Qazaqstan zayyrly memleket bolyp tabylady, onda konfessiyaaralyq tatulyq pen kelisim saltanat qúruda, dinge senushilermen qatar ateistik kózqarasty ústanatyn azamattardyng da qúqyghy qúrmetteledi. Memleket diny qyzmet salasyna aralaspaydy, alayda konfessiyalarmen ózara is-qimyldy qamtamasyz etui jәne azamattardyng diny senim bostandyghy qúqyghyn qorghauy tiyis. Osynday talap belgilegen elimizding Konstitusiyanyng 1-baby 1-tarmaghyndaghy memleketting zayyrly sipaty dinning memleketten bólektigin bildiredi. Diny senim bostandyghy – búl adamnyng ózi qalaghan dinge ghibadat etu qúqyghy. Konstitusiyanyng 14-babyna say zang aldynda júrttyng bәri ten, búl zerdeleu nysanyna qatysty qoldanysta barlyq dinder men diny birlestikter zang aldynda birdey ekenin, keybir dinder men diny birlestikterge   qanday da bir artyqshylyqtar jasaluyna jol berilmeytinin, dinge kózqarasyna, nanymyna baylanysty nemese kez-kelgen ózge jaghdayattar boyynsha kemsituge tyiym salynatynyn aighaqtaydy.Jalpy Qazaqstan Respublikasy ózin tәuelsiz memleket retinde jariyalaghannan beri barlyq dinge degen qúrmetin ózin zayyrly memleket retinde ornyqtyruymen, diny birlestikter isine memleketting jәne memleket isine diny birlestikterding zansyz aralasuyna jol berilmeytindigin negizgi zanmen bekituimen dәleldep keledi. Qazaqstan tәuelsizdigining alghashqy jyldary qabyldanghan normativtik qúqyqtyq aktining biri «Diny senim bostandyghy jәne diny birlestikter turaly» Qazaqstan Respublikasy Zanynyng boluy osynyng dәleli. Din búl ózindik damu ýrdisi bar, qoghamnyng damuy men qalyptasuyna óz әserin tiygizushi prosess. Ony qysyp ústaugha da jәne bos jiberuge de bolmaydy. Din bayyby-men baptalyp, ynghayymen rettelip otyruy kerek. Osy túrghydan alghanda, qoghamdyq qatynastyng bir salasy retinde ol qúqyq normalarymen, yaghny zanmen rettelip otyrady. Qazaqstan Respublikasy Konstitusiyasynyng 19-babyna sәikes әrkim ózining qay dinge jatatynyn anyqtaugha jәne ony kórsetu-kórsetpeuge haqyly. Sonymen qatar Konstitusiyanyng 39-babyna sәikes jogharyda atalghan qúqyqtar men bostandyqtar eshbir jaghdayda da shektelmeui tiyis. Alayda búl jerde azamattyng tek qay dinge jatuyn anyqtau qúqyghy ghana aitylyp túr. Yaghni, qay dinge jatuyn anyqtau qúqyghy shektelmeydi, biraq ony paydalanu, jýzege asyru belgili bir kólemde zanmen shektelui mýmkin.

Elimizde 2011 jyldyng 11-shi qazanynda   «Diny qyzmet jәne diny birlestikter turaly» Zannyng qabyldanyp júmys istey bastady. Qabyldanghan jana Zang baqylausyz missionerlik qyzmet pen psevdodiny úiymdardyng zangha qayshy әreketterining aldyn alu siyaqty óz maqsattary men mindetterine say qyzmet etip, qogham túraqtylyghyn qamtamasyz etude. Býgingi tanda Qazaqstan jerinde 3,5 myngha juyq diny úiymdar tirkelgen bolsa, olardyng ishinde 2383 islamdyq, 299 pravoslavtyq, 84 katoliktik jәne 500-den asa protestanttyq úiym bar. Qazaqstan Respublikasynyng aumaghynda 10 islamdyq, 76 pravoslavtyq, 230 katoliktik, 96 protestanttyq sheteldik missionerler qyzmet etude.

Qazaqstandaghy missionerlik әreketter 

Missionerlik - diny qyzmetterding erekshe bir týri. Missiya - latyn tilinde «missio» mindet, oryndaluy tiyis tapsyrma degen maghynagha keledi. Missionerlik – diny úiymdardyng ilimderin taratugha arnalghan diny jәne sayasy qyzmet. Missionerlik úiymdardyng shoqyndyru sayasaty Afrika jәne Aziya halyqtary arasynda qarqyndap, maqsatty týrde jýrgizilip otyr. Missionerlik úiymdargha birqatar elderding memlekettik qúrylymdary, qayyrymdylyq qorlary, ýkimettik emes úiymdar, qarjylyq toptar materialdyq jәne moralidyq túrghydan kómektesip, ortaqtasa júmys jasaydy. Missionerler baratyn el halqynyng dinin, tarihyn, әdet-ghúrpyn, dili men psihologiyasyn zerttep bilip barady.

Kóptegen missionerler jergilikti halyq basym eldi mekenderde túryp, sol halyqtyng tilin, әdet-ghúrpyn, minez-qúlyqtaryn óz qyzmetterin tabysty atqaru ýshin jeterliktey dengeyde zerttep, ýirenedi. Elimizde protestanttyq jәne neoprotestanttyq shirkeulerding missionerlik qyzmetteri halqymyzdyng diny birligi men yntymaqty ómirine keri әserin tiygizedi.

Júmyssyzdar, ómirden óz ornyn tappaghandar, ruhany izdeniste jýrgender, jeke basy jәne otbasyndaghy psihologiyalyq qiyndyqtargha tóze almaghandar, Islam dinin tereng bilmeytinder, әsirese jastar missionerlerding ýgit-nasihatyna tez iligedi.

Elimizding aumaghynda hristiandardyng payda bolghany turaly alghashqy derekter V-VI ghasyrlagha jatady. Ásirese IH-H ghasyrlarda Úly Jibek joly boyynsha auyp kelgen hristian missionerlerining belsendi qyzmetterining nәtiyjesinde keybir týrki taypalarynyng arasynda nestoriandyq taralghan. Derekkózder mәlimetterine sýiensek, Taraz ben Merkide, sonymen qatar Syrdariya ózeni boyynda hristian shirkeuleri bolghandyghy arheologiyalyq qazbalar arqyly mәlim. Alayda H-HI ghasyrlarda aimaqta islamdandyru prosesi etek alyp, hristiandyq shirkeuler meshitterge ainaldyryldy.

Songhy kezeng - elimizding tәuelsizdik alghan jyldarymen túspa-tús keledi. Osy uaqyt ishinde Respublikamyzdyng territoriyasynda búryn sondy kezdespegen aghymdar, atap aitar bolsaq, presvitariandyq jәne metodistik, protestanttyq konfessiyalar: «Agape», «Jana ómir», «IYegova kuәgerleri», «Bahay senimi», «Ibilis shirkeuleri», «Saentologiya shirkeui» jәne t.b. óz aldaryna diny birlestik bolyp qúrylyp ornalasa bastady

Missionerlik әreketti әlemning birneshe memleketterinde belsendi týrde atqaryp jýrgen «IYegova kuәgerleri» eki jýz tilde jiyrma jeti million danamen jurnal shygharyp, eki jýz otyz elde ýgit-nasihat júmystaryn jýrgizedi. Niu-Yorkte «Kýzet múnarasy» qoghamynyng «Brukliyn» baspahanasynda ýsh mynnan astam adam júmys isteydi. Baspahanada aiyna aghylshyn tilinde ýlkendi-kishili alpys mynday jәne jýz jiyrma tilde otyz millionday kitap shygharylady. Búl kitaptardy taratu ýshin eki millionday adam júmys isteytin «Eymak» taratu jelisi belsendi júmys atqarady. Búl, әriyne, tamyry, týp tórkini aryda jatqan dәstýrli sayasat ekeni belgili.

Hristian dini missionerlik әreketterin tek adam balasyn aqiqatqa jetkizip, tura baghyt beru ghana emes, basqa da sayasy maqsattar ýshin paydalanady. Tәuelsizdik alghan uaqytymyz ben ótken tarihymyzdaghy Hristian missionerligi últ bolyp qalyptasuymyzgha keri әserlerin tiygizip, dinimizdi, mәdeny qúndylyqtarymyzdy joygha baghyttalghanyn kóremiz. Búl – ruhany ekspansiya býginde de jan-jaqty óz funksiyasyn jalghastyryp keledi.

Qazaqstandaghy missionerlik, az zerttelgen jәne tarihy kitaptarda ýstirt jazylghan tyng taqyryptyng biri bolghandyqtan, ony tereng zerttep, jas úrpaq sanasyna diny týsinik qalyptastyruymyz tiyis. Teginde, múnday ruhany shabuyldarmen jalpy qogham mýshelerining diny sauatyn arttyru arqyly kýrese alamyz. Ol ýshin arnauly jәne jogharghy oqu oryndarynda «Dintanu» dәrister ótkizu jәne dәstýrli Islam dinining qúndylyqtaryn ghylymy negizde tanyp, nasihattau kerek. Respublikalyq BAQ-ta dәstýrli emes diny qozghalystardyng missionerlik qyzmetteri jóninde aqparattardy ýnemi jariyalap túru da asa qajetti isterding biri bolyp tabylady.

Ydyrys Úlan,

Qazaqstan Respublikasy Din isteri agenttigi

Mәdeniyetter men dinderding halyqaralyq ortalyghynyn

sarapshy qyzmetkeri

Abai.kz