نەسيەسى بار مۇسىلمان قۇربان شالۋعا بولا ما؟
وسى جاقىندا عانا «حابار» ارناسىنداعى ارىپتەستەردىڭ شاقىرۋىمەن «ءبىز» دەگەن باعدارلاماعا قاتىسقانىمىز بار ەدى. ول كۇنگى تاقىرىپ بارشا مۇسىلمان جۇرتى ءۇشىن قاسيەتتى «قۇربان ايت» جايىندا ەكەن. باعدارلاما قوناقتارىنىڭ قاتارىنان پارلامەنت دەپۋتاتىنان باستاپ، قاساپشىعا دەيىنگى قاراپايىم جۇرتتى دا كوردىك. ارينە ەڭ باستى قوناقتار استاناداعى مەشىتتەردىڭ تىزگىنىن ۇستاعان تاقۋا يمامدارمەن جوق-جىتىككە قول ۇشىن سوزاتىن قايىرىمدىلىق قورلارىنىڭ وكىلدەرى بولدى. مۇندا جينالعاندار قۇربان شالۋعا قاتىستى ءبىراز تاقىرىپتى قاۋزاپ-اق تاستادى. اۋديتورياداعى ءبىر اقساقال استانا ىرگەسىندەگى «التىن تاعا» مال بازارىنداعى قاساپشىلار قۇربانعا شالىنعان مالدىڭ ىشەك-قارىنى مەن باس، سيراعىن ارالاستىرىپ شاشىپ تاستايتىنى، سونىمەن قاتار ولاردىڭ قۇربانعا شالىناتىن مالعا ارنالعان دۇعانى وقىماي باۋىزداي بەرەتىنىن ايتىپ شاعىمداندى. ال مال باعاسى «قۇربان ايتتىڭ» ءبىرىنشى كۇنى شارىقتاپ كەتەتىنىن دە ءسوز ەتۋشىلەر بولدى. قوناقتار بۇل كۇندى ناقتى مەيرام رەتىندە سەزىنە الماي جاتقانىمىزدى ايتتى. قىزدى-قىزدىمەن ءبىر نايب-يمام «قۇربان ايتتا» شارلار ۇرلەپ بەزەندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزسە دە جاراسار ەدى دەگەن ماعىنادا ۇسىنىس تاستادى.
وسى جاقىندا عانا «حابار» ارناسىنداعى ارىپتەستەردىڭ شاقىرۋىمەن «ءبىز» دەگەن باعدارلاماعا قاتىسقانىمىز بار ەدى. ول كۇنگى تاقىرىپ بارشا مۇسىلمان جۇرتى ءۇشىن قاسيەتتى «قۇربان ايت» جايىندا ەكەن. باعدارلاما قوناقتارىنىڭ قاتارىنان پارلامەنت دەپۋتاتىنان باستاپ، قاساپشىعا دەيىنگى قاراپايىم جۇرتتى دا كوردىك. ارينە ەڭ باستى قوناقتار استاناداعى مەشىتتەردىڭ تىزگىنىن ۇستاعان تاقۋا يمامدارمەن جوق-جىتىككە قول ۇشىن سوزاتىن قايىرىمدىلىق قورلارىنىڭ وكىلدەرى بولدى. مۇندا جينالعاندار قۇربان شالۋعا قاتىستى ءبىراز تاقىرىپتى قاۋزاپ-اق تاستادى. اۋديتورياداعى ءبىر اقساقال استانا ىرگەسىندەگى «التىن تاعا» مال بازارىنداعى قاساپشىلار قۇربانعا شالىنعان مالدىڭ ىشەك-قارىنى مەن باس، سيراعىن ارالاستىرىپ شاشىپ تاستايتىنى، سونىمەن قاتار ولاردىڭ قۇربانعا شالىناتىن مالعا ارنالعان دۇعانى وقىماي باۋىزداي بەرەتىنىن ايتىپ شاعىمداندى. ال مال باعاسى «قۇربان ايتتىڭ» ءبىرىنشى كۇنى شارىقتاپ كەتەتىنىن دە ءسوز ەتۋشىلەر بولدى. قوناقتار بۇل كۇندى ناقتى مەيرام رەتىندە سەزىنە الماي جاتقانىمىزدى ايتتى. قىزدى-قىزدىمەن ءبىر نايب-يمام «قۇربان ايتتا» شارلار ۇرلەپ بەزەندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزسە دە جاراسار ەدى دەگەن ماعىنادا ۇسىنىس تاستادى.
مۇسىلمان جۇرتىمىزدىڭ باستى مەيرامى جايىندا ءبارى ايتىلعان باعدارلامادا ءبىر سۇراق كومەيىمىزگە كولدەنەڭدەپ كەلىپ تۇرعان سوڭ سونى ءتورت قاراكوز تۇگەل وتىرعان جيىندا ءدىندارلاردان سۇراپ قالدىق. ول – نەسيەسى بار مۇسىلمان قۇربان شالۋعا بولا ما؟ – دەگەن ساۋال ەدى. سەبەبىن ايتپاساق تا تۇسىنىكتى، قازىر ەكى قازاقتىڭ ءبىرىنىڭ موينىندا كرەديت دەگەن كەسىر بارىن بارشاڭىز جاقسى بىلەسىزدەر. بۇل ءوزى نارىقتىق قوعامنىڭ ءۇردىسى دەسەك تە بولار. قازىر قالاداعى ءبىراز قازاق باسپانالارىن نەسيەگە الىپ وتىرعانى بەلگىلى. بۇل ەندى تازا قاجەتتىلىكتەن تۋىنداعان ماسەلە. ال تويعا، كولىككە، قىدىرۋعا دەپ العان كرەديتتىڭ ورنى ءبىر باسقا شىعار.
سونىمەن شاريعاتتا كرەديت جايىندا جازىلماعانىمەن، استاناداعى ازىرەت سۇلتان مەشىتىنىڭ نايب يمامى عازيز احمەتوۆتىڭ بەرگەن جاۋابىنىڭ ماعىناسى تومەندەگىدەي بولدى. «دىندە ادامداردى باي، كەدەي دەپ قانا بولگەن. بايلارعا قۇربان شالۋ بۇيىرىلعان. قۇربان شالاتىن ءاربىر مۇسىلماننىڭ كۇندەلىكتى تۇتىناتىن دۇنيەسىنىڭ سىرتىندا نيساپ مولشەرىندە قارجىسى بولۋ كەرەك. ول شامامەن 85 گرامم مولشەرىندەگى التىنعا ساي كەلەتىن اقشا. قازىر ونى نارىق باعاسىمەن ەسەپتەسەك، 500-600 مىڭ تەڭگە كولەمىندە بولۋى كەرەك. ال مۇنداي قاراجاتى جوق ادامدارعا قۇربان شالۋ مىندەت ەمەس. دەمەك كرەديتى بار ادام قۇربان شالا المايدى».
بۇل جەردە ءبىر ەسكەرەتىن ماسەلە بانكىدەن ميلليونداپ كرەديت الاتىن اۋقاتتى ادامداردى قۇربان شالۋعا شاماسى كەلمەيدى دەپ ايتۋعا بولماس. ولاردىڭ قارىزدارى بولعانىمەن، اينالىمداعى قاراجاتى مەن دۇنيە-مۇكامالى دا جەتكىلىكتى دەڭگەيدە بولادى. سوندىقتان قۇرمەتتى مۇسىلمان اعايىن، اركىم ءوزىنىڭ الىم-بەرىمىنىڭ ارا-جىگىن ساراپتاي وتىرىپ نيەت ەتەدى دەگەن ويدامىز. جاقىنداپ قالعان «قۇربان ايت» مەيرامى ەلىمىزگە يگىلىگى مەن ىرىسىن الا كەلسىن.
قۇرباندىق كىمدەرگە ءۋاجىپ؟
قۇرباندىق شالۋ بەلگىلى ءبىر ادامعا ءۋاجىپ بولۋ ءۇشىن تومەندەگى شارتتار كەرەك:
1. مۇسىلمان بولۋى;
2. قۇربان ايت كەزىندە جولاۋشى بولماۋى;
3. نەگىزگى تۇرمىستىق قاجەتتەرىنە جەتەرلىك مال دۇنيەسى مەن قارىزىنان تىس نيساپ مولشەرىندەگى قارجىعا يە بولۋ. ونىڭ مولشەرى - 80, 18 گرامم التىن، نە ونىڭ قۇنىنا تەڭ كەلەتىن اقشا. نەگىزگى قاجەتكە تۇرعىن ءۇي، كولىك، كيىمدەر وزىنە جانە وتباسى مۇشەلەرىنە ءبىر جىل كولەمىندە جەتەتىن ازىق-تۇلىك جاتادى.
4.ازات بولۋى.