Senbi, 23 Qarasha 2024
Janalyqtar 3640 0 pikir 9 Qazan, 2013 saghat 08:54

NESIYESI BAR MÚSYLMAN QÚRBAN ShALUGhA BOLA MA?

Osy jaqynda ghana «Habar» arnasyndaghy әriptesterding shaqyruymen «Biz» degen baghdarlamagha qatysqanymyz bar edi. Ol kýngi taqyryp barsha músylman júrty ýshin qasiyetti  «qúrban ait» jayynda eken. Baghdarlama qonaqtarynyng qatarynan  Parlament deputatynan bastap, qasapshygha deyingi qarapayym júrtty da kórdik. Áriyne eng basty qonaqtar Astanadaghy meshitterding tizginin ústaghan taqua imamdarmen joq-jitikke qol úshyn sozatyn qayyrymdylyq qorlarynyng ókilderi boldy. Múnda jinalghandar qúrban shalugha qatysty biraz taqyrypty qauzap-aq tastady. Auditoriyadaghy bir aqsaqal Astana irgesindegi «Altyn tagha» mal bazaryndaghy qasapshylar qúrbangha shalynghan maldyng ishek-qaryny men bas, siraghyn aralastyryp shashyp tastaytyny, sonymen qatar olardyng qúrbangha shalynatyn malgha arnalghan dúghany oqymay bauyzday beretinin aityp shaghymdandy. Al mal baghasy «qúrban aittyn» birinshi kýni sharyqtap ketetinin de sóz etushiler boldy. Qonaqtar búl kýndi naqty meyram retinde sezine almay jatqanymyzdy aitty. Qyzdy-qyzdymen bir nayb-imam «qúrban aitta» sharlar ýrlep bezendiru júmystaryn jýrgizse de jarasar edi degen maghynada úsynys tastady. 

Osy jaqynda ghana «Habar» arnasyndaghy әriptesterding shaqyruymen «Biz» degen baghdarlamagha qatysqanymyz bar edi. Ol kýngi taqyryp barsha músylman júrty ýshin qasiyetti  «qúrban ait» jayynda eken. Baghdarlama qonaqtarynyng qatarynan  Parlament deputatynan bastap, qasapshygha deyingi qarapayym júrtty da kórdik. Áriyne eng basty qonaqtar Astanadaghy meshitterding tizginin ústaghan taqua imamdarmen joq-jitikke qol úshyn sozatyn qayyrymdylyq qorlarynyng ókilderi boldy. Múnda jinalghandar qúrban shalugha qatysty biraz taqyrypty qauzap-aq tastady. Auditoriyadaghy bir aqsaqal Astana irgesindegi «Altyn tagha» mal bazaryndaghy qasapshylar qúrbangha shalynghan maldyng ishek-qaryny men bas, siraghyn aralastyryp shashyp tastaytyny, sonymen qatar olardyng qúrbangha shalynatyn malgha arnalghan dúghany oqymay bauyzday beretinin aityp shaghymdandy. Al mal baghasy «qúrban aittyn» birinshi kýni sharyqtap ketetinin de sóz etushiler boldy. Qonaqtar búl kýndi naqty meyram retinde sezine almay jatqanymyzdy aitty. Qyzdy-qyzdymen bir nayb-imam «qúrban aitta» sharlar ýrlep bezendiru júmystaryn jýrgizse de jarasar edi degen maghynada úsynys tastady. 
Músylman júrtymyzdyng basty meyramy jayynda bәri aitylghan baghdarlamada bir súraq  kómeyimizge kóldenendep kelip túrghan song sony tórt qarakóz týgel otyrghan jiynda dindarlardan súrap qaldyq.  Ol – nesiyesi bar músylman qúrban shalugha bola ma? – degen saual edi. Sebebin aitpasaq ta týsinikti, qazir eki qazaqtyng birining moynynda kredit degen kesir baryn barshanyz jaqsy bilesizder. Búl ózi naryqtyq qoghamnyn  ýrdisi desek te bolar. Qazir qaladaghy biraz qazaq baspanalaryn nesiyege alyp otyrghany belgili. Búl endi taza qajettilikten tuyndaghan mәsele. Al toygha, kólikke, qydyrugha dep alghan kreditting orny bir basqa shyghar.
Sonymen sharighatta kredit jayynda jazylmaghanymen, Astanadaghy Áziret Súltan meshitining naib imamy Ghaziz Ahmetovting bergen jauabynyng maghynasy  tómendegidey boldy.  «Dinde adamdardy bay, kedey dep qana bólgen. Baylargha qúrban shalu búiyrylghan. Qúrban shalatyn әrbir músylmannyng kýndelikti tútynatyn dýniyesining syrtynda nisap mólsherinde qarjysy bolu kerek. Ol shamamen 85 gramm  mólsherindegi altyngha say keletin aqsha. Qazir ony naryq baghasymen eseptesek, 500-600 myng tenge kóleminde boluy kerek. Al múnday qarajaty joq adamdargha qúrban shalu mindet emes. Demek krediyti bar adam qúrban shala almaydy».
Búl jerde bir eskeretin mәsele bankiden milliondap kredit alatyn auqatty adamdardy qúrban shalugha shamasy kelmeydi dep aitugha bolmas. Olardyn  qaryzdary bolghanymen, ainalymdaghy qarajaty men dýniye-mýkәmaly da jetkilikti dengeyde bolady. Sondyqtan qúrmetti músylman aghayyn, әrkim ózining alym-berimining ara-jigin saraptay otyryp niyet etedi degen oidamyz.  Jaqyndap qalghan «Qúrban ait» meyramy elimizge iygiligi men yrysyn ala kelsin.  

Beybit TOQTARBAY
"Halyq sózi" gazeti

Qúrbandyq kimderge uәjip?
Qúrbandyq shalu belgili bir adamgha uәjip bolu ýshin tómendegi sharttar kerek:
1. Músylman boluy;
2. Qúrban ait kezinde jolaushy bolmauy;
3. Negizgi túrmystyq qajetterine jeterlik mal dýniyesi men qaryzynan tys nisap mólsherindegi qarjygha ie bolu. Onyng mólsheri - 80, 18 gramm altyn, ne onyng qúnyna teng keletin aqsha. Negizgi qajetke túrghyn ýi, kólik, kiyimder ózine jәne otbasy mýshelerine bir jyl kóleminde jetetin azyq-týlik jatady.
4.Azat boluy.

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1465
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3236
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5371