ەركەك نەگە ايەلگە قول كوتەرەدى؟
قازاقستاندا 2009 جىلى «ەرلەر مەن ايەلدەردىڭ تەڭ قۇقىقتارى مەن تەڭ مۇمكىندىكتەرىنىڭ مەملەكەتتىك كەپىلدىكتەرى تۋرالى» جانە «تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىقتىڭ پروفيلاكتيكاسى تۋرالى» ەكى زاڭ قابىلداندى.
كوپ ادام اكەسىنىڭ اناسىنا قول كوتەرگەنىن كورىپ ءوستى. بالالارىنىڭ كوزىنشە ۇرسىسۋ، توبەلەسۋ اسىرەسە قىز بالا ءۇشىن ۇلكەن قورقىنىشقا اينالعانى راس. ونىمەن قويماي، قىز بالا بويجەتىپ، ەتەك جيعان سوڭ، وزىنە قول كوتەرەتىن جىگىتكە كەزدەسسە شە؟ جىگىتى كۇيەۋى بولماي تۇرىپ، قىزىن ۇرىپ، وعان كۇش كورسەتسە شە؟
بۇل – البەتتە، وتە اۋىر سۇراق. ەشكىمنىڭ تاعدىرىنا ارالاسۋعا قۇقىمىز بولماسا دا، ءبىز وسى سۇراقتىڭ جاۋابىن بىرگە ىزدەپ كورەيىك.
كوپ قىز ءتىپتى ەڭ جاقىن قۇربىسىنا جىگىتىنىڭ ءوزىن ۇراتىنىن ايتۋدان قىمسىنادى. ناتيجەسىندە بۇل ماسەلە تەرەڭدەپ، ىشتەن تىنۋدىڭ اقىرى ورنى تولماس وكىنىشكە اكەلۋى مۇمكىن. سوندىقتان جىگىتىڭىز ءبىر رەت قول كوتەرسە، جاقسىلاپ ويلانىڭىز.
ەر ادامدى جەردەن الىپ، جەرگە سالىپ، ايىپتاماس بۇرىن بۇل جاعدايعا دەيىن قالاي جەتكەندەرىڭىزدى وي تارازىسىنا تارتۋ كەرەك. ەر ادامنىڭ ايەلگە قول كوتەرۋىندە بىرنەشە سەبەپ جاتىر. ونىڭ كوپ تارالعانى:
1. ماس كۇيدە ەسىن بىلمەي ۇرۋى;
2. حرونيكالىق الكوگوليزم. بۇل ادامنىڭ توقىراۋىنا اكەلىپ، ەركەك ادامشىلىعىن جوعالتادى;
3. ەر ادامنىڭ پسيحيكالىق اۋىتقۋى.
4. ەر ادامنىڭ تىم قىزعانشاق بولۋى;
5. ايەلدىڭ ءوزىن ۇرۋعا دەيىن جەتكىزۋى;
6. ايەلدىڭ ەر ادامعا ءوزى باستاپ قول كوتەرۋى.
ەڭ سوراقىسى قىز بالا جىگىتتىڭ قول كوتەرۋىنە شىداپ، وعان تۇرمىسقا دا شىعىپ، باسىن تاۋەكەلگە بايلايدى. ودان كەيىن ەركەكتىڭ ايەلدى ۇرۋى وتباسىنداعى ۇيرەنشىكتى جايتقا اينالىپ كەتەدى. ناتيجەسىندە، زارداپ شەگەتىن – تەك ەرلى-زايىپتى ەمەس، بالالارى دا.
بىردەن ايتايىق، "ەركەك – باس، ايەل – مويىن". قانداي ۇرىس بولماسىن، كىنا ەكى جاقتان بولسا دا، ۇرىستى اۋىزدىقتاۋ ايەلدىڭ قولىندا. ۇرماق تۇگىلى، داۋىس كوتەرۋگە دەيىن جەتكىزبەگەن ءلازىم! ەر – ايەلدىڭ تۇڭعىش بالاسى ءتارىزدى. ەركەكتى تاربيەلەۋ، وعان جىلى قاباق تانىتىپ، كەز كەلگەن جاعدايدا قولداۋ ءبىلدىرۋ ايەلدى ورگە سۇيرەيدى. ەر ادام جىلىلىق بار جەردەن ەشقاشان جەرىنبەيدى.
قازىرگى تاڭدا قوعامداعى ەركەكتىڭ ورنى تومەندەپ بارا جاتقانى ەشكىمگە جۇمباق ەمەس. وسى جاعدايدا ەر ادام ايەلگە ءوزىنىڭ بيلەپ-توستەۋشىلىك قاسيەتىن كورسەتەم دەپ، ايەلىن باعىندىرۋ ءۇشىن قول كوتەرۋى مۇمكىن. بىراقەستى ەركەك مۇندايعا ەشقاشان بارمايدى.
ايەلدەر ءوزىنىڭ تىلىمەن ەر ادامدى قول كوتەرۋگە يتەرمەلەۋى دە كوپ تارالعان. ءمانىسى – ايەلدىڭ ءوزىن قۇربان ەتىپ كورسەتكىسى كەلۋى. كەز كەلگەن جاعدايدا ون ويلانىپ، مىڭ تولعانىپ سويلەۋ، سابىرلىلىق تانىتۋ ايەلدىڭ باستى قارۋى بولۋى كەرەك. ەركەكتى وتباسى الدىندا تومەندەتىپ، ءوزىن جوعارى كورسەتكىسى كەلەتىن، بار كىنانى ەر ادامعا اۋداراتىن ايەلدەر دە جوق ەمەس. "ەرلى-زايىپتى اراسىنا ەسى كەتكەن تۇسەدى". ەكەۋارا ماسەلەگە ەشكىمدى ارالاستىرماۋعا تىرىسقان ءجون.
ەگەر ەر ادام تاربيەگە كونبەسە، ۇرۋىن توقتاتپاسا ويلانىڭىز... ءسىزدىڭ تاعدىرىڭىز ءبىر ادامعا عانا بايلانىپ قالماعان! ءسىزدىڭ دە باقىتتى بولۋعا قۇقىڭىز بار!
بۇل ومىردە ءبىر-ءبىرىن ىممەن ءتۇسىنىپ، تاتۋ-ءتاتتى ءومىر كەشىپ جاتقان ەرلى-زايىپتىلار، جۇپتار جوق ەمەس. قارىم-قاتىناستى ساقتاۋعا جۇمىس ىستەگەن دۇرىس. ءبىر ماسەلەنىڭ شەتى شىقسا، ونى ۇرىسسىز دا شەشۋگە بولاتىنى ەسىڭىزدە ءجۇرسىن.
ءسوز سوڭىندا ايتارىمىز، ايەل ەردى "ەرىم" دەپ قۇرمەتتەپ، توبەسىنە كوتەرسە، ەر ايەلدى حانشايىمداي كورىپ، الاقانىندا ايالاسا، باقىت دەگەن سول بولماق...
مەيىرگۇل وڭعاروۆا
