Birinshi ýzilis: Beybit ómir maydany
Olar tórteu edi. Tórteui de maydangha attandy. Núrghali, Abdolla, Ghaysa, Múqash... Tórteui de maydan dalasynan oralmady. Otan ýshin ot keship opat boldy. IYmenip jýrip kórgen iygilikten, qarsylasyp jýrip kórgen qorlyqty (Bauyrjan Momyshúly) jón kórdi. Múqash Fin soghysyna qatysty. Úly Otan soghysy bastalghanda ol óz erkimen maydangha súranyp, 1941 jyldyng kýzinde Mәskeu týbinde erlikpen qaza tapty. Arada bir jyl ótkende onyng ýlken aghasy Núrghaly da Mәskeu týbinde dýniyeden ótti. Ghaysa soghys aldynda maldәrigerlik tehnikumynda oqydy. Eldi dýrliktirgen ekinshi dýniyejýzilik soghys bastalghanda ol da óz erkimen maydan dalasyna attanyp, qandy qyrghynnyng alghashqy kýnderinde Belorussiya ormanynda iz-týzsiz joghalyp ketti. Sol ketkennen әli habar joq.

Birinshi ýzilis: Beybit ómir maydany
Olar tórteu edi. Tórteui de maydangha attandy. Núrghali, Abdolla, Ghaysa, Múqash... Tórteui de maydan dalasynan oralmady. Otan ýshin ot keship opat boldy. IYmenip jýrip kórgen iygilikten, qarsylasyp jýrip kórgen qorlyqty (Bauyrjan Momyshúly) jón kórdi. Múqash Fin soghysyna qatysty. Úly Otan soghysy bastalghanda ol óz erkimen maydangha súranyp, 1941 jyldyng kýzinde Mәskeu týbinde erlikpen qaza tapty. Arada bir jyl ótkende onyng ýlken aghasy Núrghaly da Mәskeu týbinde dýniyeden ótti. Ghaysa soghys aldynda maldәrigerlik tehnikumynda oqydy. Eldi dýrliktirgen ekinshi dýniyejýzilik soghys bastalghanda ol da óz erkimen maydan dalasyna attanyp, qandy qyrghynnyng alghashqy kýnderinde Belorussiya ormanynda iz-týzsiz joghalyp ketti. Sol ketkennen әli habar joq.
Tórt aghayyndynyng ishinde Abdolla Diqanbaevtyng esimi men erligi, batyldyghy kópke ayan. Abdolla Diqanbaevtar әuletindegi Núrghalidan keyin dýniyege kelgen úl. Ol eki inisi men bir aghasy maydan dalasynda qaza tapqan song 1942 jyly jýrek qalauymen soghysqa attandy. Diviziya basqardy. Aldymen batyrdyng ómirbayanyna qysqasha toqtalyp ótsek. Abdolla Orazbayúly Diqanbaev 1904 jyly dýniyege keldi. 1928 jyly Qostanay oblysyndaghy Memlekettik sayasy basqarma ortalyghyna (MSBO) jedel uәkil bolyp qyzmetke qabyldandy. Búl qyzmetinde jýrip ol aumaqty jedel qamtamasyz etu baghytyndaghy qarsy barlau júmystaryn sheber úiymdastyra bildi. Abdolla Diqanbaevtyng úiymdastyrushylyq qabileti men biliktiligin eskergen basshylyq ony Qostanaydaghy audandyq bólimning bastyghy, Shyghys Qazaqstan jәne Ontýstik Qazaqstan oblystaryndaghy audandyq bólimderding bastyghy qyzmetterine taghayyndady. 1930-1931 jyldary Abdolla Diqanbaev Qaraqúmda Abulghafarovtar bandylyq tobyna qarsy kýres jýrgizdi. Osy erligi ýshin ony IIHK alqasy atauly qarumen marapattady. Abdolla Orazbayúly sheber úiymdastyrushy ghana emes, sheber barlaushy qabiletine ie bolghan túlgha. Kәsiby barlaushy. Qazirgi tilmen aitqanda, Últtyq qauipsizdik komiytetining qyzmetkeri. Ol kóbinese jauapty, salmaqty jedel qyzmetterdi atqardy. Qanday júmys istese de janyn berdi. Jemisti enbek etti. Sodan da bolar, 1939 jyldyng nauryzynda ony IIHK Guriev oblysy boyynsha basqarma bastyghynyng orynbasary qyzmetine taghayyndady.  Búl uaqyttarda bilikti basshy oblys pen qalanyng qoghamdyq-sayasy ómirine belsene aralasty. Partiyanyng qalalyq komiytetining mýshesi, Guriev qalalyq kenesining deputaty boldy. Batyrdyng ýlken úly Marattyng aituyna qaraghanda, Abdolla Diqanbaev soghystyng aldynda Shymkentte Júmabay Shayahmetovpen birge qyzmet istegen. Ekeui de óz uaqytynda sheber úiymdastyrushylyq qabiletimen tanylghan song basshylyq Júmabay Shayahmetovty Almaty oblysyna, Abdolla Diqanbaevty Guriev oblysyna jauapty qyzmetterge taghayyndaydy. Bilikti basshy Júmabay Shayahmetov joldasy Abdolla maydangha attanghan song onyng otbasyna qolúshyn sozyp, kómektesip otyrghan.  
Ekinshi ýzilis: Maydan dalasynda....
Abdolla Diqanbaev 1942 jyly maydan dalasyna attandy. Bilgir barlaushy ol jerde 10-gvardiyalyq mehanikalandyrylghan brigadanyng Erekshe bólimining bastyghy bolyp taghayyndaldy. Soghys jaghdayynda jeke qúramdy qarsy barlau әreketine úiymdastyru boyynsha kóptegen júmystar jýrgizdi. Abdolla Diqanbaev basqarghan bólim «Smersh» degen ataugha ie boldy. «Smersh» sózi fashisterdi joi, qyru degen maghynany bildiredi. Shynynda da Abdolla Diqanbaev jetekshilik etken «Smersh» uaqytynda fashisterding «Abver» barlau ortalyghyna qarsy qarymdy toytarys jasaghan bólimderding biri. Búl jerde eng aldymen bilikti qolbasshy Abdolla Diqanbaevtyng enbegi aitqan oryndy. Bir nәrse anyq: Abdolla Diqanbaev – soghys kezindegi qazaqtan shyqqan alghashqy barlaushylardyng biri. Soghys uaqytynda, әsirese maydannyng bastapqy kezinde gvardiya mayory shenimen diziziya basqarghan qazaq bolghan joq. Sondyqtan Abdolla Diqanbaevty elimizding túnghysh kәsiby barlaushysy dep tanyghanymyz lәzim. Gvardiya mayory Abdolla Diqanbaev 1943 jyly Dondaghy Rostov ýshin bolghan shayqasta tapsyrylghan arnauly mindetin oryndau ýstinde erlikpen qaza tapty. Batyrgha tughan-tuystarynan maydan dalasyna hattar jii kelip túrghan. Alayda 1943 jyly saghynyshyn arqalap elden jetken osynday hattardyng birin Abdolla oqy almady. Oqityn edi. Jauap jazatyn edi. Taghdyr búl hatty oqudy batyrdyng mandayyna jazbapty. Ózgeler jazdy. Búl hat Abdolla Diqanbaev basqarghan 10-gvardiyalyq mehanikalandyrylghan brigadanyng Erekshe bólim bastyghynyng orynbasary Melinikovtyng qolyna týsti. Melinikov bylay dep jauap jazdy: «Býgin men adal jarynyz ben әkenizge jazghan hatynyzdy aldym. Hatynyzdy oqyghanda jan-jýregim eljiredi. Ókinishke qaray, men sizderge jauap jazghannyng ornyna qayghyly habar aitqaly otyrmyn. Búl mening jauyngerlik paryzym. 23-qantar kýni saghat 18-de Dondaghy Rostov qalasyn azat etu jolyndaghy shayqas kezinde sizding jarynyz, әkeniz, bizding bastyghymyz erlikpen qaza tapty». 
Gvardiya mayory Abdolla Diqanbaevtyng Dondaghy Rostov qalasyn qorghau ýshin bolghan shayqasta erlikpen qaza tapqanyn jogharyda aittyq. Býginde Qyzyl Rostov oblysyndaghy bauyrlastar ziratynda Rostov qalasyn azat etu jolyndaghy shayqasta sheyit bolghan tórt mynnan asa jauynger jerlengen. Keyinnen búl jauyngerlerge arnap eskertkish ornatyldy. Eskertkishte erekshe erlik kórsetken jauangerlerding tizimi jazylghan. Tizimde birinshi bolyp 10-gvardiyalyq mehanikalandyrylghan brigadanyng Erekshe bólimining bastyghy, gvardiya mayory Abdolla Diqanbaevtyng esimi túr. «Er esimin eli úmytpaydy» demekshi, kezinde Abdolla Diqanbaev qyzmet istegen elimizding әr aimaghyndaghy oryndarda batyrgha arnalghan estelik-búryshtar bar. Búl, әriyne, kónilge quanysh úyalatady.    
Abdolla Diqanbaev soghysqa attanghanda sonynda bes balasy qaldy. Abdollanyng jary Mereke qiyndyqqa moyymay, auyrlyqqa qayyspay bes balany qanattygha qaqtyrmay, túmsyqtygha shoqytpay baghyp-qaqty. Ósirdi. Oqu oqytty. Bastapqyda Qostanayda túrghan Abdollanyng otbasy keyinnen Qostanaygha kósh týzedi. Býginderi Abdolla Diqanbaevtyng ýlken úly Marat Almatyda. Zeynetkerlik jasta. Batyrdyng artynda nemere-shóberleri ósip keledi.

Azamat QASYM, «Almaty Aqshamy», №55-56 (3838), 2007 jyl, 8 mamyr.