Сенбі, 23 Қараша 2024
Билік 8180 0 пікір 25 Қазан, 2018 сағат 21:32

БжҒМ балаларға қатысты зорлық-зомбылық және қатыгездік көрсетудің алдын алу жөніндегі жоспарды жарияланды

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Балаларға қатысты зорлық-зомбылық және қатыгездік көрсетудің алдын алу жөніндегі 2019 –2021 жылдарға арналған ведомствоаралық бірлескен іс-қимыл жоспарының жобасы әзірледі, - деп хабарлайды Абай-ақпарат.

Аталған жоба келесі бөлімдерінен құрайды: нормативтік құқықтық базаны жетілдіру, Балалардың құқықтарын қорғау мәселесімен айналысатын мамандардың біліктілігін арттыру, балалардың арасында зорлық-зомбылықты және қатыгездік көрсетудің алдын алу, қолайсыз отбасыларымен жұмыс істеу, балаларды медициналық-психологиялық сүйемелдеу және ақпараттық сүйемелдеу.

Осыған орай, Сізді аталған жобаға ұсыныстар мен ескертулерді беруіңізді сұраймыз.

Балаларға қатысты зорлық-зомбылық және қатыгездік көрсетудің алдын алу жөніндегі 2019 – 2021 жылдарға арналған ведомствоаралық бірлескен іс-қимыл жоспары мынандай.

 

р/с Іс-шаралардың атауы Аяқталу нысаны Жауапты орындаушылар Орындау мерзімі Болжамды шығыстар
1 2 3 4 5 6
Нормативтік құқықтық базаны жетілдіру
1. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің қолданыстағы бұйрықтарына кәмелетке толмағандар арасындағы және оларға қатысты құқық бұзушылықтың ерте алдын алуын жүргізуге кері әсер ететін өлшемдерді алып тастау бөлігінде өзгерістер енгізу:Білім мониторингін іске асыру ережелерін бекіту туралы (2014 жылғы 12 қарашадағы № 459);"Орта бiлiм беретiн үздiк ұйым" грантының мөлшерін және оны беру тәртiбiн белгiлей отырып, оны беруге арналған конкурсты өткiзу қағидаларын бекіту туралы (2014 жылғы 26 желтоқсандағы № 544);Білім беру ұйымдарын бағалаудың өлшемдерін бекіту туралы (2016 жылғы 2 ақпандағы №124). БҒМ бұйрығы БҒМ 2019 жылнаурыз талап етілмейді
2. «Мемлекеттік білім беру ұйымдары қызметкерлерінің үлгі штаттарын және педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген адамдар лауазымдарының тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 30 қаңтардағы № 77 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Үкімет Қаулысының жобасы БҒМ 2019 жылғы5 маусым Талап етілмейді
3.   Заңмен қайшылыққа түскен балаларға арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету стандартын әзірлеу және бекіту БҒМ бұйрығының жобасы БҒМ 5 маусым2019 жыл талап етілмейді
4. Білім саласында психологиялық қызмет жұмыстарын қамтамасыз ету:- Білім беру ұйымдарында психологиялық қызмет жұмыстарын талдауды жүргізу;- психологиялық қызмет жұмыстарын регламенттейтін   нормативтік құқықтық актілерді жетілдіру бойынша ұсыныстар пысықтау ҚР Білім және ғылым министрлігіне ақпарат БҒМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері(мүдделі мемлекеттік органдар) 2019 жылғы наурыз талап етілмейді
Балалардың құқықтарын қорғау мәселесімен айналысатын мамандардың біліктілігін арттыру
5. Балалардың құқықтарын қорғау, "тәуекел тобындағы" балаларды ерте анықтау мәселесімен айналысатын қызметкерлерге арналған семинар-тренингтердің және арнайы курстардың өткізілуін қамтамасыз ету, және оларға көмек көрсету ҚР БҒМ ақпарат БҒМ, ІІМ, ДМ,Еңбек миніоблыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері,«Өрлеу» БАҰО АҚЮНИСЕФ  (келісім бойынша) 2019 ж.2020 ж.2021 ж.5 қантар РБ-да қарастырылған қаражат шегінде
6. «Бақытты отбасы» отбасылық тәрбие бойынша кадрларды қайта даярлау және біліктіліктерін көтерудің оқу курс бағдарламалары» бағдарлама бойынша педагог-психологтардың біліктілігін көтеруді ұйымдастыру ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат БҒМ,облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері 2019 жылғы5 желтоқсан РБ-да қарастырылған қаражат шегінде
7. «Қауіпсіз білім беру ортаны қамтамасыз ету және мектептегі зорлық-зомбылықты болдырмау, кәмелетке толмағандар  арасындағы суицидтің алдын алу» бағдарламасы бойынша 200 педагог-психологтарға арналған біліктілікті арттыру курстарын ұйымдастыру ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат БҒМ,«Өрлеу» БАҰО АҚ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері, 2019 жылғы25 қантар РБ-да қарастырылған қаражат шегінде
8. Жапонияның тәжірибесін ескере отырып, білім беру ұйымдарында медицина қызметкерлерінің біліктілігін арттыруды және қайта даярлауды қамтамасыз ету ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат ДМоблыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері 2019 ж.2020 ж.2021 ж.5 желтоқсан РБ-да қарастырылған қаражат шегінде
Балалардың арасында зорлық-зомбылықты және қатыгездік көрсетудің алдын алу
9. Балаларға қатыгездік көрсету мәселесіне назар аударуға бағытталған әлеуметтік жобаларды іске асыруды қамтамасыз ету және қатыгездік көрсетудің пайда болуына жол бермеу оның ішінде тәрбиелеудің күштеу әдістері туралы ақпараттарды тарату БҒМ-ге ақпарат ҚДМ, БҒМ, ДМ, мүдделі мемлекеттік органдар,  Астана, Алматы және Шымкент ққ. Әкімдіктері 2019, 2020, 2021 жж.5 қаңтар РБ-да қарастырылған қаражат шегінде
10. Білім беру ұйымдарында адамгершілік-рухани білім беру бағдарламасын ықпалдастыруды жалғастыру ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат БҒМ,«Бөбек» ҰҒПБСОоблыстардың Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері 2019, 2020, 2021 жж.5 қаңтар РБ-да қарастырылған қаражат шегінде
11. Түркістан облысының барлық күндізгі, мемлекеттік жалпы білім беру ұйымдарында, Сарыағаш, Келес аудандарының мектеп-интернаттарында адамгершілік-рухани білім беру бағдарламасын ықпалдастыруды қамтамасыз ету ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат БҒМ,«Бөбек» ҰҒПБСОТүркістан облысының  әкімдігі 2019 ж.5 желтоқсан РБ-да қарастырылған қаражат шегінде
12. Өмірлік қиын жағдайға тап болған, сондай-ақ зорлық-зомбылыққа ұшыраған балаларға уақтылы әлеуметтік және өзге де көмек көрсетуге бағытталған нақты алдын алу шараларын іске асыруды қамтамасыз ету ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат БҒМ,Еңбек мині,облыстардың Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері жыл сайын ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
13. Кәмелетке толмағандарға қатысты зорлық - зомбылыққа қарсы әрекет етуге бағытталған халық арасында мәдени-ағартушылық және ақпараттық-насихаттау іс-шараларын, түсіндіру жұмыстарын ұйымдастыру және өткізу ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктеріБҒМ, ДМ, мүдделі мемлекеттік органдар жыл сайын ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
14. Балалар арасындағы зорлық - зомбылық пен қатыгездік көрсетуді азайту бойынша профилактикалық жұмыстарды жүргізуге үкіметтік емес ұйымдарға арналған мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты кеңейту БҒМ-ге ақпарат Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері 2019, 2020, 2021 жж.5 желтоқсан ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
15. Ақмола. Ақтөбе, Алматы, Атырау, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстары мен Астана қаласында заңмен байланыстағы балаларға, террористік аумақтан оралған кәмелетке толмағандарға арналған сауықтыру орталықтарын құруды қамтамасыз ету Үкіметке ақпарат БҒМ, облыстардың Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері 2019 жылғы желтоқсан ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
16. "Рухани жаңғыру "бағдарламасы шеңберінде" Тәрбие және білім " кіші бағдарламасын іске асыру бойынша шаралар қабылдау" ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат БҒМ, облыстардың Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері 2019, 2020, 2021 жж.5 желтоқсан ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
17. Террористік аймақтардан  оралған кәмелетке толмағандарды  сауықтыру және дерадикализация қызметтерін ұйымдастыру БҒМ-ға ақпарат БҒМ,облыстардың Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері Үнемі талап етілмейді
18. Кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі комиссиялардың қызметін жандандыру жөнінде шаралар қабылдау БҒМ-ға ақпарат облыстардың Астана, Алматы және Шымкент ққ. Әкімдіктері Тоқсан сайын, кезекті айдың 5-ші күні талап етілмейді
19. Алматы Жамбыл, Қарағанды облыстарында және Шымкент қаласында "зорлық-зомбылықтың алдын алу және оған ден қою" бағдарламасын енгізуді қамтамасыз ету ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат БҒМ,Алматы Жамбыл, Қарағанды облыстарының және Шымкент әкімдіктері 2019 ж.желтоқсан ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
20. Кәмелетке толмағандарды есірткі қолдануға және өткізуге, жезөкшелікпен айналысуға, өзге де құқыққа қарсы әрекеттерге тарту фактілерін анықтау мақсатында жастардың жаппай болатын орындарын, ойын-сауық мекемелерін тексеру бойынша рейдтік іс-шаралар өткізуді қамтамасыз ету ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат ІІМ, БҒМ, ДМ,Еңбек миніоблыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері Жарты жылда 1 рет кезекті айдың 5-ші күні талап етілмейді
21. Интернетті қауіпсіз қолдану тақырыбы бойынша, балалар және оларға қатысты виртуальдық қудалау жағдайларына ұшырауды болдырмау бойынша балалар арасында ағартушылық жұмысты ұйымдастыру Ақпараттық ағартушылық кампания АКМБҒМІІМ Жылсайын талап етілмейді
22. Кәмелетке толмағандардың құқықтарын бұзу және зорлық-зомбылық мәселелері бойынша "Сенім телефондары", "жедел желі" жұмыстарын ұйымдастыру БҒМ-ғаақпарат БҒМмүдделімемлекеттік органдар, ұйымдароблыстардың, Астана, Алматы, Шымкент ққ әкімдіктері Жылсайын ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
23. Жеткіншектерге сексуалды және репродукттивті денсаулықты сақтау, қауіпсіз түсік тастаудың алдын алу және т.б. мәселелер бойынша консультациялық қызмет көрсету бойынша жастардың денсаулығы орталығының жұмысын ұйымдастыру БҒМ-ға ақпарат ДМ, БҒМ, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері Жыл сайын 25 қантар талап етілмейді
24. Тыйым салынған интернет-сайттардың бірыңғай реестрді құру Бұйрық АКМ 2019 жылғы желтоқсан талап етілмейді
25. Балалардың құқықтарын қорғау жөніндегі мамандардың штаттық санын арттыру бойынша шаралар қолдану (5 мын балаларға 1 маман) БҒМ-ға ақпарат Обыстардың Астана, Алматы және Шымкент ққ. Әкімдіктері 2019 жылығыжелтоқсан ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
26. Ауларалық және балалар мен жасөспірімдер клубары, спорттық және шығармашылық секцияларын, үйірмелерді, оның ішінде халықтың әлеуметтік осал топтарынан шыққан балаларға қолжетімді желілерді кеңейту бойынша шаралар қолдану Үкіметке ақпарат Облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. Әкімдіктері 2019 жылғы5 желтоқсан ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
27. «21 ғасырдың Қазақстандық ата-аналары: «Өз балаңа үлгі бол» республикалық ата-аналар конференциялар циклын  ұйымдастыру:- «Балалардың ақпараттық қауіпсіздігін  қамтамасыз ету»- «Кәмелетке толмағандардың суицидтік мінез-құлқының алдын алу»;- «Отбасылық құндылықтарды арттыру және нығайту»;- «Кәмелетке толмағандар арасында және кәмелетке толмағандарға қатысты құқық бұзушылықтың алдын алу»;- «Деструктивті діни ағымдарды енгізудің алдын алу, діни орамалдарды тағатындарды қолдайтын ата-аналармен жұмыс». ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат БҒМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. Әкімдіктері 2019 жылғыжелтоқсан РБ-да қарастырылған қаражат шегінде
28. Саясат, өнер саласының қайраткерлерін шақыру арқылы «Саналы ата-аналар» зорлық-зомбылықтың алдын алу және балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері бойынша онлайн режимінде республикалық ата-аналар жиналысын өткізу ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат БҒМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. Әкімдіктері жарты жылдабір рет талап етілмейді
29. - Педагогикалық қызметті және кәмелетке толмағандармен жұмыс жасаумен байланысты қызметтерді иеленуге өмір бойы тыйым салу туралы сот өкімін орындау ережелерін іске асыруға үнемі талдау;- Педагог қызметкерлерінің ҚР Бас Прокуратурасының құқықтық статистика және арнайы есеп жөніндегі комитеттің территориялық органдарына сауал жіберу арқылы олардың сотты болуы және сотты болмауын тексеру;жүргізу бойынша жұмысты ұйымдастыру БҒМ-ға ақпарат облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. Әкімдіктері (мүдделі мемлекеттік органдар) (келісім бойынша) 2019, 2020, 2021жж5 маусым5 желтоқсан талап етілмейді
30. Балалар мен жасөспірімдерге қатысты зорлық-зомбылық әрекеттері жағдайын болдыртпау немесе хабарлаған тұлғаларды ынталандыру бойынша ұсыныс әзірлеу БҒМ-ға ақпарат облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері 2019 жылғы наурыз ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
Қолайсыз отбасыларымен жұмыс істеу
31. Жалпы білім беретін ұйымдарда сабаққа қатыспайтын немесе дәлелсіз себептермен үнемі сабаққа қатыспайтын оқушыларды анықтау және есепке алуды күшейту ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат БҒМ, ІІМоблыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері Тоқсан сайын, кезекті айдың 5-ші күні Талап етілмейді
32. Профилактикалық есепте тұрған 14 жастан 18 жас аралығындағы кәмелетке толмаған азаматтарды және полиция органдарында есепте тұрған әлеуметтік қорғалмаған отбасылардың балаларын оқудан тыс уақытта уақытша жұмысқа орналастыру бойынша жқмысты ұйымдастыру БҒМ-ге ақпарат БҒМ,Еңбек миніоблыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. Әкімдіктері 2019, 2020, 2021 жылдардағы5 желтоқсан ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
33. 14-18 жастағы кәмелетке толмағандар үшін жұмыс орындарын ұсынатын жұмыс берушілерге арналған мотивациялық жүйені әзірлеу бойынша ұсыныстар енгізу БҒМ-ге ақпарат БҒМ, ІІМ,
Еңбек мині, ДМ, АКМ, МОС,облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері
2019 жылғы5 маусым талап етілмейді
34. Өмірлік қиын жағдайда жүрген (зорлық-зомбылыққа, қатыгездікке ұшыраған, өзіне-өзі қол жұмсауға әрекет жасаған, ерте жүктілік жасаған) отбасылар мен балалардың электрондық деректер банкін құру БҒМ-ге ақпарат облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері тұрақты талап етілмейді
35. «тәуекел топтағы» балалармен (оның ішінде мектеп ішілік және полиция органдарында есепте тұрғандар) және қолайсыз отбасылармен жұмыс бойынша кешенді профилактикалық шараларды пысықтау БҒМ-ге ақпарат облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері ІІМ 2019 жылғы25 қантарға дейін талап етілмейді
36. Балалардың, оның ішінде қолайсыз отбасынан шыққан балалардың, сондай-ақ «тәуекел топтағы» балалардың мәдени-ойын-сауық, спорттық, дене шынықтыру-сауықтыру орталықтарына тегін қолжетімділігін, сондай-ақ демалыс кездері (мұражайға, театрға, кітапханаға, спорт сарайларына, стадиондарға, спорт залдарға және т.б.) қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылдау БҒМ-ге ақпарат облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері Тоқсан сайын, кезекті айдың 5-ші күні талап етілмейді
Балаларды медициналық-психологиялық сүйемелдеу
37. Білім беру ұйымдарын психолгтармен, әлеуметтік педагогтармен, медициналық жұмысшылармен және мектеп инспекторларымен толықтыру БҒМ-ге ақпарат БҒМ, ІІМ, ДМоблыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері(келісім бойынша) Жыл сайын 25 тамызға дейін ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
38. Балаларға қатысты зорлық-зомбылық жағдайларын анықтау, тіркеу, жұмыс істеу және уәкілетті органға / қызметке жіберу бойынша оның орындалуына мониторинг жүргізу үшін іс-қимылдар алгоритмі мен құралдарды әзірлеу және тестілеу БҒМ-ге ақпарат ДМ, ІІМ, БҒМ, Еңбек мині, Астана қ әкімдігіЮНИСЕФ БҚ(келісім бойынша) 2019 ж.желтоқсан РБ-да қарастырылған қаражат шегінде
39. «Тәуекел топ» отбасынан шыққан балаларды медициналық-педагогикалық-психологиялық сүйемелдеуді ұйымдастыру БҒМ-ға ақпарат БҒМ, ДМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері(келісім бойынша) 2019,2020, 2021 жж.5 желтоқсан талап етілмейді
40. Білім беру ұйымдарында балаларды медицина қызметкерлерімен күн сайын аралап шығуды қамтамасыз ету БҒМ-ға ақпарат ДМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері тұрақты талап етілмейді
41. Ішкі істер органдарын міндетті түрде хабардар ете отырып, зорлық-зомбылыққа ұшыраған, өзіне-өзі қол жұмсауға әрекет жасаған балаларды медициналық сүйемелдеуді қамтамасыз ету БҒМ-ға ақпарат ДМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері тұрақты талап етілмейді
42. Зорлық әрекеттерден зәбір көрген балаларға, оның ішінде жүкті кәмелетке толмағандарға медициналық, психологиялық және консультациялық көмек қызметтерін көрсетуші патронаж ұйымдарды қамтамасыз ету БҒМ-ға ақпарат облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері тоқсан сайын, келесі айдың5-не дейін ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
43. Кәмелетке толмағандарға қатысты зорлық-зомбылық пен қатыгездік көрсетуге нөлдік төзімділікті қамтамасыз ету, балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелеріне қоғамның назарын тартуға бағытталған «Өмірге ия деп айт», «Зорлық-зомбылықсыз және қатыгездіксіз балалық шақ», «Қауіпсіз мектеп» республикалық акцияларын ұйымдастыру ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат БҒМ, ІІМ, МСМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері(келісім бойынша) Жыл сайынТамыз-қыркүйек-қараша Талап етілмейді
Ақпараттық сүйемелдеу
44. Балаларға қатысты зорлық-зомбылықтың алдын алу бойынша мәселелерді аймақтық және республикалық БАҚ-та жарықтандыруын ұйымдастыру(брифингтер, мақалалар, репортаждар, сұхбаттар, телевизиялық бағдарламалар, ақпарат кестелері, жадынамалар, анықтамалық материалдар) ҚР Білім және ғылым министріне ақпарат АКМ, БҒМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері жарты жылдабір рет талап етілмейді
45. Балаларға қатысты зорлық-зомбылық пен қатыгездік, онын ішінде жыныстық сипаттағы зорлық-зомбылық мәселелерінде бұқаралық ақпараттық құралдарын дұрыс орналастыру бойынша тілшілер арасында жұмыс жүргізуді ұйымдастыру БҒМ-ға ақпарат АКМоблыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері 2019 жылы5 желтоқсан талап етілмейді
46. Балалардың қауіпсіздігін және оларға қатысты зорлық-зомбылықты төмендетуге бағытталған әлеуметтік бейнероликтерді республикалық телеарналарда көрсету мәселесін қамтамасыз ету республикалық телеарналарды көрсетіледі АКМ, БҒМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері жарты жылдабір рет РБ-да қарастырылған қаражат шегінде
47. Өмірдің қиын жағдайына тап болған балаларға, оның ішінде адамгершілік-жыныстық тәрбие мәселелері бойынша  қолдау көрсететін және көмек беретін ұйымдар мен қызметтердің тізбесін БАҚ-та орналастыруды қамтамасыз ету БҒМ-ға ақпарат АКМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері жылына1 рет ЖБ-да қарастырылған қаражат шегінде
48. Балаларға қарсы зорлықтың алдын алу және болдырмау мәселелерінде ата-аналардың құзыреттілігін арттыру мақсатында конференциялар, дөңгелек үстелдер, лекциялар, жиналыстар өткізуді ұйымдастыру БҒМ-ға ақпарат облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент ққ. әкімдіктері(келісім бойынша) жарты жылдабір рет талап етілмейді

 

Қысқартылған сөздердің мағынасы:

БҒМ – Білім және ғылым министрлігі

ІІМ – Ішкі істер министрлігі

АКМ – Ақпараттық және коммуникациялар министрлігі

ҚДМ – Қоғамдық даму министрлігі

ДМ – Денсаулық сақтау министрлігі

Еңбек мині – Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі

ЖБ – жергілікті бюджет

РБ – республикалық бюджет

Abai.kz

0 пікір

Үздік материалдар

Сыни-эссе

«Таласбек сыйлығы»: Талқандалған талғам...

Абай Мауқараұлы 1465
Білгенге маржан

«Шығыс Түркістан мемлекеті бейбіт түрде жоғалды»

Әлімжан Әшімұлы 3233
Біртуар

Шоқанның әзіл-сықақтары

Бағдат Ақылбеков 5364