Resey men Ukraina arasyndaghy ýsh jylgha jalghasyp jatqan qanqasap soghystyng 2025 jyly qalay órbiytinine qatysty sarapshylar pikiri әrqily. AQSh-tyng jana saylanghan preziydenti Donald Tramp 2025 jyly Resey preziydenti Vladimir Putinmen jolyghnatynyn mәlimdedi. Talqylanatyn basty taqyryp – Ukrainadaghy soghysty toqtatu bolmaq.

Biz býgin ótken aptadaghy Ukraina soghysyna qatysty manyzdy aqparattargha sholu úsynamyz...

RESEY AQSh-TY JEKPE-JEKKE ShAQYRDY

«Resey óz qaru-jaraghynyng kýshine jәne olardyng el qauipsizdigin qamtamasyz etu qabilettiligine senimdi», - dep mәlimdedi RF SIM basshysynyng orynbasary Sergey Ryabkov. Al Resey kóshbasshysy Vladimir Putin «Oreshniyk» pen AQSh-tyng әue shabuylyna qarsy qorghanys keshenderining arasyndaghy boljaldy jekpe-jegi turaly mәlimdep: «Kelinder, qarularymyzdy synayyq. Kimdiki myqty ekenin kóreyik», - dep sóilegen.

Resey SIM ókili: «Preziydent bәrin aitty. Biz óz qaruymyzdyng kýshine senimdimiz, olardyng kómegimen biz әrqashan óz qauipsizdigimizdi qamtamasyz etemiz», - dedi.

Jaqynda ótken baspasóz mәslihatynda preziydent Putin reseylik «Oreshniyk» zymyranyna kýmәndanghan batystyq sarapshylargha qarata: «Dueli jasayyq. Ol ýshin Batys Kiyevte joyylatyn nysandy tandap, onda әue shabuylyna qarsy qorghanys kýshterin shoghyrlandyrsyn. Kóreyik, bizding «Oreshnikti» ústap qalsa», - degen edi.

QAZANGhA SOQQY: PUTIN «QARSYLASTARYNA» SES KÓRSETTI

Ótken aptanyng ayaghynda Ukraina Resey subiektisi sanalatyn Tatarstangha soqqylaushy drondarmen shabuyl jasady. Resey preziydenti Putin búl turaly bylay dep pikir bildirdi: «Bizdegi birdeneni búzugha kim, qansha tyryssa da, ol búl әreketi ýshin jauap beretin bolady. Bizding elde býlinshilik jasaugha tyrysatynyna ókinedi», - dedi.

Sonday-aq, Vladimir Putin Tatarstan basshysy Rustam Minnihanovqa sóz arnap, ónir biyligining «Qazanda qarsylastar zaqymdaghan barlyq nәrseni qalpyna keltiretinine» senim bildirdi.

Minnihanovtyng mәlimetinshe, Qazangha shabuyl jasaghan 8 soqqylaushy dronnyng ýsheui qorghanys ónerkәsibi keshenining nysandaryn kózdegen. Qalghan drondar túrghyn ýilerge týsken.

ÝShINShI DÝNIYEJÝZILIK SOGhYS: PUTIN NE DEYDI?

«Reseyding «qarsylastary» jaghdaydy shiyelenistiruge tyrysuda, biraq el-júrtty ýshinshi dýniyejýzilik soghyspen qorqytudyng qajeti joq», - dep esepteydi RF preziydenti Vladimir Putiyn.

Kremli jurnaliysi Pavel Zarubin Putinnen: «Ýshinshi dýniyejýzilik soghys bastaldy ma», - dep súrady.

Oghan preziydent Putiyn: «Eshkimdi qorqytudyng qajeti joq, qauipter kóp, olar ósip keledi. Bizding qarsylasymyz býgin ne istep jatqanyn kórip otyrmyz. Jaghday ushyghyp barady. Eger qalasa, olar nashar ómir sýrgileri kelse, odan әri órshelensin», - dep jauap berdi Putiyn.

Putin 1853-1856 jyldardaghy Qyrym soghysyn da eske aldy. Ol keybir tarihshylar men mamandardyng Qyrym soghysyn «Nóldik dýniyejýzilik soghys» dep ataytynyn atap ótti.

«Nóldik dýniyejýzilik soghysta barlyq derlik europalyq derjavalar Reseyge qarsy qatysty. Osynyng bәrine qaramastan, jaghday ózgerdi, Birinshi dýniyejýzilik soghys kezeni bastaldy, onda bizge qarsy soghysqan elder bizding odaqtastarymyz bolyp shyqty. Barlyghy ózgerude, tek Resey men onyng halqynyng mýddesi ózgerissiz qalady», - dedi ol.

Qyrym soghysy kezinde Resey imperiyasy europalyq memleketter men Osman imperiyasynyng koalisiyasymen soghysty. Soghystyng negizgi jәne eng qatal jauyngerlik әreketteri Qyrymda boldy. Soghys Parij kelisimine qol qoimen ayaqtaldy. Resey Dunay men Kavkazdaghy aumaqtyq satyp alularynan, sonday-aq Qara tenizdi beytaraptandyru turaly tarmaqtardan aiyryldy, onyng akvatoriyasynda әskery flotty ústau qúqyghynan aiyryldy.

RESEYGE QARSY JANA SANKSIYaLAR DAYYNDALUDA

Euroodaq 2025 jyldyng aqpanynda Reseyding Ukrainagha qarsy soghysynyng bastalghanyna ýsh jyl toluyna oray Reseyge qarsy jana sanksiyalar paketin engizudi josparlap otyr.

Búl sanksiyalardyng 16-shy paketi bolady. EO diplomattary atap ótkendey, sharalar «Mәskeuge naqty belgi beruge» baghyttalghan. Paket shenberinde reseylik ekonomikanyng «әli kýnge deyin qozghalmaghan nemese jetkilikti dәrejede qozghalmaghan» naqty sektorlaryna qarsy aiyppúl sharalary kózdelgen.

Búdan basqa, jana paketke «reseylik rejimning nasihatshylary» bolyp sanalatyn jәne Ukrainanyng aumaqtyq tútastyghyna núqsan keltiruge jauapty jeke túlghalar men úiymdargha qarsy qosymsha sanksiyalar engiziledi.

NEMIS ÁSKERLERI UKRAINADA TÓBE KÓRSETE ME?

Germaniyanyng qorghanys ministri Boris Pistorius «Funke media» tobyna bergen týsiniktemesinde: «Soghys ayaqtalghansha Ukraina jerinde nemis soldattary bolmaydy», - dedi.

Sonymen qatar, ol: «Jauyngerlik әreketter toqtatylghan jaghdayda әskeriylerdi jóneltu mәselesi qaraluy mýmkin, - dep boljady.

Ministr Germaniya iri ekonomika jәne Europadaghy NATO-nyng jetekshi eli retinde beybitshilik qalpyna kelgen jaghdayda «syrtta qala almaytynyn» atap ótti.

Esterinizge sala keteyik, Europada soghys ayaqtalghannan keyin Ukrainagha bitimgershilik missiyasyn jiberu mýmkindigi belsendi talqylanuda.

Ábil-Serik Áliakbar

Abai.kz