Qazaqstanda 2009 jyly «Erler men әielderding teng qúqyqtary men teng mýmkindikterining memlekettik kepildikteri turaly» jәne «Túrmystyq zorlyq-zombylyqtyng profilaktikasy turaly» eki zang qabyldandy.

Kóp adam әkesining anasyna qol kótergenin kórip ósti. Balalarynyng kózinshe úrsysu, tóbelesu әsirese qyz bala ýshin ýlken qorqynyshqa ainalghany ras. Onymen qoymay, qyz bala boyjetip, etek jighan son, ózine qol kóteretin jigitke kezdesse she? Jigiti kýieui bolmay túryp, qyzyn úryp, oghan kýsh kórsetse she? 

Búl – әlbette, óte auyr súraq. Eshkimning taghdyryna aralasugha qúqymyz bolmasa da, biz osy súraqtyng jauabyn birge izdep kóreyik. 

Kóp qyz tipti eng jaqyn qúrbysyna jigitining ózin úratynyn aitudan qymsynady. Nәtiyjesinde búl mәsele terendep, ishten tynudyng aqyry orny tolmas ókinishke әkelui mýmkin. Sondyqtan jigitiniz bir ret qol kóterse, jaqsylap oilanynyz.

Er adamdy jerden alyp, jerge salyp, aiyptamas búryn búl jaghdaygha deyin qalay jetkenderinizdi oy tarazysyna tartu kerek. Er adamnyng әielge qol kóteruinde birneshe sebep jatyr. Onyng kóp taralghany:

1. Mas kýide esin bilmey úruy;

2. Hronikalyq alkogolizm. Búl adamnyng toqyrauyna әkelip, erkek adamshylyghyn joghaltady;

3. Er adamnyng psihikalyq auytquy.

4. Er adamnyng tym qyzghanshaq boluy;

5. Áyelding ózin úrugha deyin jetkizui;

6. Áyelding er adamgha ózi bastap qol kóterui. 

Eng soraqysy qyz bala jigitting qol kóteruine shydap, oghan túrmysqa da shyghyp, basyn tәuekelge baylaydy. Odan keyin erkekting әieldi úruy otbasyndaghy ýirenshikti jaytqa aynalyp ketedi. Nәtiyjesinde, zardap shegetin – tek erli-zayypty emes, balalary da. 

Birden aitayyq, "erkek – bas, әiel – moyyn". Qanday úrys bolmasyn, kinә eki jaqtan bolsa da, úrysty auyzdyqtau әielding qolynda. Úrmaq týgili, dauys kóteruge deyin jetkizbegen lәzim! Er – әielding túnghysh balasy tәrizdi. Erkekti tәrbiyeleu, oghan jyly qabaq tanytyp, kez kelgen jaghdayda qoldau bildiru әieldi órge sýireydi. Er adam jylylyq bar jerden eshqashan jerinbeydi.  

Qazirgi tanda qoghamdaghy erkekting orny tómendep bara jatqany eshkimge júmbaq emes. Osy jaghdayda er adam әielge ózining biylep-tósteushilik qasiyetin kórsetem dep, әielin baghyndyru ýshin qol kóterui mýmkin. Biraqesti erkek múndaygha eshqashan barmaydy. 

Áyelder ózining tilimen er adamdy qol kóteruge iytermeleui de kóp taralghan. Mәnisi – әielding ózin qúrban etip kórsetkisi kelui. Kez kelgen jaghdayda on oilanyp, myng tolghanyp sóileu, sabyrlylyq tanytu әielding basty qaruy boluy kerek. Erkekti otbasy aldynda tómendetip, ózin joghary kórsetkisi keletin, bar kinәni er adamgha audaratyn әielder de joq emes. "Erli-zayypty arasyna esi ketken týsedi". Ekeuara mәselege eshkimdi aralastyrmaugha tyrysqan jón.

Eger er adam tәrbiyege kónbese, úruyn toqtatpasa oilanynyz... Sizding taghdyrynyz bir adamgha ghana baylanyp qalmaghan! Sizding de baqytty bolugha qúqynyz bar!   

Búl ómirde bir-birin ymmen týsinip, tatu-tәtti ómir keship jatqan erli-zayyptylar, júptar joq emes. Qarym-qatynasty saqtaugha júmys istegen dúrys. Bir mәselening sheti shyqsa, ony úryssyz da sheshuge bolatyny esinizde jýrsin. 

Sóz sonynda aitarymyz, әiel erdi "erim" dep qúrmettep, tóbesine kóterse, er әieldi hanshayymday kórip, alaqanynda ayalasa, baqyt degen sol bolmaq...

Meyirgýl Ongharova

massaget.kz