Bizding úlaghaty tereng úly júrtymyz – qazaq halqy eldigin ornatyp, ony kózding qarashyghynday saqtap, qanatyn jaydyng san ghasyrlyq úzaq saparynda «tóbeti may jemegen» mamyrajay kezenderdi de «auyzdyqpen su ishken» qily zamandardy da bastan ótkerdi. Úzyna shejiresinde ata mekenning túghyryn qúlatpaudyng temirqazyq  múratynan ajyramay, jan alysyp jan berisken aiqas pen kýres eshqashan tolastamady. Sayyn dala tósinde aibarly handar men aidarly batyrlardyng dәuirinen keyingi búlghaq zamandarda eldikting negizinen aiyrylmau ýshin tarih sahnasyna kóterilgen Alashtyng Ahmet, Álihan, Mirjaqyp, Maghjanday qayratkerleri, Keyki, Baqtyghúl, Úzaq, Jәmenkedey erlerining óshpes ruhy Qayrat, Lәzzattay Jeltoqsandaghy qyrshyn jastardyng jarqyn beynesinde qayta laulady. Osynau kózge kórinbeytin, tek qana jýrekpen, qanmen, últtyq qasiyetpen ghana sezinuge bolatyn úrpaqtar ýndestigi halyqtyng sarqylmas quatyna úlasyp, úlysymyzdyng asqaq armany men ayaly  ýmitindey Tәuelsizdigimizge qol jetkizdik.

Qaytalap soghyp túratyn tarih tolqyndaryna batyl qúlash úrghan jas memleketimizding tәuelsizdigin tik kóterip, jahangha moyyndatudyng Úly missiyasy Túnghysh Preziydent, Últ Kóshbasshysy, Elbasy Núrsúltan Ábishúly Nazarbaevtyng mandayyna búiyrdy. Tek qana alyp nar moyny kótere alatyn alapat jýkti shiyrek ghasyrdan asa qayyspay alyp jýrip, býginde әlem tanyghan Qazaqstandy qúrdy. Árdayym jýz qadam algha oilaytyn Elbasy qasiyetti nauryz aiynda biylikting auysuy jóninde tarihy sheshim qabyldap, býgingidey kýrdeli ghalamda elimizdi aldaghy kezenderde ózara tatulyqta, beybit ahualda, úrpaghynyng ertenine alandamay, erkin ghúmyr keshuin, syrttan kelui yqtimal san qily qaterlerge jol bermey, eshbir elmen janjal oshaqtarynyng tuyndauyn boldyrmaudyng mәueli maqsattaryn kózdey otyryp ózining senimdi seriktesi, elge hәm halyqaralyq qoghamdastyqqa  tanymal túlgha Qasym-Jomart Kemelúly Toqaevqa Preziydent tizginin tapsyrdy.

Áygili fransuz jazushysy Aliber Kamiu «Nemis dosyma hatynda» «...mening otanyma degen mahabbatym әdilettilikke degen mahabbattan ajyramauy tiyis.  Men otanyma kez-kelgen úlylyqty tilemeymin, qan tógu men jalghandyqtan túratyn úlylyqty tilemeymin. Men әdilettilikke qyzmet ete otyryp,  otanyma qyzmet jasaghym keledi»,- dep, Fransiyanyng úly memleketke ainaluynyng syry – onyng úl-qyzdarynyng beybit zamanda ghana emes, basqynshylyqtyng qorlyghyna tap bolghan auyr kezenning ózinde óz Otanyna әdilettilikpen qyzmet etu, adamgershilik qasiyetterdi saqtay biluinde jatqanyn jazghan edi.

Rasynda, qay salada bolmasyn joghary jauapty lauazymdar atqarghan uaghynda әdilettilikpen qyzmet etuding kirshiksiz ýlgisin tanyta bilgen Qasym-Jomart Kemelúly Memleket basshysy retindegi eng alghashqy mәlimdemesinde qoghamdaghy әdilettilik qaghidatyn ústanyp, basqalardan da osy qúndylyqty talap etetindigin jetkizui qalyng el jýregine úyalaghan jyly niyet bolyp qabyldandy.

Alashtyng ardaqty úly Mústafa Shoqay “Jaman halyq degen joq, jaman adamdar bar; adamgershiligi mol memleket degen bolmaydy, adamgershiligi mol adamdar  bolady” dep jii aitqan eken. Demek, dýnie didary ony jasaushy jeke adamdardyng oi-órisine, is-әreketine kóp baylanysty. Qazaq halqynyng baghyna oray dәuirding búlghaq kezenderinde qalyng júrtty qyspaqtan alyp shyghatyn ay manday úl-qyzdary dýniyege kelip otyrypty. Sayasy leksikada «memleketshil» degen úghym bar ekeni mәlim. Qazaq ordasyn tikken úly handary men bilekti batyrlary, keshegi qapyda ketken Alash ziyalylary, olardyng jolyn kenestik jýie kezinde de ýzbey jalghastyryp otyrghan Múhtar, Qanysh, Iliyas, Bauyrjan, Júban syndy arda azamattardyng izimen, býgingi kezende de memleketshil zamandastarymyzgha kende emespiz, tәuba!

«Biyik múnara da jerden bastalady» degen shyghys naqylyna sýiensek, ayauly anasy Túrar apamyzdyng shaqyruynsha - Jomart qazaq әdebiyetinde detektiv janrynyng negizin qalaghan kórnekti qalamger, ardager, Kemel Toqaevtyng shanyraghyndaghy últtyq intelliygensiya ókilderi jii jinalatyn qonaqjay ortada óskendikten de, tarih pen әdebiyet, óner men mәdeniyet ózegin, qogham men әleumet shyndyqtaryn bala kezinen boyyna sinirip óskendigi haq. Búl sózimizge onyng sheber qalamynan shyqqan, dýniyejýzining ondaghan tilderine audarylyp keninen moyyndalghan “Tәuelsizdik tuy astynda”, «Belasu», «Áke turaly sóz» monografiyalary men salmaqty enbekteri qapysyz dәlel bola alady.

IYә, Úlystyng Úly kýnderinde Elbasynyng «Tәuelsiz Qazaqstanymyzdy, ortaq Otanymyzdy, mәngilik elimizdi saqtay bilinder» degen barsha halyqqa arnalghan kýretamyrly ósiyeti ózining de boytúmarynday búljymas ústanymy bolatyndyghyn jariyalaghan Qasym-Jomart Kemelúlynyng izgi niyeti men adal qadamdaryn elimizding arda azamattary, jeti atagha deyin qyz alyspaytyn asyl tekti úl-qyzdary tolyqqandy qolday otyryp, býginimiz berekeli, erteniz kemel bola beretindigimiz kәmil.

 Múhtar Kәribay

Abai.kz