Din ghylymnyng jetistigin qoghamgha týsindirip beru kerek
2030 jylgha qaray biraz mamandyqtar jer betinen joyylyp ketedi, degen boljam bar. Biraq kvanttyq fizika men astrofizika mamandyghy eshqashan joyylmaydy. Óitkeni, myna ghalam sheksiz. Al, onyng tylsymyn tolyq zerttep bolghan joqpyz. Tipti dýniyening bolmysyna degen qyzyghushylyghymyz tausylar emes. Ghylymnyng astrofizika men kvanttyq salasy óte jyldam damyp keledi.
Osy baghytty zerttep jýrgen esi dúrys ghalymdardyng birazy essiz tújyrymdar jasap ýlgerdi. Ataqty biznesmen jәne haker Djordj Hos, simulyasiyadan qashyp shyqqysy keletinderge arnap din oilap tauyp ta qoydy. Ol kompiuter oiynynyng keyipkerleri "Oo sen jәy ghana simulyasiyada ómir sýrip jatqanymyzdy bilesing be?" deydi bir birine. Búl ejelden danalar bas qatyryp kele jatqan tújyrym.
Al, din ghalymdary "әlem illuziya" degen tújyrymdy: "sofistika, sofister alyp keldi" deydi. Búl mәselemen tek qana Án-Nәsәfiyanyng aqida kitabynan ghana tanysqan boluy kerek. Óitkeni, tek osy kitap shenberinde ghana qarastyrady. Dәlel keldiredi. Óitkeni bir mәseleni barlyq sala shenberinde zertteu qiyn, kýrdeli. Bir kitaptyng bir tarauy, bir ayat, bir hadispen fakt, dәlel keltire salu onay.
Árige barsaq, búl tújyrym Ál Kindiyden bastalatyn býkil islam filosofiyalyq múralarynda substansiya, aksiydentsiya úghymy ayasynda paralleldi zerttelgen. Al, onyng arjaghynda Grek, Atlantida ozyq órkeniyetinen kele jatqan ghylymy mәseleler. Bir ghana kitap shenberinde qorytyndy jasaytyn din ghalymdary Rey Bredberiyding myna sózining shyndyqqa ainalghanyn beldi me eken?
Nabivayte ludyam golovy siframi, nachinyayte ih bezobidnymy faktami, poka ih ne zatoshniyt, nichego, zato im budet kazatisya, chto ony ocheni obrazovannye. U nih daje budet vpechatleniye, chto ony myslyat, chto ony dvijutsya vperyod, hoti na samom dele ony stoyat na meste.
Barlyq mәsele nege kitapta? Kitap tek aqparatty jetkizushi qúral ghana. Aqparatty jinap, saqtap jetkizushi fleshka. Biz úmytyp qalamyz-au degen oiymyzdy qaghazgha jazyp qoyamyz. Búl aqparatty qazir filim, roliyk, audio, viydeo kontentterde atqaratyn boldy. IYә, kitaptyng jana núsqasy. Keler úrpaq "әlgi avtor óz viydeosynda bylay dep aitqan edi" dep tújyrym jasaytyn bolady. Kitaptyng keremettey biz bilmeytin qúpiyasy joq.
Kvant ghalymdary "әlem matrisa, gologramma" degen sózderining maghynasyn qazir kez kelgen adam týsinedi. Sofistersizde úgha alady. Ghajayyp kartinany qarasanyz keme, adam, ýi, tabighatty kóremiz. Biraq ol ‐ illuziya. Sebebi - bәri kraska. Kraska - substansiya. Al onyng kózimizge kóringen beyneleri - aksiydensiya.
Sol siyaqty, adamda - illuziya, shyn mәninde adam - biologiyalyq kletkalardyn, onyng arjaghynda energiyanyng jiyntyghy ekenin ghalymdar kórip túr. Materiyada antimateriyaldy qúrylymnan túratyndyqtan illuziya.
Eger din ghylymgha qayshy bolmasa, ghylymnyng jetistigin joqqa shygharmay, qoghamgha týsindirip beru kerek. Al týsindire almasa, dindi obaldy qylmau kerek.
Áset Bektúrdyng әleumettik jelidegi jazbasynan
Abai.kz
