Júma, 27 Jeltoqsan 2024
Biylik 5654 2 pikir 20 Sәuir, 2017 saghat 12:46

EKSPO-2017. Qazaqstannyng Bangalordan nesi kem?

EKSPO-2017 kórmesi turaly júrt arasynda alyp-qashpa әngimeler kóp-aq. Búl – Halyqaralyq kórme. Qazaqstan «EKSPO-2017» kórmesin ótkergennen son,  «Jasyl» jәne IT tehnologiyany damytu ortalyghyna ainaluy bek mýmkin, - dep jazady «Vremya» gazeti.

Ras, әlemdik tәjirbiyede bar ýrdis. Mәselen, 1993 jyly Korey elining Tedjon qalasynda ótken Halyqaralyq kórmeden son, su jana «Dedok Innopoliys» qalashyghy payda boldy. Búl Koreya ghylymy men tehnologiyasynyng qazyghyna ainaldy.

Esterinizge sala keteyik, 2015 jyly BÚÚ Bas Assambleyasynda sóz sóilegen Elbasy Núrsúltan Nazarbaev, EKSPO-2017 ayaqtalghan son, kórme aumaghynda  IT ortalyqtar ashu jәne Halyqaralyq «jasyl» tehnologiyany damytu ortalyghyn qúru kerektigin naqty bildirdi.

Mysaly, Koreyding «Dedok Innopoliys» qalashyghynda 60 mynnan astam jogharghy bilimdi maman júmys isteydi eken. Olardyng sapynda ghylym doktorlary, IT mamandary bar.

Biz she? Áueli, «jasyl» ekonomika, «jasyl» tehnologiya Qazaqstannyng ýshinshi janghyruynyng negizi retinde qarastyrylghan. Tipti, «EKSPO» kórmesining 160 jyldyq tarihynda Qazaqstan «bolashaq energiyasyn» úsynghan túnghysh memleket. Sondyqtan sýrinuge әste bolmaydy. Múny Ýkimet te, búqara da bilip, týsinip otyr. QR Energetika ministrligi 2030 jylgha deyin balamaly energiya kózderining ýlesi 1,7 payyzdan, 10 payyzgha deyin ósetinin aitady.

Sonymen, Qazaqstanda «jasyl» tehnologiyany iygeruge, energiyanyng ózge kózderin anyqtaugha qanshalyqty mýmkindik jasalghan? Búl turaly sarapshylar ne deydi?

Aynúr Sospanova, QR Energetika ministrligining mamany

- EKSPO bazasynda qúrylatyn «Jasyl» tehnologiyany damytu Halyqaralyq ortalyghynyng paydaly tústary kóp. Biz 25 jyldyng sheginde tabighy ressurstardy ýdemeli paydalanyp keldik. Biraq, búl ekonomikanyng qúldyrap, ózge de tabighy ressurstardyng joyyluyna әkelip soqtyruy mýmkin. Sondyqtan, sudan, jerden, jelden energiya aludyng joldaryn anyqtauymyz qajet. Biz «EKSPO-2017» kórmesinde Qazaqstan pavilionynda kórsetiletin jobalargha bayqau jasadyq. Kóptegen tyng jobalargha qol jetkizdik. Bizding ghalymdar, zertteushiler «jasyl» tehnologiyanyng mýmkindikterin ashatyn jobalar әzirledi. Sonday-aq, elimizdegi JOO-da da «jasyl» tehnologiya mamandaryn dayyndauda. Sondyqtan, Halyqaralyq «jasyl» tehnologiyany damytu ortalyghynyng elimizding ekonomikasy men ghylymynyng damuyna qosar ýlesi kóp. Onyng ýstine budjettik baqylaudaghy jana túraqty júmys oryndary ashylady.

Ras, «Jasyl» tehnologiyany damytu turaly Sospanova hanymnyng sózderi senimdi. Dese de, «EKSPO-2017» kórmesining bastaluyna da bar-joghy eki aiday uaqyt qaldy. Kópti mazalaytyn súraq, paviliondar dayyn ba? Ýkimet qarauyndaghy kóp organnyng kórmege dayyndyghy qalay? Olar ne úsynady? Biz әzirge qalt etken qimyldy bayqamadyq.

Jә, Halyqaralyq «jasyl» tehnologiyany damytu ortalyghy taqyrybyna qayta oralayyq. EKSPO aumaghynan Euraziya kenistigin qamtityn aqparattyq tehnologiyalar ortalyghyn qúru kerek deydi, Shavkat Sabirov myrza. Sózine qarasaq, búl Euraziya kenistigindegi tendessiz ortalyq bolmaq.

Shavkat Sabirov, jurnalist:

- EKSPO-2017 aumaghynda infraqúrylymdyq IT jobalardyng ortalyghyn qúru kerek. Búghan Euraziyada súranys joghary. Onyng ýstine bizde tómen QQS, salyq jenildetilgen jәne barlyq prosess avtomattandyrylghan. Qazaqstanmen әriptestik qúrugha qúlshynyp otyrghandar qanshama?.

2011 jyly Preziydentting ózi «elektrondy shekara» ornatu mәselesin kótergen-tin. Aqparattyq kenistikti qorghauda, elimiz qazirgidey qarabayyrlylyqtan góri joghary tehnologiyaly әm qúqyqtyq elge ainaluy tiyis. Osy maqsatta, EKSPO aumaghynda IT ortalyghyn qúru taptyrmas mýmkindik. Onyng ýstine «Bolashaq» baghdarlamasy arqyly shetelde ghylym ýirenip kelgen kóp jasty júmyspen qamtugha әbden bolady. «Bolashaqtyqtardyn» sapynda jogharyda atalghan jobalardy jýzege asyrugha beyil IT mamandary kóp.

Endi eki attam jerde EKSPO-2017 jalauy jelbirep túr. Al bolghany bes aidan song EKSPO kórmesining kenselerin ýlestiru bastalady. Bizge Halyqaralyq «jasyl» tehnologiyany damytu ortalyghy da, IT ortalyghy da kerek-aq. Mәsele, múny kim jәne qalay jýzege asyrady?

2001 jyly EKSPO kórmesin ótkergen Ýndistannyng Bangalor qalasy «Silikon jazyghyn» jasady. Keyin búl jerge Google men Microsoft deytin alpauyttar jayghasty. Qazaqstannyng Bangalordan qay jeri kem? Endigi kezek Astanada. EKSPO kóptegen mýmkindikterdi alyp keledi degen senimdemiz.

Iliyas Aqbay

Abai.kz

2 pikir

Ýzdik materialdar

46 - sóz

Poeziya men prozada qatar qalam terbegen jazushy

Ahmetbek Kirshibay 1673
46 - sóz

Tiybet qalay Tәuelsizdiginen aiyryldy?

Beysenghazy Úlyqbek 2052