«Parazitter» filimi Gollivudty nesimen tәnti etti? Árbir adamdy ózine kýdikpen qarata bilgenimen shyghar. Árqaysymyzdy óz ishimizdegi «paraziytimizben» qorqyta alghandyghymen shyghar...
Ómirshen, eshqashan ólmeytin taqyryptar bolady. Ol adamnyng miy sekildi. Týpsiz ghalam, sheksiz kenistik. Zertteuding mýmkindigi bolsa ghalymdar ony әldeqashan shemishkeshe shaghyp, әrbir qyrtysyn býireging men jýregindi zerttegendey ghyp alaqanyna salyp berer edi. «Parazitter» sol týpsiz túnghiyqtyng bir talshyghyn miynnan suyryp shyqqanday bolady.

Asan men Ýsen ertegisi qalay edi? Asan — baydyng balasy, olaq, sholaq, jalqau, qorqaq, jylauyq. Ýsen — kedeyding balasy. Sharuagha epti, ómirge beyim, kórgeni kóp, sabyrly, ústamdy. Ýsen bolmasa Asan aidalada adasyp, ya bolmasa ashtan óler edi. Búl biz ghana senetin ertegi emes eken. Pon Chjun Honyng da keyipkerleri osyghan úqsaydy. Tek anqau bay men aramza kedey. Bizding ertegi adamzattyq gumanizm ýlgisinen attamaydy, asyndy adalynan tauyp je deydi. Búl morali bizdi baygha emes, kedeyge elikteuge ýndedi, ýiretti... Baydyng bәri saran, qiyanatshyl, jalqau, aramtamaq dep oiladyq). Al, koreylik rejisserding ertegisi kórermendi búdan sәl basqasha baghytqa bastaydy. Ertedegi ertegi men býgingining filimin salystyru aqylgha syimaytyn absurd shyghar. Biraq filimdi kórgen kezdegi birinshi oiyma oralghany osy boldy (ol ýshin keshirim súraymyn)). Biz sengen shyndyq adamdy aqshagha tәueldi emes dedi. Baylyqty qoldyng kiri dedi. Bargha tәube, joqqa qanaghat dedi. Osylaysha, ómir sýruimiz ýshin kerek qajettilikterdi biz súraugha, júlyp alugha emes, auyzdyqtaugha ýirendik. Biraq Kim әuletining shyndyghy ashylyp, aqiqaty ayan bolghanda búl tragikomediyanyng adamzatqa ortaq ekenin, bizding tәrbiye, bizding qogham auyzdyqtaghan parazitterding de kýtpegen jerden atoylauy (tipti ainalamyzda atoylap ta jatuy da) mýmkin ekendigin ishki týisiginmen sezesin. Jәne ol parazitterding alys emes, dәl janynda (bәlkim óz ishinde) jýrgeni kónilindi tipti kýpti qylady. Yaghni, qiyanat, qasiret te adamzatqa ortaq. Onda últ, din dil bolmaydy. «Oskar» sarapshylarynyng osy túrghydaghy tandauy eshqanday kýmәn tughyzbaydy. Filim bizge mәlim de beymәlim taqyrypqa barghanymen qúndy.

Men búl filimnen keybir pikirlerde aitylyp jatqanday «bay men kedeyge qatysty taptyq bólinisti» kórmeymin. Ssenariydegi Pak әuleti men Kim әuletining ornyn auystyra salsa da týk ózgermeydi. Jaqsylyq pen jamandyqty auystyra almaysyz, biraq baydy kedey, kedeydi op onay bay qyla salugha bolady. Múnda tek adamnyng miyndaghy qashan, qanday jaghdayda oryn alatyny belgisiz talshyqtar jarylysyn sezinu, úghu mýmkin emestigi ghana ózekti. Onyng sheberligi de osynda.

«Parazitter» kinosynyng múnday filosofiyasy onyng bir birimen qabyspaytyn, kózge oghash, qarabayyrlau kórinetin, tipti keyde jalyqtyryp jiberetin tústaryn aqtap alady. Syrttaghy tughan kýn keshin qandy qyrghyngha ainaldyratyn kedeyler «qaqtyghysy» da filimdi songhy sәtterde zomby parazitter qaptaytyn fantastikagha úqsatady.

Dәuletti Paktan qalghan sәuletti saraydy, onyng jertólesinde jatqan әkesimen qosyp satyp alghysy keletin Ky U-dy bayaghy parazittik sipatynan arashalap ta ala almaysyz. Óitkeni ol da, onyng sәuletti saray astyndaghy әkesi de mening týsinigimde, parazitterding mәngilik әri jasampaz ekenin jәne olardyng osynday bir qaltarystarda ózderining «júldyzdy» saghatyn kýtip jatatynyn kórsetedi. Búl endi basqa parazitter. Eng ókinishtisi osy.

Áygili Aleksey Serebryakovtyn: «Ártistik onay kәsip emes, mәselen, it pen baladay shynayy bolu ekining birining qolynan kelmeydi» deytin sózi bar. «Parazittardaghy» әrtisterding oiynyn osy talap ýddesinen shyqty dey almaymyz. Jarqyraghan, tosynnan tughan júldyz kórmeysin. Bәlkim, rejisser akterlardy bir dengeyde kórsetu arqyly parazittarda liyder bolmaytynyn aitqysy keldi me eken?!

Bayaghy da ýlkender «jer astynan jik shyqty, eki qúlaghy tik shyqty» desip otyratyn. Ol jikting adamzattyng arasynan shyghatyn әrtýrli minezder ekenin, tik shyqqan qúlaghynyng ainalasyna, qorshaghan ortasyna salatyn lany ekendigin endi ghana úghynyp jatyrmyz. Shyndyghynda, qay qoghamda bolsyn, qay ortada bolsyn biz sengen qúndylyqtardyng ózgergenin kóresiz. Rejisser kórermenine kóptegen talasty súraq tastaydy.

Sholpan Raqymqyzynyng әleumettik jelidegi jazbasynan

Abai.kz