Últtyq әdebiyet pen aqyndyq ónerdi qoldau jәne nasihattau maqsatynda QR Mәdeniyet jәne sport ministrligi janynan Jastar kenesi qúryldy. Kenesting alghashqy otyrysy QR Mәdeniyet jәne sport ministri Arystanbek Múhamediyúlynyng tóraghalyghymen QR Últtyq Akademiyalyq kitaphanada 30-gha tarta jas-aqyn jazushylardyng qatysuymen ótti. Kýn tәrtibinde: «Jastar әdebiyetining býgingi jay-kýii», «Ruhany janghyru» baghdarlamasy ayasynda otandyq әdebiyetterdi shetelge nasihattau» syndy ózekti mәseleler kóterilip, jas aqyn-jazushylar óz úsynys pikirlerin jetkizdi.

QR Mәdeniyet jәne sport ministri jas aqyn-jazushylar kórkemdik kenesining alghashqy otyrysyn ózi tizgindep, býgingi bastamamen barsha qatysushylardy qúttyqtady.

«Búl әdebiyetimiz ben mәdeniyetimizding damuyna ong әserin tiygizetin keremet bastama bolyp otyr. Osynau iygi bastamamen barshanyzdy qúttyqtaugha rúqsat etinizder! Qashanda ónerdi belsendi tútynushylary jastar. Elimizding erteni men bayandy bolashaghy jastarymyzdyng qolynda ekeni barshanyzgha belgili. Kók tuymyzdyng biyik jelbireui ýshin әr salada, onyng ishinde әdebiyet salasynda izdenip jýrgen jastardyng legi kýn sanap ósip jatqandyghy - bolashaqqa degen senimdi nyghaytady. Sizderding әrqaysynyzdyng otandyq әdebiyeti men mәdeniyetining damuy jónindegi pikirleriniz biz ýshin óte manyzdy. Sondyqtan da, býgin mine Sizdermen әdebiyet salasyndaghy birqatar mәselelerdi talqylau ýshin  jinalyp otyrmyz», - dedi Arystanbek Múhamediyúly.

Sonymen qatar, Ministr býgingi tanda atylmysh vedomstva tarapynan qanday júmystar jýrgizilgenin tilge tiyek etti.

«Ózderinizge belgili, býgingi kýnde Ministrlik jas qalamgerlerdi qoldau maqsatynda jyl sayyn  «Jas tolqyn» seriyasymen jas buyndardyng enbekterin jaryqqa shygharyp otyrady. Osy jyly atalmysh seriyamen Quat Qiyqbaydyng «Beyuaqyt» jәne Baghashar Túrsynbayúlynyng «Til men jýrek» syn maqalalary shygharyldy. Qazaqstan Respublikasy «Mәdeniyet turaly» Zanynyng 7-baby 9-2 tarmaqshasyna ózgertuler men týzetuler engizip,  2017 jylghy 18 shildede Ministrdin  № 210  búiryghymen Qoghamdyq manyzy bar әdebiyetti satyp alu, basyp shygharu jәne taratu qaghidalaryn bekitken edi.

Osy rette, 2017 jylgha Qoghamdyq manyzy bar әdebiyetti satyp alu boyynsha komissiyalardyng sheshimimen 52 shygharma satyp alyndy», - dedi Vedomstva basshysy.

Qoghamdyq manyzy bar әdebiyetti satyp aludyng negizgi maqsaty jazushylargha qalamaqy tóley otyryp, jana taqyrypta, jana baghytta shygharmalardy shygharu, jas qalamgerlerding tolqynyn artyru bolyp tabylady.

Kýn tәrtibinde qaralatyn birinshi mәsele retinde – «Jastar әdebiyetining býgingi jay-kýii» atty taqyrypta Qazaqstan Jazushylar Odaghy basqarma tóraghasynyng birinshi orynbasary, «Daryn» Memlekettik  jastar syilyghynyng iyegeri Aqberen Elgezek sóz tizginin aldy.

«Jastar әdebiyetining jetistikteri turaly aittyq. Alayda, jastardyng barlyghy talantty bolghanmen, bәri geniy emes. Shygharmashylyq adamyna ómir baqy kemeldenu qajet, izdenu qajet. Sol sebepten, men Qazaqstanda jogharghy oqu oryny statusy bar «Ádebiyet akademiyasyn» qúrudy úsynamyn. Búl Akademiyada mýiizi qaraghayday, klassik qalamgerlerimizding sheberhanalary júmys istep túrsa. Qazirgi tehnologiyalardy paydalana otyryp, jaqyn jәne alys shetel intellektualdarynyng onlayn leksiyalary taratylyp oqytylsa. Akademiyada tegin aghylshyn jәne ózge de әlem tilderi kurstary júmys istep túrsa. Sodan keyin. Mәselen, Tynyshtyqbek Ábdikәkimúlynyng nemese Esenghaly Raushanov, ne Qabdesh Júmadilov pen Beksúltan Núrjekening sheberhanalaryna týsken jas qalamgerlerge ortaq potokovye leksiyalar jýrip túrsa. Ol leksiyalarda әlemdik mәdeniyetanu, ónertanu, filosofiya, dintanu, mifologiyalar tarihy, jalpy tariyh, dýniyejýzilik әdebiyetten bastap, jaratylystanu jәne naqty ghylymdardyng jenildetilgen baghdarlamalyq núsqalary oqytylsa. Sol kezde qalamgerding dengeyi әldeqayda biyiktep, sharyqtap óser edi. Búl 2 jyldyq әdeby kurstardy bitirgen adamgha Ádebiyet magistri ataghy berilui kerek.

Búl jalghyz әdebiyetke ghana emes, jalpy qogham sanasynyng intellektualdyq damyp-ósuine salynghan zor investisiya bolar edi» - dep úsynys bildirgen Kenesting birinshi orynbasaryna ministr Últtyq óner akademiyasynan fakulitet esebinde ashsaq degen óz oiyn aitty.

«Býgin bizge Elbasymyz úsynghan «Ruhany janghyru» baghdarlamasy tamasha kenistikter ashyp, ýlken mýmkindikter berip otyr. Baghdarlamanyng bir arnayy jobasy – jahanda qazaq mәdeniyetin nasihattau ekenin bәrimiz bilemiz. Osy túrghyda, qazir jasaqtalyp jatqan әdeby antologiyadan bólek, jastar әdebiyetining ozyq ýlgilerin BÚÚ 6 tiline audarsaq. Sol antologiyagha engen qazaq jastarynyng bir bóligi Evropa men Amerikada, bir bóligi Aziya men Afrikada  Ádeby turne jasasa. Shetelderde keshter, túsaukeserler jәne taghy basqa qyzyqty formalardy oilastyryp, әdebiyetimizdi nasihattaytyn sharalardy úiymdastyrsaq – ýlken is bolar edi.

Ýshinshi. «Mәdeniyet turaly» Zanda әdebiyetke qatysty eshqanday bólim ne bap joq. Búl әriyne әdebiyetke jasaugha bolatyn kóptegen iygilikterdi shektep otyr. Zanda kinomatografiya bar, teatr bar, tipti kitaphana da bar, al, solardyng bastauynda túrghan әdebiyet janry joq», - Aqberen Elgezekting úsynysyna Vedomstva basshysy tarapynan qoldau tabylyp, Preziydent əkimshiligimen birlese júmystar atqarugha uəde etildi.

Jazushylar Odaghynyng Astana qalalyq filialynyng diyrektory Bauyrjan Qaraghyzúly da bayandama oqyp, úsynystaryn jetkizdi.

Birinshi, uniyversiytettegi qazirgi qazaq ədebiyeti oqulyghyn qayta qarau. Oqu baghdarlamasyna ózgerister engizu. Ekinshi, 30-40 jas aralyghyndaghy qalamgerlerge memlekettik dәrejede syilyq taghayyndau mәselesin tilge tiyek etti.

Sonymen qatar, Keneske jinalghan jas aqyn-jazushylar erkin formatqa kóship, Ministrge naqty kózdelgen úsynystaryn jetkizdi.

Qalqaman Sarin Múqaghaly turaly kino týsirsek degen úsynys bildirdi. Sonday-aq, ol kitap məselesin qozghap, qayta basu isindegi jenildikterding qajet ekenin jetkizdi. Jas aqyn-jazushylardy júmyspen qamtu, týrki əlemine ortaq tól syilyq dayyndap, auqymdy bayqaular ótkizu kerektigin aitty.

Erlan Jýnis kitap shygharu isinde jas qalamgerlerge basymdyq berilip, kemi 20% jana buynyng kitaby shyqsa degen oiyn aitty.

Miras Asan kitaptardyng audio núsqalaryn shygharudy úsyndy. Audio antologiyamen qosa, Últtyq arnada ýzilip qalghan "Poeziya əlemi" baghdarlamasy qayta jalghasyn tapsa dep tilek bildirdi.

Maqsat Məlik týrli óner úiymdarynyng baylanysyn jetildiru kerektigin, teatr, kino salalaryna qalamgerlerdi tartu qajettigin aitty.

Beybit Sarybay dramaturgiyagha qatysty óz oiyn ortagha salyp, týiindi taqyryptardyng sheshimin tabugha shaqyrdy. Jana shygharmalardyng jaryqqa shyghuy ýshin óner akademiyalarynda 10 jas daryngha grant bólu məselesin kóterdi.

Ministr qozghalghan mәseleler men úsynystardyng aldaghy uaqytta tezirek sheshilip, últtyq әdebiyetimizge qatysty jana zang baptaryn qarastyratyna uәde berdi. Sonymen qatar, qazirgi tanda jaltartpa әngimelerden aulaq bolu ýshin, yaghny ósek ayangha senbey naqty júmysqa kósheyik, oghan memleket tarapynan qoldau kórsetiletinin jәne de әrdayym úsynystardy qaraugha dayyn ekenin jetkizdi.

Ashyq jarqyn әngime ortasyna ainalghan otyrystyng jalghasy «Qazaqstan» Ortalyq Konsert Zalynda poeziyalyq keshpen jalghasty.

Abai.kz