Inkluziya jәne erekshe qajettilikteri bar adamdargha qúrmet kórsetu qazaq qoghamnyng manyzdy bóligine ainaluda. Qoghamdyq bastamalar atalghan toptaghy qazaqstandyqtargha beyimdeluge, mamandyghyn damytugha, sportpen ainalysugha jәne mәdeny ómirge barshamen teng dәrejede qatysugha kómektesedi.

Osy túrghydaghy últtyq úranymyz: «Mýgedek tórt qabyrghada jalghyz otyrugha tiyis emes». Búl bizding memleketting basty maqsatyna ainalyp, baqytsyz jaghdaygha úshyraghan әrbir adam ózin jayly jәne eline qajet ekenin sezinetin ózara týsinistik pen qoldau ortasyn qúrugha qol jetkize aldy.

Memleket Qazaq zaghiptar qoghamyna tegin negizde telefondar men noutbukter úsyna otyryp, belgili bir qoldau kórsetude, múnyng qazirgi zamanghy aqparattyq aghyngha yqpaldasudyng manyzy zor. Búdan basqa, KZQ-ta kóru qabileti búzylghan adamdardy smartfondar men basqa da qúrylghylardy paydalanugha ýiretetin maman júmys isteydi, búl olardyng qogham ómirine neghúrlym belsendi qatysuyna jәne aqparatqa qoljetimdiligin qamtamasyz etuge yqpal etedi.

Ayta keteyik, osydan eki jyl búryn qoghamdyq úiym ortalyq basqarudan jana ýi-jay alyp, apatty jaghdaydaghy eskisin auystyrdy. Búl júmys jaghdayyn jaqsartu jәne onyng mýsheleri ýshin qolayly jaghday jasau jolyndaghy manyzdy qadam boldy  desek artyq aitpaymyz.

Qazaqstanda mýmkindigi shekteuli azamattardyng qanday qúqyqtary bar?

Býgingi kýni respublikada memleket tarapynan halyqtyng osy sanatyn әleumettik qorghaudyng týrli sharalary kózdelip, barynsha jaghday jasau kýnnen-kýnge keng qanat jayyp keledi. Mýgedektigi bar adamdargha arnalghan jәrdemaqylar mólsherining túraqty ósuinen basqa, elimizde azamattardyng osy sanatynyng ómir sýru jaghdaylaryn keshendi jaqsartugha erekshe kónil bólinip otyr.

Qazaqstanda mýgedektigi bar adamdardy әleumettik qoldaudyng kópjaqty tәsili bar, qalalar men auyldarda qajetti infraqúrylym qúru jónindegi sharalardy qosa alghanda, mýgedektikti alu rәsimderin onaylatu, onyng ishinde qyzmetter men derekterdi sifrlandyru esebinen osy prosesti onlayn rejimge kóshiru, onaltu jýiesin odan әri jaqsartu, júmysqa ornalasu kezinde qoldau kórsetu, bilim alugha qoljetimdilikti arttyru, qoghamda erekshe qajettilikteri bar adamdargha qúrmetpen qaraudy qalyptastyru jәne t.b. jaqsy jolgha qoylyp otyrghan jayy bar desek artyq aitpaymyz.

Qazaqstanda mýgedektigi bar adamdardy әleumettik qorghau el Konstitusiyasymen, «Qazaqstan Respublikasynda mýgedektigi bar adamdardy әleumettik qorghau turaly» Zanmen, «Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine mýgedektigi bar adamdardyng ómir sýru sapasyn jaqsartu mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» Zanmen jәne ózge de normativtik qúqyqtyq aktilermen retteledi.

Memleket el tәuelsizdigining 30 jyldam astam uaqyty ishinde zang boyynsha azamattardyng osy sanatyna: - әleumettik qorghaugha, onyng ishinde onaltugha, qoghamgha kiriguge; - әleumettik infraqúrylym obektilerine qoljetimdilikti qamtamasyz etu; - aqparatqa qol jetkizudi qamtamasyz etu; - bilim alu, qyzmet týrin, onyng ishinde enbekti erkin tandau; - Qazaqstan Respublikasynyng zannamasynda aiqyndalatyn tәrtippen tegin medisinalyq kómekting kepildik berilgen kólemi; - kәsiptik dayarlau jәne qayta dayarlau, enbek etu qabiletin qalpyna keltiru jәne júmysqa ornalastyru; - Qazaqstan Respublikasynyng túrghyn ýy zannamasyna sәikes túrghyn ýi; - memlekettik jәne ózge de úiymdarda, onyng ishinde densaulyq saqtau, mәdeniyet, baylanys, kólik úiymdarynda, qyzmet kórsetu salasynda birinshi kezekte qyzmet kórsetu; - mýgedektigi bar adamdardyng shygharmashylyq qabiletterin qoldaudy jolgha qoya bildi.

Búl rette memleket mýgedektigi bar adamdardy, bala kezinen mýgedektigi bar adamdardy jәne mýgedektigi bar balalardy baghyp-qaghugha arnalghan shyghystardy olardyng bilim alu kezeninde el zannamasynda belgilengen tәrtippen tolyq nemese ishinara kóteredi. Jergilikti atqarushy organdar QR halyqty júmyspen qamtu turaly zannamasyna sәikes auyr júmystardaghy, enbek jaghdaylary ziyandy, qauipti júmystardaghy júmys oryndaryn eseptemegende, júmys oryndary sanynyng eki-tórt payyzy mólsherinde mýgedektigi bar adamdar ýshin júmys oryndaryna kvota belgileu arqyly mýgedektigi bar adamdardy júmyspen qamtudy qamtamasyz etuge qol jetkizip otyr. Sonday-aq, biylik jeke kәsipkerlikti, shaghyn jәne orta kәsipkerlikti damytu arqyly mýgedektigi bar adamdar ýshin qosymsha júmys oryndaryn qúrudy jalghastyru ýstinde.

Búdan basqa, respublika zannamasyna sәikes mýgedektigi bar adamdardy júmysqa ornalastyru ýshin arnayy, sonday-aq әleumettik júmys oryndary qúrylyp, óz iygilin bere bastady. Qajet bolghan jaghdayda mýgedektigi bar adamdardy kәsiptik oqytu úiymdastyrylyp, birtalay jan óz kәsiby biliktiligin kóter bildi. Sonday-aq birinshi jәne ekinshi toptaghy mýgedektigi bar adamdar ýshin aptasyna 36 saghattan aspaytyn júmys uaqytynyng qysqartylghan úzaqtyghy belgilenip, úzaqtyghy keminde kýntizbelik 6 kýn jyl sayynghy aqyly qosymsha enbek demalysy beriletin boldy.

Osy sanattaghy azamattargha kómekting jana sharalary QR Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrligi әzirlegen jәne QR Parlamenti Senatynyng qarauynda jatqan QR Áleumettik kodeksining jobasynda da qarastyrylghanynyng ózi osy baghytta biylik tarapynan istelip jatqan sharanyng keng auqymdylyghyn tanytatynyn maqala sonynda aiyryqsha atap ótpekpiz.

Abai.kz