Beysenbi, 28 Nauryz 2024
Kórshining kólenkesi 3590 6 pikir 16 Qyrkýiek, 2019 saghat 10:00

Resey qazaq kómirin Ukrainagha ótkizbey otyr

«Qara Qypshaq Qobylandyda neng bar edi, qúlynym», degen tarihy sóz postkenestik týrki respublikalary arasynda bas joq, kóz joq, reseylik shala-púshyq EOEO odaghyna mýshe bolghan qazaq pen qyryghyzdargha qarata aitylghanday.  Dәl qazir osy eki elding shiykizat ónimderin orystardyng óz aumaghy arqyly Ukrainagha ótkizbeuining astarynda ne jatyr?

Ótken aptada bauyrlas eki el soltýstik kórshilerining búl ekonomikalyq basbúzarlyghana búrynghyday kóz júmyp qarap otyrmay, Donbass kómirinen aiyrylghanan keyin qazaq pen qyrghyzdyng shiykizatyna kýni qaraghan Ukrainanyng osy ónimge degen súranysyna kvoto qoyyp tastaghan Resey biyligin ashyq aiyptady.

Biraq Reseyding Ekonomika minstriligi búnyng barylyghyn oidan shygharylghan jala dep, bet baqtyrmady, әdettegidey. Búryn kómir shiykizaty, múnay ónimderi Resey aumaghy arqyly Ukrainagha erkin tasymaldanyp kelgen. Mausym aiynan beri RF Ekonomika minstriligining tarapynan kólemi jaghynan shekteu qoyyldy. Endi qazaq pen qyrghyz kәsipkerleri  óz ónimderin ukrainge jetkizu ýshin Reseyding Ekonomika ministrliginen rúqsat alugha mәjbýr. 

Mine, ótkende Qazaqstan men Qyrghyzstan ýsh aigha sozylghan osy bir ekonomikalyq qysymgha qatysty Euraziyalyq ekonomikalyq komissiyanyng (EEK) tekseris jasauyn talap etip qoydy.  Óz kezeginde EEK osy aqparatty rastaytyn derekti súrady. Sóitip, tamyz aiynyng sonynda ótken keneste EEK konsulitasiyalyq mýsheleri shaghymdanushy qos tarap tapsyrghan aqparattarmen tanys boldy. Elimizding «Atameken» kәsipkerler palatasynyng ókili kenes barysynda RF Ekonomika ministrligining qazaq kómirin Resey aumaghy arqyly tasymaldauyna qatysty ózderimen esh aqyldaspaghanyn sóz etti.

Búdan bólek qazaq biznesmenderi búl sharanyng qanday halyqaralyq normagha, odaqtyng qanday kelisimshartyna sýienip óz kýshine enip otyrghany jayly túshymdy jauap ta almaghan.

Aytpaqshy, Reseyding ekonomikalyq shekteuining kesirinen Qyrghyztannyng da Urkainmen aradaghy sauda ainalymyn 50%-gha qysqarghan eken.

Belarusi elining Ekonomika minstrligining ekonomikalyq integrasiya bas basqarmasynyng basshysy Aleksey Masevilo Reseyding búl әreketin eshbir zangha syimaytyn bassyzdyq dep atady.

Qyrkýiekte elimiz Resey arqyly Ukrainagha kómir tasymaldau ýshin 254 myng tonnagha ótinish beripti. Al Resey ol ótinishting 87 myng tonnasyn ghana qanaghattandyrypty.

Al mausym aiynda Reseyding Ukraianagha kómir eksporty 85 payyzghy qúldyrasa, shildede qazaq pen qyrghyzgha jasalghan ekonomikalyq qysymnyng arqasynda Reseyding óz eksporty ýsh esege ósip, 400 myng tonnagha jetipti. Búndy da reseylik aqparattar jazyp jatyr.

EAEO-gha mýshelikke ótken alghashqyda qazaq tútynushylary eng arzan, eng qoljetimdi sanalatyn qaraqúmyqtyng baghasynyng kýrt ósuinen ziyan shekse, odan keyin Resey naryghynda bәsekege qabiletti bolyp kelgen, sapasy joghary alkogolidik ónimder men temeki ónimderin shygharushy otandyq kәsiporyndar Parlamenttegi reseyshil deputattardyng kesirinen paydadan qaghyldy.

Endi talay otbasyna nәpaqa tapqyzyp, jan baqtyryp otyrghan kómir men múnay ónimderin EO elderine shygharu jaghynan da qazaqtar óz odaqtasy Resey tarapynan tasqamal tosqauylgha tap bolyp otyr.

Qosymsha júmys oryndarynyng ashyluy týgili, búrynghy bar kәsiporyndardy japqyzugha iytermeleytin Reseyding ekonomikalyq shoqparyna bizding biylik tarapynan alghash ret ýn qatyluy kónildi júbatady desek te, osynday paydasynan ziyany kóp, bir Reseyding mýddesine qúrylghan búl odaqtyng bizge keregi qansha degen oigha qalasyn...

Ábil-Serik Áliakbar

Abai.kz

6 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1562
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2252
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3505