Reseyding eks-preziydentteri endi Federasiyalyq kenesti óle-ólgenshe basqaru jәne oghan mýshe bolu qúqyna ie bolmaq. Áriyne, preziydenttik ókilettigin tapsyryp bergen son. Búl bastamany Duma deputattary men senatorlar úsynypty.

Ol boyynsha, Resey preziydentteri ózining ókilettik merzimi ayaqtalghan song nemese merziminen búryn óz erkimen otstavkagha ketken jaghdayda Federasiyalyq keneske ómir boyy mýshelikke ótu qúqy beriledi. Sonday-aq, mýshelikten bas tartu qúqy da saqtalady.

Búl bastamanyng avtorlary -  deputat Pavel Krashennikov, FK-nyng mýshesi Andrey Klishas, FK-nyng mýshesi Konstantin Kosachev, senatorlar Svetlana Goryacheva men Aleksey Pushkov, deputattar Andrey Makarov, Yaroslav Nilov jәne Galina Hovanskaya.

Orys aqparatynyng aituynsha, Reseyding basty Konstitusiyasyna ózgertu engizu ýshin qúrylghan arnayy komissiya mýsheleri toghyz kýn tolghanyp, on kýn oilanyp jýrip, aqyry osynday tújyrymgha kelipti.

Putin úsynghan norma boyynsha Federasiyalyq keneske ónirlerden 17 adam mýshe bola alady eken. Al aqyldastar alqasy olardyng sanyn 30 adamgha deyin kóbeytudi úsynghan. Al búrynghy preziydentter ómir boyy mýshe bola aluy kerek. Búl norma ózgeler ýshin 6 jyl dep kórsetilgen. Qysqasha aqparat osy. Endi taqyrypty tarqatyp jazayyq...

Putinning joldauy - biylik tranziytining bastaluy...

Álginde, qantardyng orta túsynda Resey preziydenti Vladimir Putin halyqqa joldau jasaghan. Sonda, Konstitusiyagha ózgertu engizudi úsynyp, qazir ózge týgili orystyng ózi bar-joghyn bilmeytin Federasiyalyq kenesting qúzyretin kóterip, oghan erekshe status berilui kerektigin aitqan. Aytpaqshy, sol bir alqa-qotan jiynda «preziydentter merziminen búryn otstavkagha kete alady» dep sóilegen. 15 qantarda Resey Ýkimetin komandasymen birge otstavkagha jibergende de Dmitriy Medvedevting qyzmetsiz qalmaytynyn, mýmkin bolghan jaghdayda janaghy Federasiyalyq keneske orynbasar bolyp baratynyn ashyq aitqan. Sol kezding ózinde-aq, orys sarapshylary «Putin preziydenttikten ketse de, biylikten ketpeuding qamyn qyluda» dep boljaghan.

Jiyrma jyldan beri Kremlide kreslo auystyryp kórmegen Vladimir Putin osylaysha biylik tranziytinen habar bergen.

Putinning tandauy - qazaqstandyq modeli!

Sóitip, Putin biyligining tranziyti bastalghan kórinedi. Al sarap qylghan kóp júrt Putinning tandaghan tranzittik joly – qazaqstandyq modeli dedi.

«Putinning konstitusiyalyq iydeyalary «biylik tranziytinin» bazalyq modeli retinde qazaqstandyq núsqanyng qarastyrylyp jatqanyn menzeydi. Ol – resmy qújatta jalpylama aitylatyn MemKeneske (Qazaqstannan aiyrmashylyghy olarda – QauKenes) konstitusiyalyq ról berip, Putindi tóraghalyqqa taghayyndap, konstitusiyalyq zangha sәikes, MemKeneske sheksiz qúzyret beru», dep jazghan jurnalist Grigoriy Golosov.

«Konstitusiyalyq fan-tuning parlamenttik saylaudyng jaqyndaghanyn anghartty. Al qalghany sol bayaghy qazaqstandyq ssenariy», dep jazdy orys sayasattanushysy Ekaterina Shuliman.

«Aytpaqshy, kósemdi búdan búlay qalay ataugha bolady? Vladimir Abiyshevich Putiyn, Núrsúltan Vladimirovich Putin әlde Vladimir Vladimirovich Nazarbaev?», degen publisist Ivan Davydov.

Aytpaqshy, sol joly birqatar sheteldik basylymdar da Putin bastamasyn «qazaqstandyq ssenariy» dep baghalaghan edi.

Endi mine, orys sayasatkerlerining oiyndaghysy dóp kelgenge úqsaydy. Kremli pәrmen berip, arnayy komissiya qúrylypty. Ol komissiya janaghy Federasiyalyq kenesting qúzyretin arttyru ýshin ayanyp qalmaytynyn, reti kelip túrghanda Putinge mәngilik status beru kerektigin aita bastapty.

Ayta keteyik, 2018 jyldyng mamyr aiynda Qazaqstan Parlamenti «QR Qauipsizdik Kenesi turaly» zandy maqúldap, shildede sol kezdegi preziydent Núrsúltan Nazarbaev qol qoyyp, bekitken.

Qújatta «Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydentine - Elbasyna onyng tarihy missiyasyna baylanysty Qauipsizdik Kenesin Tóragha retinde basqaru qúqyghy ómir boyy tiyesili» ekeni jazylghan.

Oghan, preziydent, mәjilis jәne senat tóraghalary, premier-ministr, memlekettik hatshy, preziydent әkimshiligi jetekshisi, qauipsizdik kenesi hatshysy, bas prokuror, ÚQK tóraghasy, syrtqy ister ministri, qorghanys ministri jәne ishki ister ministri mýshe bola alady. Qauipsizdik kenesining qúramyn preziydent jәne kenes tóraghasy aqyldasa otyryp jasaqtaydy.

Qauipsizdik kenesi 1991 jyly Qazaq SSR preziydenti bolyp túrghan Nazarbaevtyng jarlyghymen el taghdyryna baylanysty manyzdy mәseleler sheshiletin konsulitativti-kenesshi organ bolyp qúrylghan. Ol 1993 jyly Qazaqstan respublikasynyng Qauipsizdik kenesi bolyp qayta qúrylghan.

Al 2019 jyldyng nauryz aiynda Núrsúltan Nazarbaev otstavkagha ketetinin jariyalady. Qazir ol Qauipsizdik kenesining tóraghasy retinde elishilik jәne Halyqaralyq sayasy prosessterge belsendi aralasyp keledi.

Abai.kz