Júma, 22 Qarasha 2024
Janalyqtar 3120 0 pikir 8 Qazan, 2013 saghat 04:06

Múhtar Sherim. Ákimder de jylaydy

   Ishtering kýisin! Ishtering kýise, dastarhangha bir shelek túz tógip, jalay berinder! Men әkemning arqasynda әkim boldym! Anau mynau emes, audan әkimi! Búrynghy audan әkimi kabiynetindegi kreslosyn qúshaqtap, enirep jylady. Qimay túr. Sosyn kóz jasyn sýrtip, maghan qarady da:

- Saghan ýsh hat tastap ketemin. Tek qinalghanda ghana birtindep asharsyn, - dedi óksip. Men oghan «Arty qayyrly bolsyn, tek saunada kezdeseyik!» -- dep kónil aittym. Búrynghy komanda da: «Oy, bauyrymdap!», - jylap, eks-әkimdi qúshaqtap, endi biri ishinen «pyshaqtap», qoshtasyp jatty. Qyzmetten ketu (eger óspese) ólip qalghanmen teng eken-au! Meni tanystyrugha kelgen oblys әkimi qúran oqymaghanda, kabiynette jylap túrghandar  júmyrtqa jep otyrghanday jym-jylas bolmas edi-au! Ótirik jylap túrghan apparat basshysy alaqanyn jayyp:

- Ya, Alla, búrynghy әkimimizding jýrgen jeri jayly bolsyn, qazirgi әkimnin  ishken-jegeni mayly bolsyn! Áumiyn!» --dep bata berdi. Oblys әkimi búrynghy әkimning kóz jasyn qolymen sýrtip:

- Biz saghan rizamyz. Myna kresloda otyra berdiniz, otyra berdiniz, esh dalagha shyqpadynyz... Júrt siyaqty parany jariyalap emes, qúpiyalap aldynyz. Rahmet sizge!—dedi. Ol esikten shyghyp bara jatyp, kónili bosap ketti me, qaytadan anyray kelip, kreslosyn qúshaqtay aldy. Júrttyng bәri jylady. Qayran kreslo, sen osynshama qúdyretti me edin?

   Ishtering kýisin! Ishtering kýise, dastarhangha bir shelek túz tógip, jalay berinder! Men әkemning arqasynda әkim boldym! Anau mynau emes, audan әkimi! Búrynghy audan әkimi kabiynetindegi kreslosyn qúshaqtap, enirep jylady. Qimay túr. Sosyn kóz jasyn sýrtip, maghan qarady da:

- Saghan ýsh hat tastap ketemin. Tek qinalghanda ghana birtindep asharsyn, - dedi óksip. Men oghan «Arty qayyrly bolsyn, tek saunada kezdeseyik!» -- dep kónil aittym. Búrynghy komanda da: «Oy, bauyrymdap!», - jylap, eks-әkimdi qúshaqtap, endi biri ishinen «pyshaqtap», qoshtasyp jatty. Qyzmetten ketu (eger óspese) ólip qalghanmen teng eken-au! Meni tanystyrugha kelgen oblys әkimi qúran oqymaghanda, kabiynette jylap túrghandar  júmyrtqa jep otyrghanday jym-jylas bolmas edi-au! Ótirik jylap túrghan apparat basshysy alaqanyn jayyp:

- Ya, Alla, búrynghy әkimimizding jýrgen jeri jayly bolsyn, qazirgi әkimnin  ishken-jegeni mayly bolsyn! Áumiyn!» --dep bata berdi. Oblys әkimi búrynghy әkimning kóz jasyn qolymen sýrtip:

- Biz saghan rizamyz. Myna kresloda otyra berdiniz, otyra berdiniz, esh dalagha shyqpadynyz... Júrt siyaqty parany jariyalap emes, qúpiyalap aldynyz. Rahmet sizge!—dedi. Ol esikten shyghyp bara jatyp, kónili bosap ketti me, qaytadan anyray kelip, kreslosyn qúshaqtay aldy. Júrttyng bәri jylady. Qayran kreslo, sen osynshama qúdyretti me edin?

  Ákimdik degen rahat júmys eken. Týk qiyndyghy joq. Qyzmetke kelesin, otyrasyn, hatshy qyzgha kózindi qysasyn,  bólim basshylaryna: «Tynysh otyryndar, shulamandar!» dep úrsyp qoyasyn. Bir kýni әkimshilik aldy azan-qazan bolyp ketti. Sóitsem, mening júmysyma narazy halyq eken. Qinalyp ketkendikten, bayaghy әkim berip ketken hattyng birin ashyp oqydym, onda: «Halyqqa qúrghaq uәdeni ýiip-tóge ber!» dep jazypty. Quanghanymnan qoynymda qyryq qyz jatqanday atyp shyghyp, oy uәdeni ýiip tóktim deysiz! Halyq riza, men riza. Biraq bir ay ótpey jatyp, halyq taghy jinaldy. Ekinshi hatty oqyp shyqsam: «Búrynghy әkimdi jamanday ber!» dep jazypty. Halyq aldyna shyghyp:

- Búrynghy әkimnen qalghan mәselelerdi sheshemin dep, shashym iyrek-iyrek bolyp ketti!  Ne degen onbaghan adam edi? Qatyn eken ghoy!—dedim.

- Sening de uәdelering qúrghaq!—dep qaldy bireu.

  Men әlgi kisige bir shelek su shashyp jiberdim.

- Múnynyz ne, әkim myrza?—dep súrady ol.

- Suly, dymqyl uәde ghoy, —dep yrjidym men.

     Ákim bolghan rahat eken! Kabiynetinde ne isteseng de óz erkin!  Óieba-ay, alaqanym qyshy beretin boldy. Qasimyn kelip, bolmaydy. Apparat basshysy da qasyp ketti. Qyshy beredi.

- Siz para almasanyz, auyryp qalasyz,-- dedi ol jany ashyp.

- El-júrtqa «negr bet» bolghym kelmeydi!

  Ádeyi «kóz qylyp» aitqanym ghoy. Biraq aitqan jerden aulaq dep, eki qolymdy artyma qayyryp, ony әielime «skotchpen» ainaldyra jabystyryp alyp jýretin boldym. Para alyp qalmas ýshin... Mәjiliste de, ýide de solay jýremin. Hatshy qyz tamaqtandyrady... Qoldarym qayyruly ghoy... Sodan bir kýni  bireu «jer kerek edi»» dep bir million tenge bermek boldy. Qinalyp ketip, ýshinshi hatty hatshy qyzgha berdim. «Aghay deyim, aghay, úyalyp otyrmyn...» deydi. «Oqyshy!» «Qoyshy aghay, úyalamyn!» «Mende bet joq, oqy!»  Ózim oqysam: «Para berushi kelse, bir jerindi qysyp otyr!» dep jazyp qoyypty! Onyng nesi úyat? «Bir jerin» degeni-- kózindi qysyp,  «Maqúl, osy joly ghana alayyn» degenin... Quanyp ketip, әkimshilik kýzetshisine tufliyimdi,  shúlyghymdy sheshkizdim. Para berushi keldi. Aqshany ayaghymmen, bashpay­larym­men qysyp aldym! «Búl paragha jatpaydy, meni Qúday atpaydy» dep otyrghanymda finpol jigitterining kirip kelmesi bar ma! Enirep jylaghanym-ay! Olar da jylap, qolyma kisen saldy. Qazir týrmede jylap otyrmyn... O, әkimder, sizderge tórtinshi hat tastaymyn, qinalghanda ashyp oqynyzdar! Ne dep jazsam eken, ә?

 

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1464
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3230
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5322