Tәuelsizdikting 25 jylynyng ishinde Qazaqstan qolayly investisiyalyq ahual qúru jәne әri qaray ekonomikalyq ósu jolynda qúraldar qoryn qúrdy. Búl maqsattarda strategiyalyq manyzy bar memlekettik baghdarlamalar qúrylady jәne olardy jýzege asyru boyynsha sharalar iske asyrylady.

Ótken jyldyng qorytyndylaryna sýiensek, negizgi kapitalgha salynghan investisiyalar Almaty qalasy boyynsha 532,7 mlrd. tengeni qúrady, búl 2014 jyldyng dengeyinen 2,3%-gha joghary. Almaty qalasynyng kәsiporyndary men úiymdary iygergen negizgi kapitalgha salynghan investisiyalardyng ýlesi respublikalyq kólemning 7,6%-yn qúrady.

Almaty qalasynyng ekonomikasyna investisiyalardy tartu boyynsha qolayly jaghdaylar jasau ýshin Almaty qalasynyng әkimdigi ekonomikalyq ósuding kelesi oryndaryn belgiledi:

«Almaty qalasynyng Alatau audanynda Industrialdy aimaq qúru» jobasyn iske asyru. Alatau audanyndaghy Industrialdy aimaqtyng qyzmetining baghyty – búl qala ýshin dәstýrli óndiristik salalardy (tamaq, jenil ónerkәsip, farmasevtika, himiya, mashina jasau, qúrylys, jihaz ónerkәsibi) әri qaray damytu bolyp tabylady.

Almaty qalasynda 2003 jyldan bastap, «Innovasiyalyq tehnologiyalar parki» arnayy ekonomikalyq aimaghy (búdan әri – «ITP» AEA) júmys isteydi. «ITP» AEA ózin innovasiyalyq HAB, birikken ghylymiy-bilim, jobalau-qúrylma jәne óndiristik klaster retinde kórsetedi. «ITP» AEA jobasynyng negizgi maqsaty jana tehnologiyalardy tartu, sonday-aq aqparattyq tehnologiya (IT), telekommunikasiya jәne baylanys, elektronika jәne aspap qúrastyru, energiya kózderin janartu, resursty ýnemdeu jәne tabighatty tiyimdi paydalanu, týrli maqsattaghy materialdardy shygharu jәne olardy qoldanu, múnay men gaz óndiru, olardy óndeu jәne tasymaldau salalaryndaghy jana kәsiporyndardy jan-jaqty qoldau jәne olardyng ósui bolyp tabylady.

Almaty qalasynda «Investorlargha qyzmet kórsetu ortalyghy» júmys isteydi, onyng qyzmeti әri qaray sheteldik investorlardyng derekter qoryn qalyptastyra otyryp, qala ýshin basym investisiyalyq jobalardy iske asyru ýshin sheteldik jәne otandyq investorlardy izdestirumen baylanysty.

Investisiyalardy tartu boyynsha qyzmetti belsendiru, sonday-aq qolayly investisiyalyq ahual qúru maqsatynda 2015 jylghy 9 qarashada Almaty qalasynyng әkimi B.Q.Baybek Almaty qalasyna investisiyalardy tartu jónindegi Qadamdyq jospardy bekitti. Josparda 28 is-sharany iske asyru kózdelgen, olar ýsh toptamagha bólingen. «Investorlargha jaghday jasau», «Investorlardy tartu» jәne «Investisiyadan keyingi monitoring».

Almaty qalasyna investisiyalardy tartu maqsatynda Almaty qalasy Kәsipkerlik jәne industrialdy-innovasiyalyq damu basqarmasy Almaty qalasy әkimdigining qúrylymdyq bólimshelerimen birlesip, jyl sayyn « Almaty Invest » halyqaralyq investisiyalyq forumyn ótkizip túrady, onda qalanyng investisiyalyq mýmkindikterinin, qalanyng qarjylyq qúngdy talap etetin ekonomikalyq salalarynyn, sonday-aq iri jeke investorlardy tartu ýshin qajetti jaghdaylarynyng túsau keserleri kórsetiledi.

Kýni býginde Almaty qalasy importynyng qúrylymyna taldau jýrgizildi. Nәtiyjesinde, asa iri kólemderde importtalghan 86 tauarlyq top belgilendi. Jýrgizilgen taldaudyng qorytyndylary boyynsha importty auystyrugha baghyttalghan 48 investisiyalyq jobadan túratyn tizbe qúrastyryldy. Qazirgi uaqytta, atalghan jobalardy iske asyru ýshin investorlardy tartu boyynsha júmysy jýrgizilude.

Memleket Basshysynyng Qazaqstan halqyna joldaghan Joldauynyng shenberinde aitylghan tapsyrmasyn oryndau maqsatynda Investorlardy tartu jәne Almaty qalasynyng investisiyalyq ahualyn jaqsartu jónindegi kenesi qúryldy. Kenesting negizgi mindeti Almaty qalasynda investisiyalyq ahualdy jaqsartu, Almaty qalasynyng ekonomikasyna investisiyalardy tartu bóligindegi investisiyalyq strategiyany, investisiyalyq jobalardy iske asyru mәseleleri boyynsha úsynymdar men úsynystar әzirleu bolyp tabylady. Kenes qúramyna sheteldik jәne otandyq investorlar, halyqaralyq qarjy úiymdarynyn, sheteldik investorlar qauymdastyqtarynyn, damu instituttarynyng ókilderi engizildi.

Búdan basqa, investorlardyng ótinishterine jedel den qong, sonday-aq olardy tiyimdi alyp jýrudi qamtamasyz etu maqsatynda Almaty qalasy әkimining ókimimen Almaty qalasyna investisiyalardy tartu jónindegi úsynystardy óndeu boyynsha Júmys toby qúryldy. Júmys tobynyng qúramyna mýddeli memlekettik organdar men damu instituttary basshylarynyng orynbasarlary kirdi.

Almaty qalasynda damu instituttarynyng qarjylyq jәne qarjylyq emes ókildikteri (Qazaqstannyng investisiyalyq qory, «Invest» AQ, QDB) negizdelgen, olar kenes beru jәne shetelderde is-sharalar ótkizu jolymen Almaty qalasyna investisiyalardy tartugha jәne olardy arttyrugha yqpal etedi.

Almaty qalasy Kәsipkerlik jәne industrialdy-innovasiyalyq damu basqarmasynda  syrtqy ekonomikalyq qyzmet bólimi júmys isteydi, ol Almaty qalasyna investisiyalardy tartu mәselelerine jetekshilik etedi.

Qazirgi tanda qalanyng әleumettik-ekonomikalyq damuy tómendegidey nәtiyje berip otyr.

Ónerkәsip ónimi óndirisining kólemi – 650,3 mlrd. tengeni qúrady. 2016 jyldyng sәikes merzimimen salystyrghanda naqty kólem indeksi 103,6% qúrady.

Negizgi kapitalgha salynatyn investisiya kólemi 457,9 mlrd. tengeni nemese 2016 jyldyng sәikes merzimimen salystyrghanda 115,7%-dy qúrady.

Qúrylys júmystarynyng kólemi 226,9 mlrd. tengeni qúrady nemese 2016 jyldyng sәikes merzimimen salystyrghanda 102,2%-dy qúrady.

2017 jylghy qantar – qazan ailarynda 1 215,65 myng sharshy metr túrghyn ýy paydalanugha berildi, al 2016 jyldyng qantar – qazan ailarymen salystyrghanda 6,7%-gha artyq.

Bólshek tauar ainalymynyng kólemi 4,1%-gha ósti jәne 1 964,7 mlrd. tengeni qúrady.

Kóterme tauar ainalymy 7 791,2 mlrd. tengeni qúrady (101,0%).

Jýk ainalymy men jolaushylar ainalymy 100% qúrady.

Baylanys qyzmetinen týsken kiris 354,7 mlrd.tengeni qúrady (104,6%).

Tútynu baghasynyng indeksi 2017 jyldyng qazanynda 2016 jyldyng jeltoqsanyna 105,2%-dy qúrady, onyng ishinde azyq-týlik tauarlary boyynsha – 104,9%, azyq-týlik emes tauarlary boyynsha –106,6%, aqyly qyzmetter boyynsha –104,1% -dy qúrady.

Memlekettik budjetke 1 368,8 mlrd. tenge salyqtar jәne basqa da mindetti tólemder týsti nemese boljamgha 102%, onyng ishinde respublikalyq budjetke – 1 009,5 mlrd. tenge (jospar 100%), jergilikti budjetke – 359,3 mlrd. tenge (jospar 108% ) týsti.

Almaty qalasynyng naqty bar budjeti 452,8 mlrd.tengeni qúrady, onyng ishinde jergilikti budjet shyghyndary – 346,1 mlrd. tenge, respublikalyq budjetten transfertter jәne nesiyeler – 106,7 mlrd. tenge.

2017 jyldyng 1 qazanyna qalanyng júmyspen qamtu Ortalyghy arqyly 27 558 adam is-sharalarmen qamtyldy, onyng ishinde 11 928 adam júmysqa túrdy, әleumettik júmys oryndaryna 538 adam, jastar tәjiriybesine 907 adam. Qoghamdyq júmystargha 2 361 adam qatystyryldy, kәsiby oqugha 4 838 adam jiberildi.

2017 jyly IIDMB shenberinde Almaty qalasynyng kәsipkerlikti qoldau Kartasy boyynsha 13,0 mlrd. tengelik, 740 júmys oryndaryn qúratyn 17 jobalar iske qosu josparlanuda, onyng ishinde 2 142,5 mln. tengelik, 427 júmys orynyn qúratyn 11 joba iske qosyldy.

Erghaly Berikúly

Abai.kz