Senbi, 23 Qarasha 2024
Janalyqtar 2533 0 pikir 16 Qyrkýiek, 2010 saghat 08:46

AQSh-ta tútqynda otyrghan qazaq balasy Jandos Baqytbekúly: «Kinәsizdigimdi dәleldeuge óz elim nemketti qarauda»

Qazaqtyng bir qúlyny múhittyng arghy jaghynda jala jabylyp jazyqsyz qamauda jatyr. Ózinin  qanday «qylmys» jasap qoyghanyn Jandos jany shyrqyrap tómende ashyq jazyp otyr.

AQSh polisiyasynyng Jandosty tergeuge alghanyna on shaqty kýnnen asyp barady. Alayda, janashyr jaqyndary men dostarynan ózge tyrs etip ýn shygharghan qazaq qauymy kórinbey  túr. Bizden basqa elding bir azamaty tap Jandos siyaqy kepke úshyrap qalsa, sayasy partiyalarynan bastap qoghamdyq úiymdary men qozghalystar, belgili túlghalar ara týsip arasha súrap jatady. Baspasózi әlemdi shulatyp jiberedi. Al, bizdiki ne ýnsizdik? Ne degen beyghamdyq? Netken nemkettilik?!.

Osy saualdardy qoya  otyryp biz Syrtqy ister ministrligin, Bilim jәne ghylym ministrligin, qazaq baspasózin, jastar  men studentterding úiymdaryn belsendilik tanytyp, Jandos bauyrymyzdyng taghydyryn tәlkekke salmau ýshin әreket jasaugha shaqyramyz.

Bir qazaq - bar qazaq, bar qazaq - bir qazaq!

«Abay-aqparat».

 

Jandostyng haty:

Qazaqtyng bir qúlyny múhittyng arghy jaghynda jala jabylyp jazyqsyz qamauda jatyr. Ózinin  qanday «qylmys» jasap qoyghanyn Jandos jany shyrqyrap tómende ashyq jazyp otyr.

AQSh polisiyasynyng Jandosty tergeuge alghanyna on shaqty kýnnen asyp barady. Alayda, janashyr jaqyndary men dostarynan ózge tyrs etip ýn shygharghan qazaq qauymy kórinbey  túr. Bizden basqa elding bir azamaty tap Jandos siyaqy kepke úshyrap qalsa, sayasy partiyalarynan bastap qoghamdyq úiymdary men qozghalystar, belgili túlghalar ara týsip arasha súrap jatady. Baspasózi әlemdi shulatyp jiberedi. Al, bizdiki ne ýnsizdik? Ne degen beyghamdyq? Netken nemkettilik?!.

Osy saualdardy qoya  otyryp biz Syrtqy ister ministrligin, Bilim jәne ghylym ministrligin, qazaq baspasózin, jastar  men studentterding úiymdaryn belsendilik tanytyp, Jandos bauyrymyzdyng taghydyryn tәlkekke salmau ýshin әreket jasaugha shaqyramyz.

Bir qazaq - bar qazaq, bar qazaq - bir qazaq!

«Abay-aqparat».

 

Jandostyng haty:

«Mening jayymdy kóbiniz biletin bolarsyzdar, jazyqsyz jazalanyp otyrghandyghym da birazynyzgha belgili ekeni anyq. Ia, maqsat jetelep, Amerika eline baryp, qaytatyn uaqyt ta jaqyndap qalghan kezde, amerikalyq "strategterdin" auyna qarmaqsyz ilinip qaldym. Amerika meni jibergisi kelmedi me, teniz samaly keri esti me, qaydam, qaydan shyqqany belgisiz, eki qyz maghan tapa-tal týste "osylay jasadyn" dep, adam sengisiz jala jauyp ketti. Mening bar oiym olargha kómektesu bolyp edi ghoy...

Tamyzdyng bir jayma shuaq kýni, "Magic Forest" atalatyn parkindegi kezekti júmys kýninde "Slide", qazaqsha aitqanda, "syrghanaq" degen attraksionda júmys istep jatqan edim. Týski as uaqyty da kelip, 25 minuttyq kýndelikti ýziliske shyqtyq. Bir Allahym betin ary qylsyn, búldap otyrghan jayym joq, Ramazan aiynda oraza tútyp jýrgendikten, tamaq ishpeymin, sosyn dostar birigip, futbol jayly sóilesip otyrghanbyz. Saghat 12.10 shamasynda kenet meni bastyghym shaqyrtty, meyli dep artynan erip otyrdym. Kele jatqanymyzda bastyghym Shelli maghan: "Sen bir qyzdyng úyatty jerine qolyndy súghypsyn ghoy",- dedi. Shatastyryp alghan  bolar dedim de, tanqalysymda shek joq, syrtqa shyqtym. Park syrtynda 5 minuttay túrghan son, mәn-jaydy tolyq súramastan, kóp kýttirmey meni polisiya mashinasy kelip, alyp ketti. Oiymda jaman oy joq, qarsylaspadym. Bólimshede menen ne bolghany jayly anyqtama aldy, keshke deyin sonda boldym. Janymda dosym bolatyn. Kesh aua oiymyzda ertengi kýn, "ýige qaytamyz" ,- dep súrasaq, jibergileri joq. Men sonda qaldym, erteninde ghana meni tútqyndaghandyqtaryn bildim.

Sondaghy mening jazyghym, sol syrghanaqtan syrghanaugha arnalghan kenep qabyna dúrys otyrmay, tómen qúlap bara jatqan qyzdy ayaghynan ústap, artqa tartyp dúrys otyruyna kómekteskenim. Al ol qyzdyng polisiya qyzmetkerine bergen anyqtamasyn kórseniz...  Jaghanyzdy ústaysyz! Men jaghamdy ústay-ústay aq jagham qarayyp ketti...

Men qazir óz kinәmning joqtyghyn dәleldeu qamyn jasap jatyrmyn. Barlyghy da bir Allahtyng qalauymen, mening de, maghan qol úshyn berip jatqan adamdardyng is-әreketteri oghan tek sebepker ghana bolyp qalady. Qyrkýiek aiynyng 30 kýni sot bolady. Sol kezde kimning aq, kimning qara ekendigi tarazygha salynady. Biraq qystyng qamyn jaz oilau kerek. Tórelik sotta, sheshimdi tóreshi shygharady, al onyng býiregining basqa jaqqa búryla salmasyna kim kepil?!

Men jatpay-túrmay izdenis ýstindemin. Biraq jogharyda otyrghan agha-apaylar mening jayymdy bile  túra, kóp kónil audarmauda. Eshkimge lajym joq, eshkimge de qatty aitudan aulaqpyn, oghan mening qúqyghym da bolmaq emes. Bir aitarym, osyghan jauapty organdardyng maghan kómekke qol úshyn bergenderi shamaly kýiinde qaluda. Bir jaq, "biz sizge kómekteseyik",- dese, bir jaq mýldem salghyrttyq tanytyp otyr. Men Allah Taghaladan basqa eshkimge jalynbaymyn, eshkimnen de tilenip kómek súramaymyn da. Degenmen de,  el jýgin arqalap otyrghan agha-apaylar sheteldegi úldarynyz - mening halime beyqam qarap, jýn kórpeni jyly jamylyp jatqandarynyz meni tang qaldyrady. Otandyq BAQ ókilderining internet pen gazet betterindegi maqalalary bos, myljyngha bergisiz sózdermen tabalaugha ghana shamalary jetti. Tipti, "Jandos kinәsin ishinara moyyndap otyr" ,- dep jetkizgender de bar, qalay qoldarynyz erik berdi múndaygha?..

Mening aitarym, osy maqala-mendegi bar shyndyqtyng kózi. Ishinen kinә, kinәgha úqsar obekt tapsanyzdar, qiyaldarynyz jaqsy damyghan eken deu ghana qaldy mende!

Tarihty әigilep, elimiz egemendik aldy. Shanyraq týzelip, tәuelsizdik tuyn da jelbiretip, enseli el bolghanymyzgha da 20 jylday bop qalypty. Er namysyn qamshylay alatynday kez keldi ghoy, nege sol atam qazaq túqymynyng bir túyaghyna jóndi kómek bere almaudamyz?!

Men - qazaqpyn! Qanym- qazaq, janym qazaq dep jar salady jýregim. Meni biletin kez-kelgen adam menen asqan patriottardyng da az ekenin biledi. Átten, jauyrynym jerge kýressiz tiymey túrghanda...

Endeshe, qasiyetti Ramazan aiynda oraza tútyp jýrgenimde maghan jabylghan jala otyn sóndiruge nege qol sozbaysyzdar?! Mahambetter qayda qazir, batyr óldi dep, úrpaqtary jer iyiskegeni me búl?!

Búl maqala bәrinizge bolmasa da, birinizge oy salady degen ýmitim basym!

 

Jandos Baqytbekúly, 11 qyrkýiek 2010 j. AQSh Leyk-Djordj qalasynan»

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1472
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3248
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5441