Internet bizde nege qymbat? Súraqty tótesinen qoymasqa amal joq. Býginde «Qazaqtelekom» kompaniyasynyng «Megalayn» internet qyzmetine qosylghanyng ýshingi bir rettik tólemdi qospaghanda, tek abonenttik aqynyng ózi 4 myng tengeden asady. Mәselen, AQSh-ta jәne Europada internetke múnday tólem 5-7 dollar kóleminde ghana. Bizden, shamamen 81 payyzgha arzan. Al irgeles otyrghan kórshimiz Reseyding ózinde 200-300 rubli. Qyr assa dabyry estiletin orystardyng internetinen bizding internetting nesi artyq? Tórt ese qymbat bolatynday?

Internet bizde nege qymbat? Súraqty tótesinen qoymasqa amal joq. Býginde «Qazaqtelekom» kompaniyasynyng «Megalayn» internet qyzmetine qosylghanyng ýshingi bir rettik tólemdi qospaghanda, tek abonenttik aqynyng ózi 4 myng tengeden asady. Mәselen, AQSh-ta jәne Europada internetke múnday tólem 5-7 dollar kóleminde ghana. Bizden, shamamen 81 payyzgha arzan. Al irgeles otyrghan kórshimiz Reseyding ózinde 200-300 rubli. Qyr assa dabyry estiletin orystardyng internetinen bizding internetting nesi artyq? Tórt ese qymbat bolatynday?

Aqparattandyru jәne baylanys agenttigining tóraghasy Quanyshbek Esekeev ózining bir mәlimdemesinde «býginderi elimizde internet paydalanushysy retinde tirkelgen adam sany 4,7 milliongha jetti» degen bolatyn. Ótkende «Qazaqtelekom» kompaniyasynyng basqarma tóraghasy Asqar Júmaghaliyev te Elbasygha esep bergeninde telefon jelisin ornatu sany artyp, 3,6 milliongha deyin jetkenin aityp qaldy. «Internet jýiesin paydalanatyndardyng qatary 1,8 milliongha ósti, olardyng ishinde 1,4 milliony jahandyq jýieni keng auqymda paydalanyp otyr. Búl 2008 jylghy kórsetkishten eki esege artyq» dep maqtanysh etti. Jyl sayyn qarqyndap ósip jatqan internet qoldanushylardan týsetin payda qansha deysiz ghoy?.. Qyruar. Songhy tórt jyldyng ishinde osy saladaghy tabystyng kólemi 100 millionnan 400 milliard tengege deyin ósken. Tórt myng esege! Búl mәlimetti de Quanyshbek Esekeevting auzynan aldyq. «Bizding boljauymyz boyynsha, elimizdegi jana tehnologiyalar industriyasyna tiyisti qoldau jasau arqyly tabys kólemin 25 payyzgha deyin, yaghny 1 milliard dollargha deyin jetkizuge bolady», - dep edi ol byltyr kýzde «elektrondy ýkimet» jýiesin engizu mәselesine qatysty ótken halyqaralyq konferensiyada.

Óziniz kórip otyrghanynyzday, bizding Qazaqstan biznes jasaugha sheber. Aldyna jan salmaydy. Artyna da bir qaramaydy-au. Eng qúryghanda, bizdegi internetting jyldamdyghy baghasyna say bolsashy. Oidaghyday bolmay túr. Óz dengeyinde emes. Búqaradan estip jatqan aryz-shaghymdar kóp.

Sonymen, bizde nege internet qymbat? Kóbisi qanghyp ketken «QazSat»-tan kóredi. Ol aman bolghanda, internetimiz de arzangha týser deydi. Desek te, búnyng basqa da kólenkeli tústary bar shyghar. Ony mamandardyng auzynan estigenimiz jón bolar.

Altynbek Ábishev, «Altynsoft» kompaniyasynyng qúryltayshysy:

- Mәselen, Qytayda internetting baghasy jylyna 100 dollar jәne sheksiz júmyssyz isteydi. Arzan boluynyng sebebi, olarda internet paydalanushylardyng sany jetip artylady. Bizdegi internet jelisining sapasyn jaman deuge bolmaydy, Allagha shýkir, búrynghysynan tәuir, týzelip keledi. Bizdegi internetting qymbat boluyna birden bir sebep «Qazaqtelekom» kompaniyasyna bәsekeles bola alatyn ózi dengeyles iri kompaniyanyng joqtyghy. Sondyqtan da, bәseke bolmaghan jerde bagha da týse qoymaydy. Biraq, búl bagha solay bolyp túra bermeydi. Óitkeni, damyghan 50 elding qataryna qosylamyz desek, internet jelisin qoldanushylardyng sanyn arttyruymyz qajet. Al halyqtyng basym kópshiligi auyldyq jerlerde túrghandyqtan, bizdegi internet baghasyn auyl túrghyndarynyng qaltasy kótere bermeydi. Sondyqtan da, uaqyt óte internet qúnyn týsiruge búlar mәjbýr bolady.

Internet baghasyn qymbat boluyna taghy bir sebep, memleket internet jýiesining infraqúrylymyna qyruar aqsha júmsady. Endi osy aqshany aqtap shyghu ýshin olargha baghany da joghary qoigha tura keldi.

Jannur Satbaev, «Biz Group» kompaniyasynyng bas diyrektory:

- Bizde elimizde jer serigi bolmaghandyqtan biz internet qyzmetterin basqa elderden satyp alugha mәjbýr bolyp otyrmyz. Al osy arada jýretin deldaldar internet qyzmeti baghasynyng qymbattauyna sebepker bolyp otyr. Onyng ýstine bizde internet te damu jaghynan kenjelep qalghan. Mәselen, shetelderde, Qytayda, Amerikada taghy basqa elderde kóshening qay jerinde jýrsenizde de internetke shyghugha mýmkindik bar. Óitkeni, olarda Wi-Fi jәne WIMax siyaqty symsyz, jyldamdyghy joghary internet jaqsy damyghan. Búl tehnologiya songhy buynnyng biri sanalady. Qazirgi qoldanyp jýrgen internetten eki-ýsh ese arzan. Mәselen, Pathword, Dalacom úyaly baylanys jýiesi ne sebepti GSM-gha qaraghanda arzan deysiz? Óitkeni, búl jýie IP-tehnologiyasynda júmys isteydi. Yaghni, symsyz internetting qanshalyqty arzan ekenin osydan-aq kóruge bolady. Al ol ýshin jer serigi qajet. Býginde әlem, damyghan elder endigi 4G tehnologiyasyna kóshude. Al biz әli kýnge deyin 3G-gha tolyqtay kóshe almay otyrmyz.

Ysqaq Ábdirahmanov, internet qoldanushy:

- Qazaqstandaghy internet jelisine kóniliniz tola ma?

- Rasyn aitsam, eger bizding elding internet jýiesin basqa elderdegimen salystyrmaghanda kónilim tolady deushi edim. Osyghan da shýkir der edim. Alayda, ózge elderge qarasam, bizdegi internetke qarnym ashady. Estuimshe, Reseydegi internetting jyldamdyghy bizdikinen 4 ese jyldam, baghasy da 4 ese arzan deydi. Osynday jetistikke biz de jetsek, núr ýstine núr bolar edi.

Astana.