Ýndistannan tabylghan Ábilhayyr han turaly kitaptyng kóshirmesi elge jetkizildi

Qoljazbalar jәne siyrek kitaptar últtyq ortalyghynda «Ýndistan qorlaryndaghy Ortalyq Aziya jәne Qazaqstan tarihyna qatysty kóne qoljazbalar men arhivtik derekter» atty ghylymy seminar ótti. Búl turaly QR Mәdeniyet jәne aqparat ministrligi habarlady. 

Jiyngha Qazaqstan Respublikasyndaghy Ýndistan elshiligi Svamy Viyvekananda mәdeny ortalyghy, Ál-Faraby atyndaghy Qaz ÚU «Jazba jәdigerler jәne ruhany múra» ghylymy zertteu ortalyghy, L.N.Gumiylev atyndaghy EÚU ghalymdary men tarihshylar qatysty.

Seminarda «Arhiyv-2025» jobasy ayasynda Qoljazbalar jәne siyrek kitaptar últtyq ortalyghynyng mamandary Ýndistannan elge jetkizgen tarihy qoljazbalar men qújattardy ghylymy ainalymgha engizu, Ýndistan qorlaryndaghy әli de anyqtalmaghan Qazaqstan jәne Ortalyq Aziyagha qatysty manyzdy tarihy qújattardy jinau jәne zertteu mәseleleri talqylandy.

«Arhiyv-2025» memlekettik jobasy  dýniyejýzi qazaqtarynyng tarihyna  qatysty barlyq derekterdi jinaugha jana mýmkindikter ashuda. Ótken jyly Ýndistangha úiymdastyrylghan ghylymiy-zertteu ekspedisiyasy óte tabysty ótti. Ortalyqtyng mamandary, ghalymdar elimizding tarihyna qatysty kóptegen qúndy qújattardyng kóshirmesin tauyp, elge jetkizdi. Búl basy ghana. Sebebi Ýndistan arhiyvinde qazaq tarihyna qatysty múralar óte kóp jinaqtalghan. Aldaghy uaqytta da júmystar jalghasatynyna senimdimin»,-dedi Qoljazbalar jәne siyrek kitaptar últtyq ortalyghynyng diyrektory Jandos Boldyqov.

Seminar barysynda Qazaqstandaghy Ýndistan elshiligi janyndaghy Svamy Viyvekananda mәdeny ortalyghynyng diyrektory Sandjay Vedy ýndi elining Patna kitaphanasy qorynan tabylghan parsy tilindegi «Tariyh-i-Abul hair han» jәne «History of Mongols» kitaptarynyng kóshirmesin  tapsyrdy.

«Ata-babalarymyz ortaghasyrlardan beri mәdeny baylanysyn ýzgen joq. Ýnemi bir-birimen tyghyz qarym-qatynasta bolghanyn qazirgi Ýndistannyng arhiyv, kitaphana qorlarynan tabylyp jatqan tarihy qújattar aiqyndaydy. Býgin Qazaqstannyng Qoljazbalar jәne siyrek kitaptar últtyq ortalyghyna eki kitaptyng kóshirmesin tapsyrdyq. Qazaqstannyng zertteushi ghalymdary kitaptardy audaryp, zertteu jýrgizse kóptegen qúndy mәlimetter taba alady dep senemin. Qazir ghana tarihshy, ghalymdardyng qazaq pen ýndi qarym-qatynasy turaly zertteu júmystaryn estip óte qatty quanyp otyrmyn. Sizderde myqty ghalymdar kóp. Biz bir-birimizge qoldau kórsetu arqyly tarihty zertteude kóptegen jetistikterge jetemiz»,- dedi Sandjay Vediy.

Sonymen  qatar   Ál-Faraby atyndaghy QazÚU «Jazba jәdiger jәne ruhany múra»  ghylymiy-zertteu ortalyghynyng qyzmetkeri, PhD doktory Ómir Orazúly dala elitalaryna arnayy jazylghan ortaghasyrlyq týrki medisinalyq traktattarynyng kóshirmesin tapsyrdy. Olardyng qatarynda Kóshim hannyng jeke dәrigeri bolghan Súltān Álӣ әl-Hurasanӣding «Dastӯr al-‘iylāj» («Emshilik dәstýri») atty traktaty men shaybaniylerding hany Abdallatifting jeke dәrigeri Mulla Muhammad Iusuftyng «Zubdat al-kahhaliyn» («Kóz dәrigerlerining qaymaghy») enbegi bar. Ghalym qazaq tarihyna, onyng ishinde halyqtyq medisina salasyna qatysty qúndy traktattar Ýndistan Respublikasynyng qorynan anyqtalyp,  zerttelgenin mәlimdedi.

Seminar ayasynda 2022 jyly Ýndistannan elge jetkizilgen qújattardyng «Ýndistan Últtyq arhiyvindegi qazaq kóshine qatysty qújattar» kórmesi tanystyryldy.

Abai.kz