ينكليۋزيا جانە ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا قۇرمەت كورسەتۋ قازاق قوعامنىڭ ماڭىزدى بولىگىنە اينالۋدا. قوعامدىق باستامالار اتالعان توپتاعى قازاقستاندىقتارعا بەيىمدەلۋگە، ماماندىعىن دامىتۋعا، سپورتپەن اينالىسۋعا جانە مادەني ومىرگە بارشامەن تەڭ دارەجەدە قاتىسۋعا كومەكتەسەدى.

وسى تۇرعىداعى ۇلتتىق ۇرانىمىز: «مۇگەدەك ءتورت قابىرعادا جالعىز وتىرۋعا ءتيىس ەمەس». بۇل ءبىزدىڭ مەملەكەتتىڭ باستى ماقساتىنا اينالىپ، باقىتسىز جاعدايعا ۇشىراعان ءاربىر ادام ءوزىن جايلى جانە ەلىنە قاجەت ەكەنىن سەزىنەتىن ءوزارا تۇسىنىستىك پەن قولداۋ ورتاسىن قۇرۋعا قول جەتكىزە الدى.

مەملەكەت قازاق زاعيپتار قوعامىنا تەگىن نەگىزدە تەلەفوندار مەن نوۋتبۋكتەر ۇسىنا وتىرىپ، بەلگىلى ءبىر قولداۋ كورسەتۋدە، مۇنىڭ قازىرگى زامانعى اقپاراتتىق اعىنعا ىقپالداسۋدىڭ ماڭىزى زور. بۇدان باسقا، كزق-تا كورۋ قابىلەتى بۇزىلعان ادامداردى سمارتفوندار مەن باسقا دا قۇرىلعىلاردى پايدالانۋعا ۇيرەتەتىن مامان جۇمىس ىستەيدى، بۇل ولاردىڭ قوعام ومىرىنە نەعۇرلىم بەلسەندى قاتىسۋىنا جانە اقپاراتقا قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە ىقپال ەتەدى.

ايتا كەتەيىك، وسىدان ەكى جىل بۇرىن قوعامدىق ۇيىم ورتالىق باسقارۋدان جاڭا ءۇي-جاي الىپ، اپاتتى جاعدايداعى ەسكىسىن اۋىستىردى. بۇل جۇمىس جاعدايىن جاقسارتۋ جانە ونىڭ مۇشەلەرى ءۇشىن قولايلى جاعداي جاساۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام بولدى  دەسەك ارتىق ايتپايمىز.

قازاقستاندا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتاردىڭ قانداي قۇقىقتارى بار؟

بۇگىنگى كۇنى رەسپۋبليكادا مەملەكەت تاراپىنان حالىقتىڭ وسى ساناتىن الەۋمەتتىك قورعاۋدىڭ ءتۇرلى شارالارى كوزدەلىپ، بارىنشا جاعداي جاساۋ كۇننەن-كۇنگە كەڭ قانات جايىپ كەلەدى. مۇگەدەكتىگى بار ادامدارعا ارنالعان جاردەماقىلار مولشەرىنىڭ تۇراقتى وسۋىنەن باسقا، ەلىمىزدە ازاماتتاردىڭ وسى ساناتىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ جاعدايلارىن كەشەندى جاقسارتۋعا ەرەكشە كوڭىل ءبولىنىپ وتىر.

قازاقستاندا مۇگەدەكتىگى بار ادامداردى الەۋمەتتىك قولداۋدىڭ كوپجاقتى ءتاسىلى بار، قالالار مەن اۋىلداردا قاجەتتى ينفراقۇرىلىم قۇرۋ جونىندەگى شارالاردى قوسا العاندا، مۇگەدەكتىكتى الۋ راسىمدەرىن وڭايلاتۋ، ونىڭ ىشىندە قىزمەتتەر مەن دەرەكتەردى تسيفرلاندىرۋ ەسەبىنەن وسى پروتسەستى ونلاين رەجيمگە كوشىرۋ، وڭالتۋ جۇيەسىن ودان ءارى جاقسارتۋ، جۇمىسقا ورنالاسۋ كەزىندە قولداۋ كورسەتۋ، ءبىلىم الۋعا قولجەتىمدىلىكتى ارتتىرۋ، قوعامدا ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا قۇرمەتپەن قاراۋدى قالىپتاستىرۋ جانە ت.ب. جاقسى جولعا قويلىپ وتىرعان جايى بار دەسەك ارتىق ايتپايمىز.

قازاقستاندا مۇگەدەكتىگى بار ادامداردى الەۋمەتتىك قورعاۋ ەل كونستيتۋتسياسىمەن، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا مۇگەدەكتىگى بار ادامداردى الەۋمەتتىك قورعاۋ تۋرالى» زاڭمەن، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭمەن جانە وزگە دە نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەرمەن رەتتەلەدى.

مەملەكەت ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدام استام ۋاقىتى ىشىندە زاڭ بويىنشا ازاماتتاردىڭ وسى ساناتىنا: - الەۋمەتتىك قورعاۋعا، ونىڭ ىشىندە وڭالتۋعا، قوعامعا كىرىگۋگە; - الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىم وبەكتىلەرىنە قولجەتىمدىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ; - اقپاراتقا قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتۋ; - ءبىلىم الۋ، قىزمەت ءتۇرىن، ونىڭ ىشىندە ەڭبەكتى ەركىن تاڭداۋ; - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىندا ايقىندالاتىن تارتىپپەن تەگىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدىك بەرىلگەن كولەمى; - كاسىپتىك دايارلاۋ جانە قايتا دايارلاۋ، ەڭبەك ەتۋ قابىلەتىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە جۇمىسقا ورنالاستىرۋ; - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇرعىن ءۇي زاڭناماسىنا سايكەس تۇرعىن ءۇي; - مەملەكەتتىك جانە وزگە دە ۇيىمداردا، ونىڭ ىشىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ، مادەنيەت، بايلانىس، كولىك ۇيىمدارىندا، قىزمەت كورسەتۋ سالاسىندا ءبىرىنشى كەزەكتە قىزمەت كورسەتۋ; - مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن قولداۋدى جولعا قويا ءبىلدى.

بۇل رەتتە مەملەكەت مۇگەدەكتىگى بار ادامداردى، بالا كەزىنەن مۇگەدەكتىگى بار ادامداردى جانە مۇگەدەكتىگى بار بالالاردى باعىپ-قاعۋعا ارنالعان شىعىستاردى ولاردىڭ ءبىلىم الۋ كەزەڭىندە ەل زاڭناماسىندا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن تولىق نەمەسە ءىشىنارا كوتەرەدى. جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار قر حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ تۋرالى زاڭناماسىنا سايكەس اۋىر جۇمىستارداعى، ەڭبەك جاعدايلارى زياندى، قاۋىپتى جۇمىستارداعى جۇمىس ورىندارىن ەسەپتەمەگەندە، جۇمىس ورىندارى سانىنىڭ ەكى-ءتورت پايىزى مولشەرىندە مۇگەدەكتىگى بار ادامدار ءۇشىن جۇمىس ورىندارىنا كۆوتا بەلگىلەۋ ارقىلى مۇگەدەكتىگى بار ادامداردى جۇمىسپەن قامتۋدى قامتاماسىز ەتۋگە قول جەتكىزىپ وتىر. سونداي-اق، بيلىك جەكە كاسىپكەرلىكتى، شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ ارقىلى مۇگەدەكتىگى بار ادامدار ءۇشىن قوسىمشا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋدى جالعاستىرۋ ۇستىندە.

بۇدان باسقا، رەسپۋبليكا زاڭناماسىنا سايكەس مۇگەدەكتىگى بار ادامداردى جۇمىسقا ورنالاستىرۋ ءۇشىن ارنايى، سونداي-اق الەۋمەتتىك جۇمىس ورىندارى قۇرىلىپ، ءوز يگىلىن بەرە باستادى. قاجەت بولعان جاعدايدا مۇگەدەكتىگى بار ادامداردى كاسىپتىك وقىتۋ ۇيىمداستىرىلىپ، ءبىرتالاي جان ءوز كاسىبي بىلىكتىلىگىن كوتەر ءبىلدى. سونداي-اق ءبىرىنشى جانە ەكىنشى توپتاعى مۇگەدەكتىگى بار ادامدار ءۇشىن اپتاسىنا 36 ساعاتتان اسپايتىن جۇمىس ۋاقىتىنىڭ قىسقارتىلعان ۇزاقتىعى بەلگىلەنىپ، ۇزاقتىعى كەمىندە كۇنتىزبەلىك 6 كۇن جىل سايىنعى اقىلى قوسىمشا ەڭبەك دەمالىسى بەرىلەتىن بولدى.

وسى ساناتتاعى ازاماتتارعا كومەكتىڭ جاڭا شارالارى قر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى ازىرلەگەن جانە قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ قاراۋىندا جاتقان قر الەۋمەتتىك كودەكسىنىڭ جوباسىندا دا قاراستىرىلعانىنىڭ ءوزى وسى باعىتتا بيلىك تاراپىنان ىستەلىپ جاتقان شارانىڭ كەڭ اۋقىمدىلىعىن تانىتاتىنىن ماقالا سوڭىندا ايىرىقشا اتاپ وتپەكپىز.

Abai.kz