Olay demeske endi ne qaldy? Áueli, Astanadaghy kezekti kezdesuding jayyn aitayyq, sodan úghynyqty bola jatar...

Tamyzdyng basynda (7 tamyz kýni) Preziydent Qasym-Jomart Toqaev Aqordada akademik Tóregeldi Sharmanovty qabyldady. Álgi jerde akademik atamyz aqsaqaldar kenesin qúrghanyn aitypty. Oghan «Aqsaqaldar Senaty» degen darday at beripti. Ol Senatqa ýsh adam mýshe bopty, taghy. Olar: Tóregeldi Sharmanovtyng ózi, aqyn Oljas Sýleymenov pen memleket jәne qogham qayratkeri Múrat Áuezovter eken.

Búl ýsh qariya, ýsh «senator» Preziydentke de, basqasyna da elishilik mәselelerde aqyl berip, kenes qylady eken. Akademik aqsaqaldyng aituynsha, búl bastama Preziydentke únapty.

Sóitip, onsyz da aqsaqal biylikke aqylmandyq qylugha endi «aqsaqaldar Senaty» qúrylypty. Búl resmy organ emes, әriyne. Qoly bos qariyalar, qarap jatpay, aqylymyzdy aita otyrayyq dep qúrypty da. Áytpese, ne deysiz...

IYә, Sharmanov, Áuezov pen Sýleymenov ýshtigi Shahanov pen Maghauinshe maghynasyz maqala jazyp,  bir-birin jóndi-jónsizden jer-jebirine jetkize jamandap, daukestik jasaghanyn estimeptik. Biletinder «bolghan» dese de tang qalmaymyz...

«Jastar kenesi» qúrylypty dese, jәne bir jón ghoy. Soghúrlym, biylikting óz aqsaqaldary da az emes-ti... Jalpy osynday kenes kerek pe, bizge? Jer mitingisi, sayasy mitingiler, analar kóterilisi, saylaudan keyingi sayasy diskussiyalar t.b. sekildi elishilik eng aktualdy mәselelerge jarytyp jaq ashpaghan, әitpese, ashpaytyn jaltaqshyl qariyalardyng kenes qúryp, kemengersuining qajeti qansha?

Áytpese, Qasym-Jomart Toqaevqa aqyl aitar aqsaqaldar Parlamentting Senatynda da, Mәjilisinde de jetip-artylarlyq... Barshylyq. Qazir Qazaqstan qartystangha ainalghan. Senbeseniz qaranyz:

Aqorda basshylyghy:

QR Preziydenti Qasym-Jomart Toqaev – 66 jasta,

PÁ Jetekshisi Qyrymbek Kósherbaev – 64 jasta,

Preziydentting kómekshisi Qalmúhanbet Qasymov – 62 jasta,

Elbasy, Qauipsizdik kenesining tóraghasy Núrsúltan Nazarbaev – 79 jasta.

QR Ýkimeti mýsheleri:

Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministri Berdibek Saparbaev – 66 jasta.

Parlament Senaty deputattary:

Qúrmetti Senator – Núrsúltan Nazarbaev – 79 jasta.

Bekmyrza Elamanov – 69 jasta,

Tóleubek Múqashev – 69 jasta,

Talghat Músabaev – 68 jasta,

Marat Taghymov – 67 jasta,

Baqytjan Júmaghúlov – 66 jasta,

Rashit Ákimov – 65 jasta,

Vladimir Volkov – 64 jasta,

Dәuren Ádilbekov – 63 jasta,

Bektas Beknazarov – 63 jasqa tolady,

Serik Djaqsybekov – 63 jasta,

Ghúmar Dýisembaev – 63 jasqa tolady,

Múhtar Jýmaghaziyev – 63 jasqa tolady,

Erik Súltanov – 63 jasta.

Serik Bektúrghanov – 62 jasta (Zeynetke deyin 1 jyly bar),

Múratbay Joldasbaev – 62 jasta (Zeynetke deyin 1 jyly bar),

Manap Kóbenov – 62 jasta (Zeynetke deyin 1 jyly bar),

Dýisenghazy Musin – 62 jasta (Zeynetke deyin 1 jyly bar),

Núrjan Núrsipatov – 62 jasta (Zeynetke deyin 1 jyly bar),

Múrat Baqtiyarúly – 61 jasta (Zeynetke deyin 2 jyly bar),

Álimjan Qúrtaev – 61 jasta (Zeynetke deyin 2 jyly bar),

Rysqaly Ábdikerov – 60 jasta (Zeynetke deyin 3 jyly bar),

Ábdәli Núraliyev – 60 jasta (Zeynetke deyin 3 jyly bar),

Baqtybay Shelpekov – 60 jasta (Zeynetke deyin 3 jyly bar).

(Maqala jazylyp jatqanda Preziydent pәrmen berip, jastary 60-tan asqan Birghanym Áytimova men Georgiy Kimnin, Dulat Qosdәuletov pen  Rashid Týsipbekovterding mandatyn aldy.)

«Senat» deymiz. Senat degen sózding ózi qariyalar kenesi degen maghynagha sayady. Latynsha «senatus», «senex» — kәri, qariya sózinen shyqqan. Ázirge Qazaqstannyng Senaty (Parlamentting jogharghy palatasy) óz atauyn әbden aqtap túr, ras. Onda úzyn-yrghasy 49 deputat bolsa, sonyng 23-i alpystan asqandar eken.

Parlament Mәjilisi deputattary:

Vladislav Kosarev – 82 jasta,

Quanysh Súltanov – 74 jasta,

Túrghyn Syzdyqov – 72 jasta,

Baqtyqoja Izmúhambetov – 71 jasta,

Vladimir Bojko – 70 jasta,

Qabibolla Jaqypov – 70 jasta,

Gýljan Qaraqúsova – 69 jasta,

Serik Ýmbetov – 69 jasta,

Shaymardan Núrymov – 69 jasta,

Jeksenbay Dýisebaev – 69 jasta,

Sauytbek Ábdirahmanov – 68 jasta,

Janat Jarasov – 68 jasta,

Ahmet Muradov – 68 jasta,

Abay Tasbolatov – 68 jasta,

Baqytjan Ertaev – 67 jasta,

Ersúltan Bektúrghanov – 67 jasta,

Asqar Bazarbaev – 65 jasta,

Mihalil Chirkov – 65 jasta,

Galina Baymahanova – 65 jasta,

Roman Kim – 64 jasta,

Omarhan Óksikbaev – 64 jasta,

Ekaterina Nikitinskaya – 64 jasta,

Mayra Aysina – 63 jasta,

Vasiliy Oleynik – 63 jasta,

Zәuresh Amanjolova – 63 jasta,

Irina Aronova – 62 jasta,

Gýlmira Isimbaeva – 62 jasta,

Svetlana Bychkova – 62 jasta,

Zaghipa Baliyeva – 61 jasta,

Gýlnar Iksanova – 61 jasta,

Qúralay Qareken – 61 jasta,

Tatyana Yakovleva – 61 jasta.

Oblys basshylary:

Almaty oblysy әkimi Amandyq Batalov – 67 jasta,

ShQO әkimi Danial Ahmetov – 65 jasta.

Endi osylargha janaghy «Aqsaqaldar Senatyn» qosynyz:

Tóregeldi Sharmanov – 88 jasta,

Oljas Sýleymenov – 83 jasta,

Múrat Áuezov – 76 jasta.

Aytpaqshy, әleumettik jelide Sharmanov, Sýleymenov pen Áuezov ýshtigine qazaq oppozisiyasynyng ardager aqsaqaly Serikboslyn Ábdildindi de úsynyp jatqandar boldy. Al Serikbolsyn qariya bolsa, biyl 82 jasta.

Týiin. Mine, bizdegi jaghday osylay... Býgin «Aqsaqaldar Senatyn qúramyz». Erteng «Aqsaqaldar alqasyn» qúramyz... Aytpaqshy, qúramyz deymiz-au, búlar bayaghyda-aq, qúrylyp qoyghan eken ghoy... Qoyshy, nesin súraysyz... Qazaqstannyng negizgi Zang shygharushy organy sanalatyn Parlamentting qos palatasy, Ýkimeti men biyligining býgingi bet-kelbeti osylar, әne! Ynghay «pensionerler»! Ynghay alpystan asqan atalar men apalar!

Al endi, osy bizding Qazaqstan dәl qazir qariyalar kenesine múqtaj ba edi? Bizshe bolsa, biylik ýshin aqsaqaldar kenesinen búryn, «Jastar qozghalysy» kerek! Jastardyng ýni kerek! Jana aqyl kerek!

Sayasatker Dos Kóshim myrzanyng «Jasy 60-tan asqan, nemese 60-qa jetkenderding sayasattaghy róli – kenesshi ghana» deytin pikiri әbden oryndy-aq! Solay boluy tiyis te! Halyq eski kadrlardan әbden sharshady. Tәuelsizdik alghanymyzgha 28 jyl. Sol 1991 jyldan bastap, kýni býginge deyin sayasatty senip tapsyratyn bir adam tәrbiyeley almasaq, qalghany bos sóz! Boldy. Bitti.

Áy, qaydam... Eki preziydentimiz de egde jastaghy adamdar. Parlamentimizde 80 jastaghy Kosariev, 80-ge jetip qalghan Súltanovtar otyrghanda, ne ózgeris kýtemiz, biraq... Qazaqstan – Qartstangha ainalghaly qashan...

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz