Al, onyng qysqa dayyndyqqa keri әseri bolghaly túr
Búl joly selektorlyq keneste qaralghan mәsele de qazirgi ónirding ózekti problemasy bolyp túr. Ol aldymyzdaghy qysqa dayyndyqtyng bir tarauy retinde baghalanbaq kommunaldyq tólemderding óteluine arnaldy. Al, búl jay, turasyn aitqanda, әli de tolyq rettelmegen.

Jalpy, selektorlyq kenesti kirispe sózben ashqan oblys әkimining orynbasary Asqar ÁBDIROV búl mәselening Ýkimet tarapynan da asa nazar audarylyp otyrghandyghyn atap ótti. Demek, kommunaldyq tólemderding uaqytynda ótelmeui - respublikagha ortaq problema. Alayda, bizding ózgelerde isimiz qansha, aldymen ózimizding bereshegimizden qútylghanymyz jón emes pe edi? Onyng ýstine, Atyraudaghy kommunaldyq qyzmet tariyfi ózge oblystarmen salystyrghanda anaghúrlym tómen. Búl, birinshiden, auyz su, tabighy gaz, elektr jәne jylu energiyalary ózimizden shyghyp jatqandyqtan bolsa, ekinshiden jergilikti atqarushy biylik monopoliya mekemelermen jýieli júmys jasap otyrghandyghynan.

Sonyng ózinde de, osy tómengi tarifti de tólemey, monopoliya mekemelerdi qyruar shyghyngha batyryp otyrghanymyz jasyryn emes.

Al, onyng qysqa dayyndyqqa keri әseri bolghaly túr
Búl joly selektorlyq keneste qaralghan mәsele de qazirgi ónirding ózekti problemasy bolyp túr. Ol aldymyzdaghy qysqa dayyndyqtyng bir tarauy retinde baghalanbaq kommunaldyq tólemderding óteluine arnaldy. Al, búl jay, turasyn aitqanda, әli de tolyq rettelmegen.

Jalpy, selektorlyq kenesti kirispe sózben ashqan oblys әkimining orynbasary Asqar ÁBDIROV búl mәselening Ýkimet tarapynan da asa nazar audarylyp otyrghandyghyn atap ótti. Demek, kommunaldyq tólemderding uaqytynda ótelmeui - respublikagha ortaq problema. Alayda, bizding ózgelerde isimiz qansha, aldymen ózimizding bereshegimizden qútylghanymyz jón emes pe edi? Onyng ýstine, Atyraudaghy kommunaldyq qyzmet tariyfi ózge oblystarmen salystyrghanda anaghúrlym tómen. Búl, birinshiden, auyz su, tabighy gaz, elektr jәne jylu energiyalary ózimizden shyghyp jatqandyqtan bolsa, ekinshiden jergilikti atqarushy biylik monopoliya mekemelermen jýieli júmys jasap otyrghandyghynan.

Sonyng ózinde de, osy tómengi tarifti de tólemey, monopoliya mekemelerdi qyruar shyghyngha batyryp otyrghanymyz jasyryn emes.

Osy orayda bayandama jasaghan energetika jәne kommunaldyq sharuashylyq basqarmasy bastyghynyng orynbasary Bauyrjan JAYSANOVTYNG aituynsha, biylghy 10 qyrkýiektegi esep boyynsha oblysta kommunaldyq qyzmetke bereshek barlyghy 567 mln. 745 myng tengeni qúrady. Sonyng ishinde tútynushylar tabighy gazgha 130,781; elektr energiyasyna 201,629; auyz sugha 200,243 jәne jylu energiyasyna 35,092 mln. tenge qaryz.

Ras, búl mәsele biyldyng ózinde birneshe ret talqylanyp, oblys әkimi tarapynan naqty tapsyrmalar berilgendikten, is sәl de bolsa ilgeri jyljydy. Sonyng nәtiyjesinde, elimizding Qúrylys jәne túrghyn ýy sharuashylyghy isteri agenttigining mәlimetine qaraghanda, respublika boyynsha kommunaldyq qyzmetke bereshekting azdyghy jóninen Almaty men Qaraghandy oblystarynan keyingi ýshinshi orynda ekenbiz. Yaghni, qaryzgha bizden de belshesinen batqan ónirler bar. Biraq, jogharyda aitqanymyzday, Atyraudaghy kommunaldyq qyzmet jaghdayynyng basqa oblystarmen salystyrghanda ózindik erekshelikteri bar ekenin de joqqa shygharugha bolmaydy.

Osy orayda Atyrau qalasy boyynsha kommunaldyq qyzmetke bereshek 367 mln. 705 myng tengege jetken. Sonyng ishinde "Taza qúbyr" jauapkershiligi shekteuli seriktestigi "EnergoSbyt" jәne "OblTransGaz" mekemelerine san milliondaghan tenge bereshek. Búl rette mәjbýrlep tóleu jóninde shygharylghan sot sheshimi de bar. Biraq, "Taza qúbyr" JShS-de monopoliya mekemege audaratyn múnday kólemdi qarjy joq. Al, ol óz kezeginde tútynushylardan alajaq. Qazir mәsele tiyisti zang oryndarymen sheshilip jatqanymen, is ilgeri jyljyr emes.

Búl jóninde týsinik bergen Atyrau qalasy әkimining orynbasary Ádilbek NÚRLYGhOJIYEV problema sheshilip jatqanyn aitqanymen, naqty sheshim de anyq emes. Yaghni, endigi mәsele tarif jayyn anyqtaugha tirelip túrghan tәrizdi. Onyng ýstine, "AtyrauSuArnasy" kәsipornyna maqattyq tútynushylar da qaryz.

Alayda, Asqar Ábdirov tarifting jyl basynda ózgergenin, al qazir kýz ekendigin aityp, mәseleni týpkilikti sheshuge eki ay ghana merzim berdi.

Jylyoy audany boyynsha kommunaldyq qyzmet bereshegi 23 mln. 755 myng tengege jetken. Qazir audandy tabighy gazben "JylyoyGaz" jәne auyz sumen "JylyoySu" mekemeleri qamtamasyz etip otyr. Búlarda aitarlyqtay problema da joq. Alayda, Qúlsary ortalyq jylu qazandyghyn paydalanyp otyrghan "EnergoTeplo" mekemesi "EnergoSbyt" kәsipornyna bereshek. Búl mәsele de biraz uaqyttan beri qozghalyp kele jatqanymen, әli sheshilmegen.

Osy orayda Jylyoy audany әkimi Rahmetolla NÚGhYMANOVTYNG aituynsha, biraz borysh ilgergi jyldardan qalghan. Qazir olardyng kólemi kemip kele jatqanymen, keyingi uaqytta taghy da jinalyp qalyp otyr.

Inder audany boyynsha 10 mln. 811 myng tenge bereshek bar. Múndaghy ózekti mәsele "InderKomServiys" kәsipornynda qalyptasqan. Óitkeni, qazir atalmysh mekeme bankrotqa úshyrap, onyng ornyna "InderGaz" jauapkershiligi shekteuli seriktestigi qúrylmaqshy. Demek, jana mekeme payda bolsa, búrynghy kәsiporynnyng qaryzy óteusiz qalmaq. Mәselen, búghan deyin osy audandaghy "Ahmetjanov", "Dilidabekov M", "Indervodokanal" kәsiporyndary bankrotqa úshyrap, olardyng 8 mln. 29 myng qaryzy qaytarusyz ketken. Demek, taghy da osynday jaghday qaytalanghaly túr.

Jalpy, audan әkimi Jankeldi RAHMETQALIYEVTING aituynsha, múndaghy kommunaldyq qaryzdyng basym bóligi sonau 2005 jyldan qalghan kórinedi. Múnyng basty sebebi - halyqtan aqsha jinalmaydy. Sondyqtan ónirdegi kommunaldyq qyzmet kórsetushi kәsiporyndar túrghyndargha taratqan elektr energiyasy men auyz sugha bereshegin de ótey almaydy. Qazir múndaghy jergilikti kommunalyq kәsiporyndar aldymen júmysshylardyng mezgilinde tólenbegen jalaqylaryn óteude. Sodan song ghana әriptesterine beresheginen qútylmaq. Al, qajetti qarjy jinaqtalghansha qyzmetkerlerding kelesi enbekaqysyn tóleytin de uaqyt kelmey me? Sonda, búl mәsele tipti de sheshilmeytin sekildi.

Isatay audanynda kommunaldyq qyzmet bereshegi 7 mln. 440 myng tengege jetipti. Áriyne, ózge ónirlermen salystyrghanda asa kóp te emes. Biraq, sonyng basym bóligi "Ádemi ýi" kәsipornyna qatysty eken. Ras, qazir búl úiym "OblTransGaz" mekemesimen kelisim jasap, qaryzyn keste boyynsha ótep keledi. Áytse de, Asqar Ábdirov búl jaydy nazargha alyp, baqylap otyrudy tapsyrdy.

Ázirge Qyzylqogha audanynda kommunaldyq tólemge qatysty tuyndap otyrghan mәsele joq. Biraq, maldy mekenge tabighy gaz tartylyp, endi ony túrghyndar paydalana bastaghanda múnday problema tuyndap ketui de yqtimal. Mamandar osy jaydy qazir-aq qúlaqqaghys retinde aityp otyr. Sondyqtan, monopoliya mekemeler óz qyzmetin kórsete bastaghan sәtte-aq tútynushylarmen kelisim jasaulary kerek. Áytpese, sonynan tólemderin qalay jinaudy da bilmey qalady.

Maqat audanynda kommunaldyq qaryz 131 mln. 975 myng tenge bolypty. Sonyng kóbi "AtyrauSuArnasyna" bereshek. Ras, bir qaraghanda qaryzgha belshesinen batyp otyrghandar da joq. Birneshe mekemening azdy-kópti boryshy men túrghyndardyng berejaghy ghana osynday qomaqty sifrdy kórsetip túr.

Alayda, osy orayda audan әkimi Syrym RYSQALIYEVTING aitar óz uәji bar. Mәselen, oblystan "AtyrauSuArnasy"mekemesining mamandaryn shaqyryp, olarmen qayta esep jýrgizgende búghan deyin bereshek retinde atalyp jýrgen qarjynyng keybiri negizsiz bolyp shyqqan. Onyng ýstine, keybir shaghyn mekemeler әldeqashan bankrot bolyp ketken. Mәselen, audandaghy irgeli sanalghan "MaqatSuArnasy" ótken jyly osynday kýige úshyraghan.

Aqyrynda, Mahambet audanynda 14 mln. 553 myng kommunaldyq qaryz jinaqtalghan. Mamandar múndaghy sheshimin kýtken problema retinde moynyndaghy qaryzyn ótemey "Auyz sumen qamtamasyz etu" mekemesining "Mahambet" kәsipornyna qosylyp ketkendigin aitady. Endi búrynghy úiymnyng bereshegin kim tólemek?

Al, audan әkimi Ómirzaq ZINULLIN búdan bes-alty jyldan beri jinaqtalyp qalghan qaryzdardyng da bar ekendigin aityp otyr. Qazir solardy óteuding barlyq mýmkin sharalary alynyp jatqan kórinedi.

Jalpy, energetika jәne kommunaldyq sharuashylyq basqarmasy bastyghynyng orynbasary Bauyrjan JAYSANOVTYNG aituynsha, tútynushylardyng kommunaldyq qyzmetke bereshegi monopoliya mekemelerding qysqa dayyndyghyna keri әserin tiygizetin týri bar. Óitkeni, eskirgen jabdyqtar men qúraldardy janartu ýshin qyruar qarjy qajet. Al, onyng bir bóligi júrttan jinalar kommunaldyq tólemge baylanysty.

Osy orayda selektorlyq kenesti qorytyndylaghan oblys әkimining orynbasary Asqar ÁBDIROV ortagha oralymdy oy tastady.

Jalpy, jogharyda aitylghanday, bizding oblystyng respublikanyng ózge ónirlerimen salystyrghanda kommunaldyq tólemderi asa kóp te emes. Qolymyzdaghy qújattargha qaraghanda, keybir qalalar men oblystarda milliardtaghan bereshek jinalypty. Búl - bizde atalmysh mәselege oblystyq әkimdik tarapynan údayy nazar audarylyp otyrghandyghynyng nәtiyjesi.

Áytse de, kommunaldyq qyzmetting qomaqty bolyp otyrghany - osy somada әldeqashan bankrot bolyp, endigi tarap ketken kәsiporyndardyng da bereshegi jýr. Sot sheshimimen júmysy toqtatylghan mekemening qaryzyn endi kim ótemek? Búl rette zannyng nendey tetikteri bar? Sayyp kelgende, sottasqan qos kәsiporyn aldaghy uaqytta múny ózderi sheshui tiyis emes pe? Endeshe solardyng boryshyn oblystyng kórsetkishine qosudyng esh reti joq.

Onyng ýstine, aghymdaghy kommunaldyq qaryz degen tipti aitylmauy kerek. Óitkeni, әr aidyng ortasyna deyin tólenetin tólemdi sol aidyng osy uaqytqa deyingi kórsetkishimen bereshek sanaugha bola ma? Búl da oblystyng jalpy mәlimetine núqsan keltirip, keri tartyp túr.

Mine, osy jaylardy jinalghandardyng qaperine salghan oblys әkimining orynbasary Asqar Ábdirov barlyq memlekettik jәne kommunaldyq qúrylymdar basshylaryna naqty tapsyrmalar berdi. Sayyp kelgende, qazirgi basty mindet barlyq bereshekten der kezinde qútylyp, aldymyzdaghy qysqa tynghylyqty dayyndyqpen kelu kerektigi aityldy.

Mendibay SÝMESINOV