. Búl jaghdaydy audan, oblys basshylary da biledi biraq, B.Baydauletovtyng sózin sóilep әlek-aq. Sonda oblys, audan basshylaryna Elbasymyzdyng Jarlyqtary, Joldaulary men tapsyrmalarynan góri B.Baydauletov jaqyn bolghany ma?! Kimning sózin sóilep otyrghanyn bilse onda basqasha bolar ma edi. Kim bilsin?

Qazirgi Aqtóbe auyly әkimi B.Baydauletov auyl aqsaqaldary alqasynyng tóraghasy B.Qalymbetovtyng nemeresin bas maman etip júmysqa alyp, odan song B.Qalymbetov pen B.Baydauletovtyn  arasynda sybaylastyq ornap, birining sózin biri sóilep otyr. Elbasy N.Nazarbaev: «tosqauyl qoyyndar!» dep aituday-aq aityp jatqan: «sybaylas jemqorlyq» degen osy  emes pe?! Yaghni, B.Qalymbetov B.Baydauletovtyng sybaylasy ekendigi anyq bolyp túr!

Auyl aqsaqaldary alqasynyng tóraghasy B.Qalymbetov auyldaghy aghayyndy auyzbirlikke ýndep, arazdasqan aghayyndy  ymyragha keltiruding ornyna, kerisinshe ózi bas bolyp auyldyng shyrqyn búzuda. Yaghni, auyl әkimi B.Baydauletovtyng әkesi J.Baydauletov sekildi ózi bas bolyp aryz jazugha bilek sybana kirisip ketken. Au, búl ne degen súmdyq! Qanday masqaralyq! Auyl aqsaqaly arazdasqan aghayyngha ara týsui kerek pe, әlde aghayyndy arazdastyruy tiyis pe?! Eger de araz aghayyn arasynda byqsyghan týtindi odan beter týtetse, onda onday auyl aqsaqalynan ne qayyr, onday tóraghadan ne payda?! Kim auyl ómirindegi aq pen qarany ajyratyp isting әdildigin aitpaq?!  «Tura biyde tughan joq» degen atam zamannan kele jatqan úly qaghida qayda qalady sonda? Eger de B.Qalymbetov sekildiler kýnbaghys sekildi әkimning auzyn «baghyp»,  ary ýshin emes, maly ýshin janyn qúrban etip jatsa?!.

Osy uaqytqa deyin B.Baydauletovtyng  ýstinen auyl azamattary tarapynan birneshe ret aryz-shaghymdar bolghan, biraq ol aryzdar qashanda jyly jabylyp B.Baydauletovtyng paydasyna sheshilip otyrdy.

Búl Aqtóbe auylynda bolyp jatqan oqigha emes, búl býkil Shu audanynda auyl әkimderin saylau nauqanyndaghy oqigha, yaghny barlyq auyldarda búrynghy әkimdermen birge týsip otyrghan kandidattar, jalghan qoldan jasalghan azamattar. Yaghni, Shu audanynyng auyl әkimderin saylau nauqany kóbine-kóp zansyz atqaryldy.

Aqtóbe auyly halqynyng deni B.Baydauletovtyng әkim bolghandyghyn qalamaydy, B.Baydauletovtyng әkim bolghandyghyna qarsy.

 Sondyqtan da Shu audanyndaghy saylau nauqany kezindegi keybir basshylardyng qasaqana qoldan istep otyrghan zang búzushylyqtary  tiylmasa, saylau qúqyghy búzylghan azamattardyng qúqyghy qorghalmasa, onda Elbasymyzdyng strategiyalyq joldaulary men QR-nyng ózge de Zandaryna halyq senimsizdikpen qaraytyn bolady. Tipten Elbasynyng atyna kir keltiretin osynday basshylar halyqqa qalay jol siltep, eldi qalay basqarmaq?!

Ylshybaeva Baqytkýl

Jambyl oblysy, Shu audany

Aqtóbe auylynyng túrghyny, zeynetker

Redaksiyadan: Jogharyda aitylghan jayttardy auyl túrghyny, zeynetker adam jazyp otyrghan song oghan kýmәn bildirmeymiz. Alayda, ekinshi tarap óz shyndyghyn úsynyp, jariya etudi jón kórse, qarsylyghymyz joq.

Abai.kz