Seysenbi, 1 Sәuir 2025
Janalyqtar 793 0 pikir 27 Nauryz, 2025 saghat 17:51

Kedeylik - jalpyúlttyq ózekti mәsele...

Suret: aikyn.kz saytynan alyndy.

Kedeylik – әlemdik qauymdastyq aldynda túrghan eng ýlken syn-qaterlerding biri. Ol tek ekonomikalyq mәsele ghana emes, sonymen birge bilim, densaulyq, jәne әleumettik tensizdik mәselelerine tikeley әser etetin kýrdeli qúbylys.

Birikken Últtar Úiymynyng (BÚÚ) Túraqty damu maqsattary (TDM) baghdarlamasynyng alghashqy maqsaty – kedeylikti joy. 2030 jylgha qaray әlemdegi shekten tys kedeylikti joy – basty maqsattardyng biri retinde qabyldandy. Qazaqstan osy maqsatqa jetu jolynda birqatar manyzdy qadamdar jasauda.Osy taqyryp ayasynda әl-Faraby atyndaghy QazÚU-dyng zang fakuliteti  studentterimen oy talqy júmysyn jasadyq.Bilim alushylar óz pikirlerimen bólisip,ózekti mәsele tónireginde slayd júmystaryn jasady.Qazaqstandaghy kedeylikti joy boyynsha qanday sharalar qoldanugha bolatyny turaly kóp izdendi.Fakulitet studentteri Qazaqstan Túraqty damu maqsattaryna qol jetkizu ýshin birqatar sharalar qabyldau kerek ekeni jayly oy bildirdi.Eldegi kedeylik dengeyin tómendetu jәne әleumettik tensizdikti azaytugha baghyttalghan memlekettik baghdarlamalar men reformalar jýzege asyrylyp jatqany jayynda statistika júmystaryn jasady.

Qazaqstan kedeylikpen kýreste halyqaralyq úiymdarmen jәne seriktes eldermen tyghyz yntymaqtastyqta júmys isteydi. BÚÚ Damu baghdarlamasy (UNDP), Dýniyejýzilik bank, jәne Halyqaralyq valuta qory (IMF) siyaqty úiymdarmen birlesip, kedeylikti joy baghytynda tәjiriybe almasu jәne baghdarlamalardy jýzege asyru manyzdy ról atqarady. Halyqaralyq sarapshylardyng qoldauy kedeylikke qarsy kýreste tiyimdi sheshimderdi qabyldaugha jәne olardy jýzege asyrugha mýmkindik beredi.Kedeylikti joy baghytyndaghy sharalar túraqty jәne keshendi boluy qajet. Búl mәseleni sheshu ýshin memleket tarapynan jýieli sayasat jýrgizu ghana emes, sonday-aq biznes, ýkimettik emes úiymdar jәne azamattyq qoghamnyng belsendi qatysuy qajet. Kedeylikti týbegeyli joy ýshin әleumettik tensizdikpen kýresu, ekonomikalyq mýmkindikterdi keneytu jәne adamdardyng ómir sýru sapasyn jaqsartu jolynda kýsh-jiger júmyldyryluy kerek.Túraqty damu maqsattaryna sәikes, kedeylikti joy tek ekonomikalyq mәselelermen ghana shektelmeydi. Ol adamdardyng negizgi qajettilikterin, sonyng ishinde sapaly bilim, densaulyq saqtau, taza su jәne qoljetimdi túrghyn ýimen qamtamasyz etu arqyly jýzege asady.

Kedeylikpen kýresu – Qazaqstannyng әleumettik jәne ekonomikalyq túraqtylyghy ýshin manyzdy mindetterding biri. Túraqty damu maqsattarynyng ayasynda kedeylikti joy sharalary halyqtyng ómir sýru sapasyn arttyrugha jәne әleumettik әdilettilikke qol jetkizuge baghyttalghan. Búl baghyttaghy sayasat elding úzaq merzimdi ekonomikalyq damuyna ong yqpal etip, әleumettik túraqtylyqty nyghaytugha mýmkindik beredi.Qazaqstannyng kedeylikti joygha baghyttalghan strategiyalary Túraqty damu maqsattaryna sәikes jýzege asyrylyp, eldegi әleumettik tensizdik dengeyin azaytuda. Osylaysha, halyqtyng әl-auqatyn jaqsartu men túraqty damu jolynda manyzdy qadamdar jasaluda.

Useinova K.R.

әl-Faraby atyndaghy Qazaq últtyq uniyversiytetining zang fakuliteti Memleket jәne qúqyq teoriyasy men tarihy,konstitusiyalyq jәne әkimshilik qúqyq kafedrasynyng mengerushisi, z.gh.k.

Szya Duyman

әl-Faraby atyndaghy Qazaq últtyq uniyversiytetining zang fakulitetining 2 kurs magistranty

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar