Quanysh qútty bolsyn, jankýierler!
Futboldan Qazaqstan Respublikasynyng XVIII chempionaty jalauyn týsirdi. «Aqtóbe» komandasy birinshilikting ayaqtaluyna bir tur qalghanda «Tobyldy» jenip, tórtinshi ret chempiondyq tәjdi «kiydi». Aqtóbe futbolynyng damuy ýshin barlyq jaghdaydy jasap, tek oinay bilinder degen oblys әkimi Eleusin Saghyndyqov bergen tapsyrma ýdesinen shyqty. Alghash 2005 jyly chempion atanghanymyzda kezdeysoqtyq dep baghalaghan syrt kózder bolghan. Qyzghanysh ta bar shyghar. Biraq oblys basshysynyng tikeley qoldauynyng arqasynda klub basshylary men futbolshylar eshqanday alansyz jeniske ghana úmtyldy. 2006 jyly kýmis medalidy iyelendik. Al 2007, 2008, 2009 jyldary ýsh mausym qatarynan chempiondyqty eshkimge bermedik. Ótken jyly Qazaqstan Respublikasynyng Superkubogyn, Kubokty jenip aldyq. Biyl Chempiondar Ligasynyng tórtinshi raundyna deyin jettik. Osylaysha bes jyl boyy túraqty, bir qalypty oiyn órnegin kórsetken jerlesterimiz basqalardy moyyndatty. Titov, Tihonov sekildi Reseyding futbol júldyzdaryn shaqyryp, basqa da myqty oiynshylardan jasaqtalghan Astananyng «Lokomotiyvi» de bizding komanda aldynda dәrmensizdik tanytty. Bizdi ejelgi qarsylas «Tobyl» da toqtata almady.
Áriyne, bes jyl boyy osynday jetistikterge jettik dep әrbir aqtóbelik maqtana alady. Maqtanugha qúqyly da. Al әrbir jenis jolynda qanshama ter, qanshama enbek jatyr.
Futboldan Qazaqstan Respublikasynyng XVIII chempionaty jalauyn týsirdi. «Aqtóbe» komandasy birinshilikting ayaqtaluyna bir tur qalghanda «Tobyldy» jenip, tórtinshi ret chempiondyq tәjdi «kiydi». Aqtóbe futbolynyng damuy ýshin barlyq jaghdaydy jasap, tek oinay bilinder degen oblys әkimi Eleusin Saghyndyqov bergen tapsyrma ýdesinen shyqty. Alghash 2005 jyly chempion atanghanymyzda kezdeysoqtyq dep baghalaghan syrt kózder bolghan. Qyzghanysh ta bar shyghar. Biraq oblys basshysynyng tikeley qoldauynyng arqasynda klub basshylary men futbolshylar eshqanday alansyz jeniske ghana úmtyldy. 2006 jyly kýmis medalidy iyelendik. Al 2007, 2008, 2009 jyldary ýsh mausym qatarynan chempiondyqty eshkimge bermedik. Ótken jyly Qazaqstan Respublikasynyng Superkubogyn, Kubokty jenip aldyq. Biyl Chempiondar Ligasynyng tórtinshi raundyna deyin jettik. Osylaysha bes jyl boyy túraqty, bir qalypty oiyn órnegin kórsetken jerlesterimiz basqalardy moyyndatty. Titov, Tihonov sekildi Reseyding futbol júldyzdaryn shaqyryp, basqa da myqty oiynshylardan jasaqtalghan Astananyng «Lokomotiyvi» de bizding komanda aldynda dәrmensizdik tanytty. Bizdi ejelgi qarsylas «Tobyl» da toqtata almady.
Áriyne, bes jyl boyy osynday jetistikterge jettik dep әrbir aqtóbelik maqtana alady. Maqtanugha qúqyly da. Al әrbir jenis jolynda qanshama ter, qanshama enbek jatyr.
Chempionatty biyl da sәtti ayaqtap, jankýierlerin quanyshqa bólegen «Aqtóbe» futbol klubynyng basshylary men futbolshylaryn әngimege tarttyq.
Saghat Ensegenúly, Aqtóbe oblystyq futbol federasiyasynyng preziydenti:
Birinshiden, kóp nәrse bas bapkerge baylanysty. Vladimir Muhanov tәjiriybeli bapker ekenin taghy da dәleldedi. Komandanyng tynys-tirshiligin jete zerttep, jaqsy ahual tughyzdy.
Osy jerde aita ketu kerek, bizding klubta qatang tәrtip jolgha qoyylghan. Tәrtipsiz jeniske jetu mýmkin emes. Áriyne, mausym ortasynda «әttegen-ay» degen sәtter de boldy. Biraq búl mәsele komandada qaralyp, oiynshylargha tiyisti núsqaular berildi. Mausym bastalghannan birinshi orynda kele jatyp, chempiondyqty basqagha berip qoi esten ketpes ókinish bolar edi. Osyny týsingen oiynshylar oiyndy qolgha aldy.
Oblys әkimi Eleusin Saghyndyqov biyl da chempion bolu maqsatyn algha qoyghan edi. Oblys basshysy komanda mýshelerimen ýnemi kezdesip, jaghdaylaryn bilip otyrdy. Futbolshylar aldynda qaryzdar bolmaudy talap etti. Jalaqy, syiaqy uaqytynda berilip túrdy. Sondyqtan komanda alansyz oinady. Mәselen, birqatar klubtar futbolshylargha әli de qaryzdaryn ótey almay otyr.
Taghy da Vladimir Muhanovqa kóp-kóp raqmet aitamyz. Ol bapker retinde futbolshylardy iriktep qana qoymay, olarmen júmys jýrgize bildi. Ózining naghyz bapker ekenin kórsetti. Sýrinip bara jatqan jaghdayda oiynshylardyng basyn biriktirip, jeniske degen jigerdi jany bildi. Sonyng nәtiyjesinde eng qiyn sәtte Qaraghandyda jergilikti «Shahter» komandasyn útyp, tyng serpilis jasady. Sonymen qatar, futbol jankýierlerine degen alghysymyz zor. Tipti, syrt alandardaghy oiyndargha da mýmkindik tauyp, sýiikti komandasyn qolday bildi.
Qinaldyq ta. Ókingen jerlerimiz de boldy. Óitkeni sporttyng aty - sport. Jenis bar jerde, jenilis te bolady. Qashyp qútyla almaysyn. Múnday jaghdaylargha keybir sebepter әser etti. Biylghy mausymgha dayyndyq ótken jyldyng jeltoqsanynda bastaldy. Sodan beri demalyssyz jasyl alanda jýrdi. Qantarda «Dostastyq» kubogy ýshin kýresip, ekinshi oryndy iyelendik. 7 nauryzda el birinshiligi bastalyp, «Qaysarmen» oinadyq. Onyng ortasynda Qazaqstan Kubogi ýshin oiyndar taghy bar. Bizding futbolshylar Chempiondar Ligasynda ýsh elding ýzdikterimen tize qaghystyrdy. Futbolshylarda tynym bolmady. Onyng arasynda birinshilikting keyinge qaldyrylghan bes matchyn aptasyna eki ret oinaugha tura keldi. Múnyng bәri auyr ghoy. Endi Qazaqstan Kubogy ýshin jarysty jalghastyramyz.
Mine, futbolmen maqtana alatyn dәrejege jettik. Endi jergilikti futboldy damytu mәselesin qolgha aludamyz. Asau-Baraq kóshesinde jasandy futbol alany paydalanugha berildi. №8 futboldan olimpiadalyq rezerv dayarlaytyn oblystyq balalar men jasóspirimder sport mektebining 3 myng oryndyq stadionynyng qúrylysy da ayaqtalyp keledi. Basqa da júmystar jýrgizilude. Bәrin bir kýnde jasau mýmkin emes. Óitkeni futboldy damytu isi úzaq jyldar boyy toqtap qaldy, songhy 5 jyldyng ishinde ghoy qolgha alynyp jatqany.
Sózimning sonynda oblystyng barlyq BAQ ókilderine alghysymyzdy bilidiremin. Jurnalister ózderining materialdarynda jenisimizdi jedel jetkizip, sýiinshi súrap keledi.
Vasiliy Yurchenko, «Aqtóbe» futbol klubynyng diyrektory:
- Bizding komanda nesimen kýshti? Aldymen jeniske degen yntasy myqty. Futbolshylarymyzdyng әrqaysysynyng sheberligi óz aldyna. Al tatulyq, birlik, birin-biri alanda da, alannan tys kezde de týsine bilui - óte kerekti qasiyet. Jigitter jauapkershilikti sezine bildi. Bolashaqqa senimmen qarap, qoldarynan bәri keletinin ispen dәleldedi.
Komanda ýshin rezerv dayarlau júmysy da jýieli jýrgizilude. Tughan jyldaryna qaray bes dayarlyq tobymyz bar. Olar qazirding ózinde ózderining sheberlikterimen kórinip, «Aqtóbenin» layyqty izbasarlary bola alatyndaryn kórsetude. Mәselen, biylghy jyly 1996 jyly tughan balalar komandasy Qazaqstan chempiony atandy. 1994 jylghylar Qazaqstan chempionatynyng kýmis jýldesin jenip alsa, 1995 jylghylar aldynghy tórttikten kórindi. Aghayyndy Prohniskiyler, Mihaluk, Saparov sekildi bapkerler jyl sayyn jetistikterge jetip keledi. Búl komandalardaghy balghyn futbolshylardyng №8 balalar men jasóspirimder sport mektebinen shyqqanyn aita ketu kerek. Búl mektepting әli de bereri kóp.
Qazirgi kezde Tarazda 1991-92 jyldary tughan jastar arasynda ótip jatqan el birinshiliginde bapker Prihnonyng shәkirtteri jenis jolyn jalghastyruda. Óz tobynda birinshi oryn alyp, endi medalidy sarapqa salatyn bolady.
Biylghy jyly №8 balalar men jasóspirimder sport mektebining týlekteri Qúrmashev pen Liysenkov Qazaqstan qúrama komandasynyng sapyna alynyp, oqu-jattyghu jiynynda jýr. Búl ekeui jasóspirimder arasyndaghy Europa chempionatynyng irikteu oiyndaryna qatysatyn bolady. Árbir jas erekshelikterine qaray komandalarda talantty oiynshylar bar, bizding bolashaghymyz da solar bolmaq.
Konstanin Golovskoy, jartylay qorghaushy:
- Qazaqstan birinshiligi qay jyly da onay soqpaydy. Al chempionattyng dengeyi jyl sayyn óse týsude ekenin eskersek, altyn medali onaylyqpen kelmeytinin týsinesizder dep oilaymyn. Mәselen, biyl Astananyng «Lokomotiyvi» qosylyp, azuly qarsylas boldy. Óitkeni komandada sheber oiynshylar óte kóp.
Biz biyl da chempion atandyq. Oghan qol jetkizu onay bolmady. Degenmen, jigitterimiz erledi. Meninshe, búl jenis bizding senimdiligimizdi barynsha nyghayta otyryp, әli de jauapkershilikti jýktey týsedi.
Mausym basynda «Shahter», «Tobyl», «Lokomotiyv» negizgi qarsylas bolady dep eseptedik. Shynymen de solay boldy. Alayda «Tobyl» chempionatty sәtsiz bastady. «Shahter» komandasy da baryn saldy. Biraq biz jenimpaz atandyq. Jankýierlerding bәrine sheksiz rizashylyghymyzdy bildiremiz.
Múrat Tileshev, shabuylshy:
- «Aqtóbe» komandasynyng sapynda Qazaqstan chempiony bolghanymdy maqtan etemin. Komanda basshylyghynyng jýktegen taghy bir mindeti bar. Ol - Qazaqstan Kubogyn jenip alu.
Bizdi әr kez jankýierler qoldap otyrdy. Men búghan deyin de birneshe komandada óner kórsettim. Biraq aqtóbelikterdey jankýierlerdi kórmedim. Oiyn barysynda jenilip jatsaq ta, bizdi qoldap, «Aqtóbe - chempion!» dep dem beredi. Olardyng osynday qoldauyn sezingende boyynda bir kýsh payda bolatyn sekildi.
Jankýierlerding bәri de bir chempionatta 20 gol soghyp, mergender kóshining basyna shyghuymmen qúttyqtap jatyr. Biraq búl soghylghan doptarda komandanyng әrbir mýshesining ýlesi bar dep bilemin. Men ózimdi shygharyp bergen dopty oryndaushymyn dep týsinemin. Shabuyl ótine qoyghannan keyin ony oryndaugha tiyispin. Sondyqtan meni mergen etip shygharghan komandalastaryma alghysym erekshe.
Marat Hayrulliyn, jartylay qorghaushy:
- Biyl da biyik mejeden kórindik. Óte quanyshtymyz. Chempionat auyr soqty. Tynymsyz enbek etuge tura keldi. Ony ózderiniz kórip jýrsizder. Bir mausymda qanshama oiyn ótkizdik. Chempiondar Ligasynda óner kórsettik. Europalyqtarmen nashar oinadyq dep aita almaymyn. Bәri de tәjiriybemen keledi ghoy. Qazir Qazaqstan futboly jaqsy qarqynmen damuda dep esepteymin. Biylghy birinshilikting óte tartysty ótui komandalardaghy sheberlikting arta týskenin kórsetedi.
Marat Júmabaev, klubtyng baspasóz hatshysy:
- Ózime jýktelgen mindet boyynsha búqaralyq aqparat qúraldary ókilderimen, jankýierlermen júmys kezinde jerlesterimning futboldy biyik qoyatynyna tәnti boldym. Qalamdas әriptesterim qashan da «Aqtóbe» komandasymen birge. Oiynnyng qanday eseppen ayaqtalghanyna qaramastan, komandany qoldap, óz pikirlerin bilidirip jatady. Barlyq BAQ ókilderine, barsha futbol jankýierlerine «Aqtóbe» futbol klubynyng ystyq sәlemin jetkizemin. «Aqtóbe» - chempion!».
Qorytyndy turnir kestesi
Komanda Oiyn Útys Ten Jenilis Dop aiyrmasy Úpay
1. «Aqtóbe» (Aqtóbe) 26 21 2 3 65-19 65
2. «Lokomotiyv» (Astana) 26 20 0 6 54-24 60
3. «Shahter» (Qaraghandy) 26 18 3 5 50-18 57
4. «Tobyl» (Qostanay) 26 14 9 3 54-23 51
5. «Jetisu» (Taldyqorghan) 26 13 5 8 33-26 44
6. «Atyrau» (Atyrau) 26 11 7 8 37-29 40
7. «Ordabasy» (Shymkent) 26 10 6 10 33-30 36
8. «Taraz» (Taraz) 26 9 6 11 37-36 33
9. «Ertis» (Pavlodar) 26 8 5 13 24-31 29
10. «Vostok» (Óskemen) 26 7 5 14 32-56 23 *
12. «Oqjetpes» (Kókshetau) 26 6 4 16 22-48 22
11. «Qazaqmys» (Sәtpaev) 26 7 3 16 32-61 21 *
13. «Qaysar» (Qyzylorda) 26 3 5 18 15-45 14
14. «Qyzyljar» (Petropavl) 26 3 4 19 14-56 6 *
Eskertu: «Vostok» jәne «Qazaqmys» komandalarynan 3 úpaydan, «Qyzyljar» komandasynan 7 úpay shegerildi.
Biylghy chempionattyng mergenderi:
Chempionat qorytyndysynda qarsylastar qaqpasyna eng kóp gol soqqan «Aqtóbe» komandasy boldy. Bizding Múrat Tileshev 20 gol soghyp, ýzdik atandy. Sonday-aq «Tobyldyn» mergeni Vladimir Bayramov ta qarsylastar qaqpasyna osynshama gol soqty. Ekeui de bir-bir goldy penalitiyden dәl kózdedi. Konstantin Golovskoy, Sergey Strukov, Samat Smaqovtar da aldynghy lekten kórindi.
Múrat Tileshev («Aqtóbe») - 20 (1)
Vladimir Bayramov («Tobyl») - 20 (1)
Danilo Belich («Jetisu») - 14 (2)
Andrey Tihonov («Lokomotiyv») - 12 (5)
Konstantin Golovskoy («Aqtóbe») - 11
Sergey Kostuk («Shahter») - 11 (2)
Ivan Perich («Shahter») - 10
Geysar Alekperzade («Tobyl»/ «Qazaqmys») - 10 (2)
Sergey Strukov («Aqtóbe») - 9
Maksim Shaskih («Lokomotiyv») - 9
Dmitriy Parhachev («Ordabasy») - 9
Denis Zubko («Atyrau») - 9 (5)
Núrbol Júmasqaliyev («Tobyl») - 8
Teofik Salhy («Vostok») - 8 (2)
Samat Smaqov («Aqtóbe») - 8 (4)
«Aqtóbe» gazeti, 5 Qarasha 2009 jyl