Elimizde sybaylas jemqorlyqqa qarsy kýresting ymyrasyz jýrgizilip jatqandyghy kónilge kóp ýmit úyalatady. Alayda osynday qylmysqa qatysty isterding birazy belgisiz sebeptermen sotqa jetpey qalatyndyghyn, al jetkenderining keybireulerining taghdyrlary talaylardy alandatyp otyrghandyghyn da jasyrugha bolmas. Sottyng shygharghan ýkimderining  de key-keyde kónilge qona bermedi. Birer faktilerge jýginelik.

Byltyr bizdi Qostanay qalasynyng әkimi bir top sybaylasymen jemqorlyqqa salyndy degen aiyppen týrmeden bir-aq shyqqan. Barlyghy da layyqty jazasyn aldy. Al әkimiz bolsa eng úzaq merzimdi—13 jyldy arqalap kete berdy. Kinәli bolsa, әriyne, jazanyng auyr-jenili joq. Alayda bizding aitayyn degenimiz ol emes. Qala әkimi Ahmetbek Ahmetjanovqa taghylghan negizgi kinә onyng orynbasarynyng auyzmen aityldy. Orynbasar bir biznesmennen qomaqty aqsha alghan kezde ústaldy da, «búl aqsha qala әkimine arnalghan edi» dep basshysyna audara saldy. Búl shynymen solay ma, әlde orynbasar jazadan sytylyp ketu ýshin ony basshysyna iytere saldy ma, ony anyqtau mýmkin emes edi.Eshkim de onyng qolynan ústap alghan joq. Nemese audio-beyne taspaagha da týspegen. Ali әkim búl aqshanyng ózine tiyesili ekendigin esh uaqytta moyyndaghan da emes. Ákimge taghylghan ekinshi kinә—bala baqsha salu ýshin jariyalanghan tenderde jengen firmanyng ornyna ekinshi bir firmany zansyz týrde jendi dep, obiektini soghan alyp berdi degen aiyp edi. Múny da búltartpas fakti deu artyqtau. Óitkeni tenderdi ótkizuge әkim tikeley qatyspaydy, ony arnayy komissiya ótkizip, tiyisti sheshim qabyldaydy. Formalidi týrde әkimdi tenderge qatysty qylmysqa tartu da dәleldeu óte qiyn sharua. Soghan qarmastan әkim bәribir aiypty dep tanyldy. Bizding oiymyzsha aqsha alghanda qolynan ústap alyp, ony tiyisti týrde rәsimdemese, qanday da jandy jemqorlyqqa salyndy dep aiyptau—әdiletsizdik. Sot tilinde jazyqsyzdyq prezumpsiyasy degen úghym bar. Qazirgi sottar osyny úmytyp ketken synayly. Al ol prinsipte qanday da kýmәndi jaytar aiyptalushynyng paydasyna shesheledi dep taygha tanba basqanday etip aitylghan. Osy orayda búryngha Bas prokuror Jaqypov Asanovtyng (qazirgi Jogharghy sot tóraghasy) «bizde bir-eki adamnyng kuә bolyp, aiyptauyna sýienip, qorytyndy jasala beredi» dep qynjyla sóilegeni bar.Búdan artyq birdene aitu qiyn. Qazekeng de «Ústalmaghan úry emes» degendi de beker aitpaghan bolar.

Endi myna qyzyqty qaranyz. Jaqynda oblysymyzdyng Qostanaydan keyingi asa iri qalasynyng biri—Rudnyy shaharynda aina-qatesiz dәl osynday oqigha boldy. Onda da qala әkimining orynbasary bir seriktestikke kómektesemin dep, odan 15 million tenge para alyp jatqan jerinen ústalghan. Orynbasar «búl aqsha qala әkimi Ghayazovqa arnalghan edi» dep ant-su iship, ózin aqtap basqty. Al sotta prokurorlar ne istedi deysizder ghoy. Olar «qala әkimining búl paragha esh qatysy joq. Oghan eshbir aighaq tabylmady» dep әkimdi sudan taza, sýtten aq qylyp shygharghysy kelip otyr. Al orynbasargha anau-mynau emes, attay 8 jyl súraydy,. Bizdiki әiteuir qanday sot tek qana búltartpas naqty aighaqtargha sýienip, әdil ýkim shygharsa ghana, әdilettilik degen qasiyetti úghymgha selkeu týspeydi degen senimdemiz.   Sot jýrip jatqandaghy keltirgen kýmәnimiz shyndyqqa ainaldy. Kýni keshe ghana Rudnyy qalalyq sottyng ýkimi shyqty. «Aqshany әkimge beru ýshin aldym dep» qanshama ant-su ishse de Rudnyy әkimining orynbasary Maqsút Dosbolov 8 jyldy arqalap kete berdy. «Oghan para berdi» degen «Órken» seriktestigining diyrektory Ómirhan Mýsirәliyevke de osynday jaza búiyrdy. Al әkimge ne boldy deysizder ghoy? Eshtene de. Ol qazir toyghan qozyday bolyp júmysyn jemisti atqaryp jatyr.

Sonda qalay bir sotta әkim orynbasardyng aitqanynyng negizinde sottalyp ketedi de, dәl osynday oqighagha qatysy bar degen әkimimiz ol jaladan aqtalyp shyghady.  Sonda osy eki sot ýkimining qaysysy dúrys? Birinshisi me, ekinshisi me? Onyng sheshimin endi oqyrmandardyng enshisine qaldyrdyq.

Jalpy әkim demekshi, keyingi kezderi bizding oblysymyzdyng audan men qala әkimderine topalang tiygen sekildi. Bireui óz audanyna kelgen tekeserushilerge para berip, isti jauyp tastaymyn degen әreketi jýzgege aspay, 4 jylgha sottalyp ketedi. Ekinshisine ózine emes, ózge bireuge tiyesili ýidi satyp jiberip, basy daugha qalyp, aqyry qyzmetinen qoshtasyp tynady. Al ýshinshisi, sirә, «Ash qúlaqtan tynysh qúlaq» degendey, óz erkimen aryz berip, jayly qyzmetin tastap jýre beredi. Qostanaydaghy qyzyqtar men shyjyqtar, mine osynday. Jyldy biz osynday jaysyz jayttarmen ayaqtaytyn týrimiz bar.

Jana jyldarynyz qútty bolsyn!

Jaybergen BOLATOV

Qostanay

Abai.kz