«Samúryq-Qazyna» últtyq әl-auqat qory men The Boston Consulting Group “Qazaqstannyng makroekonomikalyq keleshegi jәne sifrlandyrudaghy investisiyanyng jana kókjiyekteri» atty birlesken zerrteuin jariya etti. Zertteu mәlimetteri boyynsha el ekonomikasy, jalpy alghanda, túraqty damu ýstinde, biraq sifrlandyrudyng qarqynyn arttyrmay negizgi salalarda, mәselen, ónerkәsiptik óndiris, bólshek sauda, auyl sharuashylyghy, kólik salasynda ósim boluy mýmkin emes.

Esepke sәikes, Qazaqstannyng negizgi makroekonomikalyq kórsetkishteri mynaday: Qazaqstandaghy IJÓ ósimi 2016 jyly 0,5%-1,0% dengeyinde bolady dep kýtilip otyr, 2017 jyly IJÓ ósimi jedeldep, 2 %-gha deyin jetui mýmkin; inflyasiya 2016 jyly orta dengeyde 13-14% bolady, al 2017 jyly 6-8 %-gha tómendeydi dep kýtilude. AQSh dollarynyng tengege shaqqandaghy aiyrbastau baghamy 2016 jyly 350-355 tenge bolsa, 2017 Qazaqstan últtyq valutasynyng birshama nyghangy arqasynda 345-350 dengeyinde bolady dep kýtilude.  

"Qazaqstan Orta Aziyadaghy eng iri, al TMD boyynsha Reseyden keyingi ekinshi memleket, onyng órkendeu qabileti asa joghary.  IJÓ ósimi, 2010-2015 jyldary ortasha eseppen alghanda 5,2%-dy qúrap, әli de joghary dengeyde qalyp otyr. Jan basyna shaqqandaghy IJÓ dengeyi alghashynda kórshi eldermen birdey bolsa da, 2015 jyly Qazaqstannyng jan basyna shaqqandaghy IJÓ 10,508 AQSh dollaryna teneldi jәne búl jaghynan Reseyden ozyq túr (9,057 AQSh dollary). TMD boyynsha Qazaqstan jan basyna shaqqandaghy IJÓ boyynsha Ózbekstannan 5 ese, Qyrghyzstan men Tәjikstannan 10 ese jәne Týrkimenstannan 2 ese artyq. Búl jerde ónirge salynatyn investisiyalar ýshin eng qolayly jaghday jasalghan. Qazaqstan TMD elderi arasynda birinshi bolyp halyqaralyq reyting agenttikterining investisiyalyq biliktilik reytingterin aldy. Tәuelsizdik jyldary el ekonomikasyna 232 mlrd AQSh dollary kóleminde sheteldik investisiya tartylghan», - dedi «Samúryq-Qazyna» AQ Strategiya jәne qorjyndyq aktivterdi basqaru jónindegi basqarushy diyrektory Baljit Greval.

Sifrlandyru salasynda Qazaqstan algha jyljyp keledi: sifrlyq ekonomikagha tartylu dengeyi túrghysynan Qazaqstan Resey, BAÁ, Argentina men Chily siyaqty eldermen qatar dengeyde jәne indeksi 0,72 (BÚÚ men BCG-tyng 2016 jylghy mәlimeti),  әlemdik orta kórsetkishten (0,49) joghary túr. Sonday-aq, BCG e-intensity reytingining mәlimeti boyynsha, qazaqstandyq kompaniyalar arasynda keng jolaqty internetke kiru kórsetkishi 45 %-dy qúraydy. Búl kórsetkish jaghynan Qazaqstan BAÁ (53%) jәne Malayziyamen (38%) tendes. Sifrlandyrudyng ónerkәsiptik óndiris, halyq sharuashylyghy, kólik, bólshek sauda salalaryna yqpaly orasan, biraq Qazaqstan búl salalarda әzirge әlemdik orta dengeyge jetken joq. Mysaly, Qazaqstandaghy ónerkәsiptik óndiristi avtomattandyrugha júmsalyp otyrghan shyghyn IJÓ-ning 0,07-0,09%-yn ghana qúraydy, búl әlemdik ortasha dengeyden (0,18%), 2,3-3 esege az, al Soltýstik jәne Ontýstik Amerikadan 4-5 esege az. Onlayn-sauda naryghy tipti mardymsyz, 2015 jylghy bólshek sauda naryghynyng 0,8%-yn ghana qúraydy.  

"Qazaqstan ekonomikasyn odan әri sifrlandyru kóptegen salalardyng damuy ýshin negizgi faktor bolyp tabylady, - deydi Sergey Perapechka, The Boston Consulting Group bas diyrektory jәne әriptesi  - Býgingi tanda Qazaqstannyng sifrlyq ekonomikasy BRIKS elderining dengeyinde ósip keledi, biraq búl jetkiliksiz, ekonomikagha artyqshylyq beretindey serpilister kerek. Mysaly, elektrondy kommersiyanyng damuy shaghyn jәne orta biznes ýshin jana arnalar ashady, sonday-aq, «súr» ekonomikanyng kólemin barynsha azaytady. Qazirgi kezde elektrondy kommersiyanyng Qazaqstandaghy ýlesi 0,5%, Reseyde 3%, Qytayda 8,3%. Qazaqstandyq elektrondy naryq bólshek sauda reseylik naryqtyng qarqynymen ósetin bolsa, 2020 jylgha qaray onyng kólemi 750-800 mln. dollar bolady egen senimdemiz. Ózge salalargha keletin bolsaq, ónerkәsiptik óndiristegi әngime qoldanystaghy óndiristik alandardy avtomattandyryp, múnay-gaz, tau-ken industriyasynda, energetikada 3D-baspa tehnologiyasyn qoldanugha qatysty bolmaq. Qazir eldegi IJÓ-ning 25%-yn qúraytyn ónerkәsiptik óndiristegi avtomattandyru dengeyi layyqty dengeyde emes: kompaniyalardyng 20%-ynda kompiuter joq, 24%-y Internetke shygha almaydy».  

Auyl sharuashylyghynda damudy «naqty jer óndeu» dep atalatyn tehnologiyalar qamtamasyz ete alady, olar naqty mәlimetter arqyly tynaytqyshtar men himikattardy sauatty paydalanugha mýmkindik beredi. 2015 jyly auyl sharuashylyq kompaniyalarynyng 33%-ynda ghana kompiuterler bolghanyn jәne onyng 27%-y ghana internetke shyghugha mýmkindigi bolghanyn eskersek,  búl baghyttaghy júmystardyng әli de orasan ekenin kóremiz.

Kólik salasynda sifrlandyru biyletterdi brondau, mobilidi qosymshalar arqyly poshta jiberu, súranys pen josparlau ýderisterin avtomattandyru, qúral-jabdyqty qajetke jaratudyng saraptamalyq sheshimderin jasau jәne t.b. kóptegen mәselelerdi shesher edi. Búl sifrlyq tehnologiyalardyng kómegimen júmysty ontaylandyrudyng jekelegen mysaldary ghana.

«Sifrlyq serpilis» strategiyanyng eng manyzdy elementterining birine ainaldy, endi onsyz birde bir kompaniya júmys istep, damy almaydy, - dep jalghastyrdy Sergey Perapechka. – Búl turaly býgin oilanghan kompaniyalar bolashaqta sózsiz útady, qysqa merzimdi uaqytta. Búl taqyryp strategiyalyq investorlar ýshin de basymdyq boluy tiyis».

Zertteuding ózge negizgi tújyrymdary:

• Qazaqstannyng IJÓ ósuine «Núrly jol» baghdarlamasy men daghdarysqa qarsy kýres josparyna sәikes jasalghan ekonomikalyq yntalandyru sharalary da ong yqpalyn tiygizedi. 2017 jyly IJÓ 2,0%-gha deyin ósedi dep kýtilude, búl tómengi baza әserine, múnaydyng әlemdik baghasynyng qalypqa týsuine jәne múnay óndeu kólemining artuyna baylanysty mýmkin bolmaq.  

Brent markaly múnay baghasynyng ózgeruimen salystyrghandaghy IJÓ artuy (2005-2017P) 

Aqparat kózi: QR Últtyq ekonomika ministrligi, Bloomberg, «Samúryq-Qazyna» boljamdary

• 2016 jylghy nauryzdan bastap tengening túraqtalghany bayqaldy, búghan otandyq jәne әlemdik ekonomikadaghy ong trendter sebep bolyp otyr.
• Qazaqstannyng jetekshi sauda seriktesteri arasyndaghy ósu dengeyi әr týrli, múnyng ózi Qazaqstannyng eksporttyq salasyna teris әser etui mýmkin. Europalyq ekonomikanyng qalpyna kelu ýderisi sozylyp barady, 2016-2017 jyldardaghy 1,6 % ósimge qol jetkizuge aqsha-nesiyelik sayasatyndaghy belsendi sharalar da, salyqtyq-budjettik sayasatqa beyimdetilgen múnay baghasynyng tómendigi de kómektese almay otyr.  Reseyde 2016 jyly IJÓ-ning odan әri  1,0%-gha tómendep, 2017 jyly IJÓ 1,1-1,2% dengeyine jetedi degen boljam bar. Búl uaqytta Qytayda da IJÓ ósui bayaulauy mýmkin jәne orta merzimdi keleshekte, ekonomikany túraqtandyryp, aqsha-nesiyelik sayasatyna qatysty reformalardy liyberaldyq jolmen jýzege asyrghan jaghdayda 6,2%-dan 6.5%-gha deyin jetui mýmkin.
• Qazaqstan ekonomikasy tabighy resurstar men óndirushi salalargha tәueldi, osy rette ghalamdyq ekonomikalyq jәne salalyq dinamikadaghy ýnemi ózgerister el aldynda túrghan bәsekege qabilettilikti saqtau mindetin qiyndata týsti. Qazaqstan ýshin jana mýmkindikterdi zerttep, óz kýshin ekonomikany әrtaraptandyru shenberinde ósimning jana baghyttary boyynsha synap kóruge, sonymen qatar aldaghy IJÓ kóteru jolynda jeke sektorlarda joghary qúndy qalyptastyrugha  uaqyt keldi.
• Sifrlandyru Qazaqstannyng negizgi sharuashylyq týrinde – shiykizattyq sektorda qosymsha qúndy qalyptastyru ýshin tiyimdi, búghan qosa ol ózge salalarda (óndeu ónerkәsibi, auyl sharuashylyghy, kólik sektory, bólshek sauda) әrtaraptandyrugha, әri kәsipkerlikti damytugha septigin tiygizedi. 

• BCG jasaghan e-Intensity Index indeksine sәikes Qazaqstan Aspirants tobynda, yaghny sifrlyq túrghyda damushy elder qatarynda qalady. Jalpy jaghdaydyng jaqsarghanyna qaramastan, Qazaqstannyng osy reytingtegi orny ózgermeydi (ol 50-52 orynda túr), múnyng ózi osy saladaghy ósu mýmkindikterining әli de zor ekenin kórsetedi.

BCG e-Intensity Index indeksi (2015 jyl)

 Internetti qoldanu belsendiligining indeksi, 2015 j.

 Jan basyna shqqanda 2014 j. IJÓ (myng AQSh dollary)

Aqparat kózi: BCG saraptamasy

The Boston Consulting Group kompaniyasy turaly

The Boston Consulting Group (BCG) — basqaru konsaltingi boyynsha mamandanghan halyqaralyq kompaniya,  biznes strategiyasy boyynsha jetekshi kenesshilerding biri. Bizding seriktesterding ishinde әlemning barlyq aimaghyndaghy jeke, memlekettik, kommersiyalyq emes sektordaghy úiymdar bar. Biz birigip, eng ozyq qúndy qalyptastyru mýmkindigin tabu, eng manyzdy mәselelerdi sheshu joldaryn ontaylandyru jәne biznesti janartu ýshin júmys isteymiz. Biz әrkimmen jeke júmys isteymiz jәne kompaniyalar men naryqtaghy damugha tereng taldau jasap, tútynushy kompaniyanyng barlyq dengeyinde tyghyz baylanys ornata alamyz. Múnday ústanym bizding tútynushylargha bәsekelestik jaghdayyndaghy túraqty artyqshylyq, úiymdastyrudaghy tiyimdilik jәne úzaq merzimdi tabysty qamtamasyz etedi. 1963 jyly qúrylghan BCG kompaniyasy býginde 48 elde 85 kensesi bar jahandyq jelige iye.

V Rossiy BCG rabotaet s 1990 goda, ofis v Moskve byl otkryt v 1994 godu. Kompaniya BCG v Rossiy sotrudnichaet s krupneyshimy organizasiyamy vo vseh otraslyah ekonomiky strany. Dopolniytelinuiy informasii mojno nayty na sayte www.bcg.com.

Qosymsha aqparattardy www.bcg.com. saytynan alugha bolady.

«Samúryq-Qazyna» últtyq әl-auqat qory turaly

«Samúryq-Qazyna» últtyq әl-auqat qory» aksionerlik qoghamy – biregey aksioneri Qazaqstan Respublikasynyng Ýkimeti bolyp tabylatyn Qor. Qor 2008 jyly Qazaqstan Respublikasy Preziydentining Jarlyghymen qúryldy jәne kommersiyalyq qúrylym – investisiyalyq holding, onyng missiyasy Qazaqstan Respublikasynyng әl-auqatyn arttyru jәne últtyq ekonomikany modernizasiyalau bolyp tabylady. «Samúryq-Qazyna» qory óz qyzmetin qorjyn kompaniyalardy tiyimdi basqaru arqyly jýzege asyrady – olardyng úzaq merzimdi qúnyn arttyru jәne túraqty damytu, sonday-aq, últtyq ekonomikanyng basym sektorlarynyng damuy ýshin katalitikalyq investisiyalar salu. Qor aktivterining qúny $61,5 mlrd qúraydy. Qazaqstandaghy investisiyalardyng shiyregine juyghy Qor toby kompaniyalarynyng ýlesinde. «Samúryq-Qazyna» kompaniyalar tobyna múnay-gaz jәne kóliktik-logistikalyq sektorlar, himiya men atom ónerkәsibi, tau-ken, metallurgiyalyq keshen, energetika, mashina jasau men jyljymaytyn mýlik sektorlary kiredi.