– Ne jeysin, ne kiyesin, neshe tufliying bar, neshe jigitpen jýrdin, qashan ýilene­sin? Odan qalsa erke toqaldardyng ton­a­zyt­qyshy men qazy-qartasyn kór­sete bastady. Búl ne? Onsyz da el-aman, júrt tynyshta torghayday tozyp jýrgen qara halyqqa qyr kórsetu me?
Al ashyp alghan jurnaldar men gazetter ne jazaryn bilmey, betterin boyauly surettermen toltyrdy. Odan qalsa bet kýtimi men salat jasaudy sóz etti. O bas­ta Jaratushy qúpiya etip jaratqan, sol qú­piyalylyghymen de qasiyetti erli-bay­lynyng tósek qatynasyn týk qoymay zert­tep, oqyrmangha «әdis» ýirete bastady. Mún­da qanday tәrbiyelik mәn bar? Qazaqy әdep-iba adyra qalghan joq pa?
Al odan da qomaqtylau, salmaqtylau bir baspalar tiri túlghalargha tiyisuge bata al­may, óli әruaqtyng «әkesin tanytyp» ja­­tyr. Olardyng aituynsha, Abay – apiyn­­shy, Múhtar – qyzghanshaq, Ghabit – ataqqúmar, Sәbit – kórsetkish, Jambyl – súramshaq, qayyr­shy, Múqaghaly – alqash bolyp shyqty. Au, aghayyndar-au, tym­ghú­rysa halyqty aya­san­darshy. Ghasyr­lar boyy olardyng kókireginde altyn túghyrgha ornap qalghan mýsinderdi ayausyz qúlat­pa­sandarshy! Ha­lyq­tyng sezimi men mahabbatyn, senimin tәrk etpesendershi! Ol adamdar, halyq sanasynda – úly. Sol úly qalpynda qalsyn da. Halyq olardy shygharmashylyghy boyynsha baghalaydy. Pendeshiligi boyynsha emes. Myqty bol­san­dar qazirgi tiri aqyn-jazu­shy­lar­dy synandar. Jaqsysyn jaq­sy, jamanyn jaman dender. Sonda syn shyn, әdil bolady. Jamandaghandy bylay qoyyp, maq­tau ýshin de óluin kýtemiz be? «Jaq­sy­ny jaqsy dender tirisinde» demep pe edi Qadyr aqyn. Nege Ámirhan Balqybekke ólgen song aitylghan maq­tau­dyng bireuin tirisinde aitpadyq?
Birdi aityp birge ketip jatyrmyn. Ay­tayyn degenim – baspasóz qansha kó­bey­se de, «Qazaq әdebiyeti» eshuaqytta da kólenkede qalyp, ózining qadir-qas­iye­tin joyghan emes. Uaqyt synyna, sú­ra­nysyna, zaman talabyna tótep berip keledi. Toly-ghyp, týrlenip, jasaryp keledi. «Qazaq әdebiyeti» – iysi qazaqtyng ruhany bolmysy­nyng ainasy. Qany sorghalaghan qazaqy sózding qaynarynan qanyp ishkender ghana kóterile alatyn tektiler túghyry. Songhy jyldary gazet basqasha sipat ala bastady. Ol tek «atty men tondyniki» bolyp qana qoymay, halyqtyq sipat ala bastady. Onda kóz­qa­rastar qaqtyghysy, pikir­ler toghysy, ashynghannan aitylghan ashy shyndyq ta kezek oryn alyp jatady. Gazet bet-beynesining ózgeruine újymda Almas Nýsip, Roza Seyilhan, Ba­gha­shar Túr­synbay, Qaragóz Simәdil, Aygýl Sәmet­qyzy siyaqty batyl da izdengish jastardyng kóbengining de әseri bar ma deymin. Osy orayda taghy da ghúlama Qadyrdyn:
Keybir qarttar siyaqty,
Tartynshaq bir artqa arba.
Batyldyghyn jastardyn
Berer me edi qarttargha, –
degen sózi eske týsedi.
Tayau bir arada gazetten qoghamnyng kýl­­tildegen jarasyn, sartap zapyranyn dóp basqan Ómir Kәripúlynyng «Últ­tyq qaynar nemese qajetsiz daghdylar» atty maqalasyn jәne Bekbolat Áde­tovting «Qor bolghan sóz, qonbaghan aqyl» maqala­syn aiyzymyz qana oqydyq. Átten, osy janayqaydy sol mәngýrtter oqymaydy ghoy. IYә, til jútady. Alty qyr­ly almastay jarq-júrq etip, bir-birine kólenkesin de, jaryghyn da týsirip, san qúbylatyn til, oralymdy, qúbylmaly, astarly, renkti til – baba tili – kózal­dy­myzda Aralday tartylyp qúryp barady. Sebep nede?
Birinshiden, otbasy – negizgi faktor. Qazaqy sóz, qazaqy til balagha sýtpen be­rilip, sýiekke sinbese, ýiretu men úrsudan týk te shyqpaydy.
Ekinshiden, mektep bilimi, baghdarla­ma­sy. «Ana tilining negizin sinirip almayynsha, bógde tildi oqytudyng keregi joq» dep edi ghoy Ahmet Baytúrsynúly. «Últym, ala­shym» dep eniregen erding tymghúrysa osy sózin eskermedik-au! Qazir 9-synyp­tan keyin-aq bala kósilip sóilep sabaq ait­qandy, әdebiyetten mazmúndaudy, jattaudy, shygharma jazyp taldaudy, kórkem shygharmalar oqyp taldaudy mýlde dogha­rady. Búghan arnalghan saghat­tardyng bәri test súraghyn jattaugha ke­tedi. Birli-jar әdebiyetke qyzyghu­shy­ly­ghy bar balalar súraq qoysa: «Onda neng bar, ei, odan da anda­ghy test súraghyn jatta», – dey­di múgha­lim. Sonymen, jyldar men at­tardy ghana jatqa biletin «mylqau-robot­tar» dayyndap shygharatyn fa­briy­kagha ainalghan qazir mektep. Qauip­ti, qaterli jәne jyldam mendep bara jatqan sebep – internet. Torghay sorly jylan arbaghanda, jútaryn bilip túryp, biraq ózi soghan qaray jyljy be­re­di eken. Basqa jaq­syly­ghyn qaydam, dәl til ýshin internet sol jylan. Internet qazirgi úrpaqty «til – shorqaq, oy – ma­qau» deytin beyshara halge týsirip jatyr. Internettegi dialog-әngimelerdi, әngi­me emes, salghylasulardy kórgende, mening kóz aldyma qúdyq basynda shapyldasyp, bireui «ә» dese, ekin­shisi «mә» dep túrghan tórt-bes doly qatyn elesteydi. Súryqsyz, súrqay, bósteki, búralqy sóz­der maydany. Al kóshege shyqsa kóretini qyzyl-jasyl dýniye, jar­qyl­­da­ghan jarnama. Jarnamalarda da óres­kel sózder, byqyghan qate. Keyde ma­­ghan býkil qogham, býkil Qazaqstan, býkil qala qaptaghan qatelermen shú­byr­typ, әlemtapyryq kýige enip túrghanday. Kór­gen­de tiksin­ge­ninmen, jazyp almaghan song úmytady ekensin. Biraq bir-eki óreskel jarnama este qalypty. Osydan birer jyl búryn (qazir ózgergen) «Sayahattaghy» ýlken dóngelek ainalym­nyng qaq ortasynda biyik te keng plakatta «Koka-kola» susyny jarnamalandy. Bir jigit kópirik atqan Kolany tónkere jú­typ túr da, as­tynda oryssha «Dvoynoe udovolistviye» dep túr. Osyny qazaqsha «Eki ret rahattan» dep audarypty. Osy jarnama kem degende bir jyl túrdy-au. Sol sekildi qazir de әr kóshening búry­shyn­da әidik plakattarda «Bәrine bere­miz» dep jazylyp túr. Ne beredi, kimge beredi? – úqpay­syn. Tegi nesie shyghar. Olay bolsa, «Nes­iyeni bar­lyq adamgha be­re­miz» demey me. Sol sekil­di әr jerde-aq «Jyldam etik jóndeu, jyldam saghat jóndeu» dep túra­dy. Dú­rysy – etikti ne sa­ghat­ty jyldam jón­deu emes pe. Kýni­ bý­ginge deyin kógildir ekrannan kýnine qyryq kórsetiletin «Erimeydi ystyqta, eriydi auyzda» degendi audarghan beybaq, qazaq tili grammatikasy zandy­lyghynda bayandauyshtyng basta túr­maytynyn bil­mey­di-au, shamasy. Tis pastasyn jarna­mala­ghanda «Tis sezim­tal­dy­­ghynan zarlanatyndar» deydi, dúrysy – zardap she­getinder. Búl – búl ma? Korey, týrik serialdary audar­ma­syndaghy qatelerge at sýrinedi. Kórkem filimdi audaru – kórkem shygharmany audarumen birdey. Audarudyng ózindik zany, erejesi, tehnikasy bar emes pe. Basqa eshbir tilde joq, tek qazaq tiline ghana tәn orfoe­piya­lyq-orfografiyalyq zandylyqtar bar, osynyng bәrin belinen basyp, tiyse – te­rek­ke, tiymese – bútaqqa dep audaryp jatyr. Búl – dýmshelik әri sauatsyzdyq, әri jauapsyzdyq. Sózimiz dәleldi bolu ýshin mysal keltireyik.
Derliktey barlyq kinoda «bizdikiler» degen sóz órip jýr. Qazaq bizdiki dese de, bizdikiler demeydi ghoy. Qazaq grammatikasynda – niki, nyqy, diki, tiki – degen tәuel­dik formasy bolghanmen, odan keyin – lar, ler – kóptik jalghau jalghanu fo­r­masy atymen joq. Búl – osy HHI ghasyr ja­na­lyghy. Qazir búl sóz mektepte de, kóshede de, te­learnalarda da qolda­ny­la beretin boldy. Senen, menen – degendi sen­nen, mennen – dep audarady. Jalghau jalghan­ghan­da týbirdegi – n – týsip qala­tynyn bil­meydi. Razmerdi – mólsher dey­di. Mólsher emes, ólshem. Qazaqta – mólsher sózi – susymaly, qaptap, uys­tap ólshenetin zatqa arnalady. Kórkem shy­ghar­mada ghana qoldanylatyn poetiy­ka­lyq sózderdi oryn­syz qoldanady. Mysaly, «baz kesh­tim» sózi. Búl sózdi «barghym kelmeydi» degen bolymsyz etistik retin­de әrbir ekinshi sóilemge qoldana bere­di. Búl tirkes – «ne hochudyn» ornyna jýr­meydi. Búl tirkes – týnilu, bezinu degen as­tarly ma­ghynada qoldanylady. Son­day-aq, «Barym da, narym da sen» degen tirkes te әrbir sóilemde jii qaytalanyp, әbden jalyq­tyryp mezi etti. Qazaq tili­ning erekshe zandylyqpen qorghalatyn bir baylyghy – idiomalyq jәne frazeo­lo­giyalyq tirkester. Tirkes ózgertuge, or­­nyn auys­tyrugha bolmaydy degen zan­men qorgha­lady. Tipti, sot isinde múnday tirkesterdi audarmaydy eken. Al kino audarghan audarmashy osy zandy­lyq­targha pysqyr­may­dy da. Árbir túraqty tirkesti ózinshe ózgerte beredi. Búl tir­kes­ter kesheli-býgin jasalghan joq. Gha­syr­lar boyy kele jatqan halyq múrasy. Onyng avtory, jasaushysy – halyq. Onday bolsa, halyq qazynasyn óz betinshe búza beruge audar­ma­shygha kim húqyq berdi? My­saly, «Bes sausaghynan bal tamdy» deydi, dúrysy – «Barmaghynan bal tam­ghan». «Seng soqqan qayyqtay» deydi, dúrysy – «Seng soqqan balyqtay». «Ba­sym­dy airanday ettin» deydi, dúrysy – «Shaqshaday basym sharaday boldy».
Al audarmadaghy әdep pen etikagha keleyik. Audarmashy әr keyipkerding jynysyna, jasyna, mәdeniyeti men ortasyna, tipti týr-kelbetine qaray ózindik stiyli, ózine layyq sózi bolatynyn bil­mey­di. Sondyqtan әiel keyipkeri de, erkek keyipkeri de bir sózdi paydalana be­re­di. Mysaly, «Ne nesy chushi» degen sóilemdi «ottapsyn» dep audarady. Ja­ghym­dy nemese әiel keyipkerding ózi «ottapsyn» dep qarap túrady. «Ne podyshal tvoim aromatom» degendi «IYsindi iyiskemedim» dep audarady. Aromat – hosh iyis, júpar ghoy, al iyis – zapah emes pe. Endeshe, osy sóilemdi «iyisindi iyiskemedim» dep, әlde­bir hayuany jabayylyqqa deyin jetkiz­bey-aq, «júparyndy ansa­dym, júparyn­men tynystay almadym» der edi-au әde­­­­biyetten habary bar audarmashy bolsa. Sol sekildi syndarday súlu keyipker Feriydening auzyna qayta-qayta «jýrgem, jýrmegem» sózin saluy asa orynsyz. Búl sózding týp tórkini qazaq úghy­mynda onsha jaghymdy emes. «Jalghan jýris, jýriske salynghan adam» degendi bildiredi. Ókinish­ke oray, osy «jýru» sózi «bir-birin úna­ta­dy, kezdesip jýr» degen sózding ornyn basyp, hannyng da, qaranyng da tiline kirip, tolyq qoldanysqa enip boldy. «Karadayy» filiminde alpystan asqan keyuana «Kýieuim keledi, kýieuim qasymda bolsa boldy» degendi jii qay­talaydy. Ejelgi qazaq úghymynda «kýieu» dep – qalyn­dyghyn aittyryp qoyyp, kýieu­shi­lep úryn kelip jýrgen jas ji­git­ti aitady. Ol jigitti býkil sol auyldyng ne rudyng adamdary «kýieu» dep ataydy. «Qyz Ji­bek» filiminde Tólegen kelmey qal­ghanda, Jaghalbaylynyng aqsaqal-qara­saqaldary «Au, kýieu qayda?» dep anta­rylghany esi­mizde bolar. Qazaqy sózding qaysy­sy­nyng qay jerde qolda­ny­latynyn Ghabennen ótip kim biler. Al zan­dy jú­bay­lyq ke­zende «júbayym, qosa­ghym, joldasym, otaghasy, tipti, dóre­kileu bolsa da bayym» degen ataular qolda­nylady. «Bayym» degende túrghan eshbir óreldik joq. Ol kәdimgi «gospodiyn» – myrzam degendi bildiredi. Al «Sen keler­sin» serialynda adamdy tyshqan­nyng balasy ghúrly kór­mey, kirpik qaqpay óltire salatyn Tanvir degen әieldi «ol óte aqyldy әiel» deydi. Aqyldy bolsa, qanisher bolar ma edi? Aylaker, zalym, jauyz dese jaraspay ma? Osy qazir jý­rip jatqan ýndining bir serialynda ghashyq qyz-jigitti «bir-birine qúiyp qoy­ghanday» deydi. Aytayyn degeni – «qanday jarasymdy júp» bolu kerek. «Qúiyp qoyghanday» tir­kesi – kiyimge aitylady. «Kózim kóldey boldy» deydi, dúrysy – «Kóz jasym kól­dey boldy» Sonday-aq, Alla sózi, aru sózi, әdil sózi – kóringen jerde qolda­ny­lyp, qasiyeti ketedi. Tegin­de aru sózi – «súlu, symbatty, kelbetti, kórikti, әrli» degen sózderdi almastyra almaydy. Aru sózi – eng taza, eng qasiyetti, perishtedey pәk degen úghym­dy bildiredi. Sayynnyng (kóshe) qyzdary da shetinen súlu, mýsindi, symbatty. Olar osy qasiyetterine senip qasqiyp túrady. Al osylardy aru deuge bola ma? Al qazy­lardyng әdil ekeni bagha bergen song ghana belgili bolady. Endeshe, kýnibúryn olardy «Ádilqazy» dep nege atap alamyz. Ádil­qazy dep tanystyrghan qazylar­dyng halyq synyna tolmay jýrge­nin kórmey jýrmiz be? Tipti, Tóle by men Qazy­bek by de ózderin «Ádil Tóle, Ádil Qazybek» demegen. Ádil dep halyq atasyn. Dúrysy – «tәuelsiz qazy» nemese «alqabiy» dese oryndy.
Al, jaraydy, serialdardy kempir-shaldar ghana kóredi dep, ózimizdi júb­a­tayyq. Jastar men balalardyng jarty ómiri teledidar aldynda ótedi. Tele-jýr­gizushilerdin, júldyzdardyn, әnshi­lerding sóileu mәnerine, kiyim kiyisine, jýris-túrysyna olar qatty elikteydi. Qazir telearnalar tәrbiyesi ata-ana men mektep tәrbiyesinen de yqpaldy. Jastar telearnalargha qarap boy týz­ey­di, tek sonda aitylghan sóz ghana shyn­dyq dep sanaydy. Bir memlekettin, bәlkim, qansha shet memleketting de nazary men janaryn ózine audaryp túrghan qazaq telearnala­rynda taghy da battiy­ghan, badyrayghan qateler. Mysaly, 31-arnada «Aua rayy» sózi talay jyl «Aua-rayy» bolyp jazylyp jýrdi. «Osy jer­de syzyqsha ne ýshin kerek?» – degen bir adam bolsashy. Tipti, ózderi bilmese, oryssha «Prognoz pogody» degenge qarap týzetpey me? «Kýlme dos­qa keler basqa» degen habar boldy. Mún­da tiyisti jerinde ýtir joq. Dúrysy – «Kýlme dosqa, keler bas­qa» bolu kerek. Sonday-aq, Rim sifrlarynan ke­yin, ai, kýn, jyl attarynan keyin defis qoyyl­may­tynyn jәne eshkim eskermeydi. Áyteuir qayta-qayta qonyrau shalyp jý­rip, «Aua-rayyn­daghy» syzyq­shany al­dyr­dyq. Osy jyl ishinde me eken, Astanada altyn dombyra ýshin «Kil jýi­rikte, kim jýirik» dep qate ja­zyl­­ghan (ýtir ke­regi joq) sóilem Kong­ress-holl sahnasynda atoylady da túr­dy. Keyinnen osy qate týrinde telear­na­lardan berildi. Osy qatemen «Alatau» gazetinde basyldy. Bayaghyda korrek­torlar degen bolushy edi, olar әr qatege jauap berushi edi. Jә, qateni kórmeding dep Baybek Bauyrjandy kinәlaugha bolmas. Qazaq tilining jiligin shaghyp, mayyn ishken, týrikpenning týbin­degini kóretin Bekbolat Tileuhangha ne boldy? Ony qoy­ghan­da, ataq­ty Euraziya uniyversiytetining ýsh birdey ústazy otyrghan joq pa? Amanjol, Múha­met­jan, Balghyn­bek. Al kýni keshe ózi júlqynyp sóz súrap shyghyp, Elbasygha bel­gili biyding sózin jatqa aityp bergen ana jýrgizushi jigit qalay bilmedi osyny? Dәl qazir demalys kýni beriletin «As ar­qau» habary da qate. Dúrysy – «As-ar­qau».
Bir kezde kóshe jarnamalaryndaghy, mekeme mandayshalaryndaghy qatelerdi tauyp, minep-synap, týzettiretin jaqsy bir habardy Nazira Berdaly qyzymyz jýrgizdi. Biraq qateni kósheden tergen Nazira astyndaghy atyn alty ay izdegen Qojanasyrday ózi sóilep túrghan tele-arnalardaghy qateni kórmedi. Nazira birde әldebir pәter-múrajaydyng man­dayshasyndaghy «syntas» (memorial­dyq taqtanyng qazaqshasy retinde alynghan) degen sózdi synady. Kóshede birneshe adam­gha mikrofon úsynyp, maghynasyn súrap edi, eshkim bilmedi. Tipti, elge tanymal túlgha, Parlament deputatynan da súrady – bilmedi. Sodan son-aq «deputat bilmese, búl rasynda qate» dep oilady-au deymin. «Syntas degen ne, ol qanday maghyna beredi, sonda ne, búl tas bireudi synap túr ma, kimdi synap túr» dep shat-shәlekey boldy. Naziranyng aqyndy­ghyna dauym joq. Biraq ol lingvist-ghalym emes. Al «syntas» sózi qazaqta bar. Mola basyna qoyylatyn belgi – jalpaq tas taqta bolsa, ony «syntas» deydi. Al adam mýsinine keltirilip qoysa, ony «balbaltas» deydi. Mola emes, ýige qoyylsa da, óli әruaqqa qoyylghan taqta «syntas» dep dúrys jazylghan.
Ádep dep edik-au! Arnayy kýlkige qú­rylghan shoulardy synamay-aq qoyayyq. Biraq songhy kezde olar da әsire da­ra­qy­lyqqa, danghoylyqqa úrynyp jýr. Halyqty kýldirem dep, anayy, túrpayy sózdi esh iymenbey ýlken sahnadan aita beru úyat. Ýnemi kýldiru shart pa? Eshkimdi kýldirmey, jylatsa da, «Aldaraspannyn» «Qarttar ýii» qanday tamasha! Mine, tәrbiye. Kýlki tәrbie qúraly bola bilse ghana qúndy. «Astana keshi kónildi» degen habar bar. Sony jýrgizetin qyz qasyndaghy jigitke:
Men saghan júmbaq aitam, – dedi de, – «Kirgende qúrghaq, shyqqanda su-su bolyp shyghady» dedi. Jigit qysylyp, qyza­raqtap ketti. Qyz bolsa, óshi qalghanday qayta-qayta tәptishtep, qaytalap әlek.
Monshagha kirgen adam shyghar, shaygha ba­tyrghan qasyq shyghar, – dep jigit әr týrli núsqa aitty. Álqissa, sonda qyz bylay dedi:
«Ony kez kelgen adam, mysaly, seni men men de jasauymyz mýmkin. Týregep te, otyryp ta jasaugha bolady. Ony ja­saghan adam rahattanady» dep kósilsin. Jigit ynghaysyzdanyp basyn sipady... Qyz jýzinde tittey qymsynu joq, tayman-tayman, jaynan-jaynang etedi. Áriyne, aityluy әdepsiz bolghanmen, sheshui jap-jay osynday bir bósteki júmbaqtardyng baryn biletin edik. Biraq ol qúrdastar, dostar arasynda әzil ýshin jeke otyrys­tarda aitylatyn. Býkil Qazaqstannyng betine qarap bedireyip túryp efirden aitylar dep kim oilaghan. Ári qyz aitar dep kim oilaghan. Al aitty, ne útty? Oghan ne qyran-topan bop qyrylyp qalghan adam da kórmedik. Sol jerde osy júmbaq ne ýshin qajet bolghanyn úqpadyq.
«Ózing bilme, bilgenning tilin alma» degen – qarghystyng ýlkeni deydi ghoy. Tynysh jýrmey typ-tynysh túrghan halyq әnde­rining sózin ózgertip alatyndaryn qayte­sin. Bilip ózgertse eken-au!.. «Balapan qaz» degen halyq әni bar. Osyndaghy «Te­bisip tay-qúlynday oinaghan jer» degen joldy «ayqasyp tay-qúlynday» dep ózgertip aitady. Osy bir ghana sóz ýshin Dulat Isabekov tele-súhbatta asa qyn­jylyp sóiledi. Sóz qadirin bilgen song aitady da... Osy sóz mening de arqama ayaz­day batatyn edi. Sebebi, «ayqasyp, aiqalasyp» sózderi qazaqy úghymda intiym­dik sózder.
Iyghymda sizding shash,
Ayqalasyp, taytalas, – deydi Abay.
Kýn qayda ghashyq jarmen aiqa­las­qan, – degen joldar Tóleu Kóbdikúlynda bar. Al búl óleng ghashyqtyq sezim turaly emes, atameken, tughan jerge degen úzat­qan qyz saghynyshy emes pe. Qúlyn-tay aiqas­paydy, tebisedi. Búl – kez kelgen mal kór­gen qazaq balasyna tanys suret. Taghy osy «Astana» arnasynda Núrghisa Tilendiyevting qyzy Dinaranyng óneri, ómiri, qyzmeti turaly aita kelip, «erkek minezdi» dep maqtaydy. Dúrysy – er minez­di. Bilgenge erkek – bir basqa, er – bir basqa. Jynysy erkekting bәri erkek, biraq bәri er emes. Er degender – qoly ashyq, jýregi jomart, sertke berik, namysty da arly, otbasy týgil, Otangha qorghan bola alatyn, qajet bolsa, oqqa da keude tosatyn jigitter. Erkek – mujchina, er – mujestvennyi. Arasy jer men kóktey.
Qara halyqqa (tobyrgha) mәdeniyetti sóile dep talap qoya almaysyn. Al bir memleketting bet-beynesin beynelep jýrgen әnshi, әrtis, radio, tele-habar jýrgizushileri, aitys aqyndary men aqyndar, jazushylar, tilshi-jurnaliys­terge talap ta qoyamyz, ókpe de artamyz. Óitkeni, olar – qoghamnyng ainasy. Betimiz qisyq bolsa, ainagha qarap týzeymiz. Al aina qisyq bolsa she?!
 

Ámina Qúrmanghaliqyzy.

"Qazaq әdebiyeti" gazeti