«Pәlen jerde altyn bar, barsang baqyr da joq» degen naqyl negizinen dýniyege qatysty aitylady. Soghan oray, altyn izdep dala kezip ketkenderdi sanap týgese almaysyn. Ondaylar әli kýnge deyin tolastar emes. Jalpy adam balasy izder baylyq, qazyna – altyngha balanady. Al jazatayym sol qazyna ýstine týskender bolsa, ózin ózi ústay almay, aqyl-esinen ajyrap qalady. Sondyqtan jasyrylghan ol qazyna kóp adamgha nәsip bola bermeydi. 

Bir adam kórshi eldegi bir ýy aulasynda kómilgen qazynany ylghy týsinde kóredi eken. Qayta-qayta kóre bergen song әlgi qazynagha qol jetkizbek bolyp jolgha shyghady. Týsinde kórgen ýiin janylmay tauyp, dittegen jerin endi qaza bergende ýy iyeleri bayqap qalyp, qolgha týsedi. Ne kerek, úry dep tanylyp, abaqtygha qamalady. Ony tergep, mәn-jaygha qanyqqan abaqty basshysy oghan: «Sen de qaydaghy bir týske sene beredi ekensin. Mәselen men de týs kóremin. Týsimde sening elindegi bir ýiding aulasynda kómilgen qazyna bary maghan da mәlim bolady. Biraq ony izdep barghan emespin» dep, әlgi kómilgen qazynanyng qay jerde ekendigin tәptishtep aityp beredi. Búl onyng әngimesinen ol jerding óz ýiining aulasy ekenin biledi. Abaqtydan bosay salysymen ýiine jetip, әlgi jerdi qazsa, shynynda da kómilgen qazynagha tap bolady. 

Múnday qazyna izdeushilerge qatysty әngimeler týiinin atalarymyz «Alystan arbalaghansha, jaqynnan dorbala» dep bir aq qayyrghan. Sebebi... IYә. Qazyna – bizding óz ishimizde. Bar adam sony izdeydi. Ol qazynany әr adam әr qily atap, soghan qol jetkizuge bar ómirin sarp etkenimen, ol qazyna bәribir arman kýiinde qala beredi. Sebebi, qazyna izdeushilerding bәri әlgi týs kórgish adam siyaqty «kórshi el» aulasyn shiyrlaumen bolady. 

Ras, ishtegi qazynagha da qol jetkizgender bar. Olardy biz «Áuliye» dep ataymyz. Ol «qazynagha» qol jetkizgender biz izdep jýrgen qazynagha kóz qyryn da salmaydy. Sebebi olargha nәsip bolghan qazyna... Esh adam oghan birden qol jetkize almaydy. Oghan kóteriler baspaldaqtar bar. Ár baspaldaqta әlgi «qazyna» әseri sezilip otyrady. Alghashqy baspaldaqqa ayaq basqan kezde-aq ózin-ózi ústay almay talyp týsetinder de bar. Jogharghy maqam (baspaldaq) ghúlamasymen ruhany әlemde týiisip qalyp, jogharydaghy «qazynanyn» sol maqamdaghy әserine shydas bermey, qaytys bolyp ketkender de bar. «Qazynanyn» ózine qol jetkizdim dep oilaghan Mansúr Hallajdyng «Ánnal Haq» (Men Allamyn) dep aiqaylap jibergenin de dindar qauym jaqsy biledi. Alayda, Mansúr Hallaj basqan baspaldaq ta songhy shek emes. Jalpy ruhany qazynany izdeushiler jayyn osy ómirdegi qazyna izdeushilermen salystyra baghamdaugha bolady. Mәn bersek, әueli qazyna izdeushiler legi kóp bolady da, olar jolshybay kezdesken qiyndyqtargha qaray birtindep azaya týsedi. Keybireuler tiyn-tebenge, taghy biri bir týiir altyngha rizalyq tanytyp jatady. Al qazynagha jaqyn qalghanda adamdar kónil auany búzyla bastaydy. Búl – eki qazynany izdeushilerge de tәn minez.

IYә, bәrimiz joldamyz. «Qazyna» – әudem jerde túr. Bilgen jón. Ol – bizdiki emes. Egesi bar. Biz Qazynany, Amanatty, Ózimizdi sol Egesine tapsyramyz. IYә, qazyna – ol bizbiz. Hadiste «Ózindi tanysang – Allany tanisyn» delinetindigi sondyqtan. Biz sony izdeuge, sony tabugha mindettelgenbiz. «Alla adamdy ózine úqsatyp jaratqan» degende biz sol «qazynany» qaperge alamyz. 

Al biz ózimizdi tany aldyq pa? Tanu ýshin... IYә. Álgi «kómuli qazynalar» turaly hissalargha mәn beru kerek. Ol kómuli qazyna barlyq uaqytta bolghan. Áli de bar. Tek izde.

Qúdiyar Bilәl

Facebook-tegi paraqshasynan