Songhy on jyldyqtaghy amerikandyq kinolardy qarasanyz, birneshe taqyrypty bayqaysyz, biri júqpaly zomby derti, biri diniy-órkeniyetter qaqtyghysy, biri jasandy intellekti tuyndylary. Aytpasaq ta belgili, songhysy әsirese biyik sayasy minberlerden Preziydentting ózi jii kóterip jýrgen mәselesi bolyp aldy. Búl degenimiz, otandyq ghylymnyng osy jasandy intellekt arnasyna búrylatyndyqtyng aqiqaty.

Býgin Halyqaralyq ghylym kýninde, Preziydent Qasym-Jomart Kemelúly Toqaev Ghylym jәne tehnologiyalar jónindegi últtyq kenesting otyrysynda, elimizdegi ghylymgha baylanysty talay mәsele talqylap, dәl osy jasandy intellektini damytugha nazar audardy. Búl zandy da.

Óitkeni, qazir býkil әlem jasandy intellektining manyzyna, perspektivasyna erekshe den qoyghan. Ghalymdardyng pikirinshe, 2030 jylgha qaray jasandy intellekt әlemdik ishki jalpy ólem mólsherining 7 payyzyn qúrap, 2027 jyldyng ózinde әlemdik naryq kapitalynyng kólemi 400 mlrd dollardan asuy mýmkin eken. Ghajap.

Qazirding ózinde, biraz memlekette jasandy intellekt qauipsizdik jýiesi, medisina, bank qyzmeti, logistika, bilim beru salalarynda keninen qoldanysta. ChatGPT-ding dәuiri elimizge de jetti.

Búnda Preziydentting airyqsha mәn bergen mәselesi, jasandy intellekti negizinen aghylshyn tilinde damyp, jahandyq kóshten qalmaymyz desek, onda AI-gha aqsha ayamay, qazaq tilinde týsinuge jaghday jasau qajettigi. Osyghan baylanysty, Preziydent memlekettik organdarynyng derekter qoryn integrasiyalaudy tapsyrdy.

Yaghni, Toqaevtyng tapsyrmasymen qolgha alynghan superkompiuterge arnalghan qazaq tili modeli jasalynbaq. Búl myqty bastama. Nege deysiz ghoy? Aqparattyq-sandyq dengeyde sifrlyq qauipsizdik derbestik saqtalady. Álbette, qazaq tilining damuy sandyq jýiege shyghady.

Jasandy intellektining qauipsizdigi óte ózekti mәsele. Sondyqtan etikalyq standarttardy belgileu, mәlimetterdi qorghau jәne osy saladaghy kiyberqauipting aldyn alu isine erekshe mәn bergen jón. Búnda zannamalar kýsheni qajet. Mysaly, Europalyq odaq Artificial Intelligence Act dep atalatyn zang qabyldaghan. Midyng ornyn tym jasandy jýiemen qamtyp ketu de qauipti. My júmys istemey qalady. Ony mәselen, ChatGPT arqyly diplomdyq júmys jazyp jýrgender shygha bastady. Osy rette, memleket әrbir әlemdik ózgeristi qolgha alghanda, arnayy últtyq ghylymy hәm qoldanbaly salalardyng mazmúndyq jýiesin búzbay retteudi qajet etedi.

Jalpy ghalymdardyng kenesinde kóterilgen jasandy intellekt jýiesining baghyty elimizding damu jýiesine óte-móte kerek dýniye. Bastysy sayasy sheshim dúrys, әri qaray ghalymdardyng enshisinde...

Maqsat Jaqau

Abai.kz