22-nshi qyrkýiek - 1989 jyly qabyldanghan Til turaly zangha 22 jyl toldy. Alayda, tughan úl-qyzdarynyng tayaghynan kóz asha almay kele jatqan ardaqty da, ayauly Ana tilimizge memleket, últ bolyp azattyq alyp bere almay otyrmyz. Kim jazyqty?

Tómende tar qúrsaghyn keneytip, jaryq dýniyege әkelgen anasynyng tiline balta ala jýgirip, qarsy shyqqan birneshe belgili azamattardyng orys basylymdar arqyly qazaq tiline qarsy aitqan oilaryn berip otyrmyz.

Qúrmetti oqyrman, tilining tabanyna tikenek qadap jýrgen ózge de azamattardyng baspasóz betinde jaryq kórgen sózderin kóziniz shalyp qalghan bolsa, pikir alanyna jolday beriniz.

«Abay-aqparat»

Oljas Suleymenov:

- Kazahskiy yazyk vsegda byl vne konkurensiy v jivotnovodstve. No y to ne v stoylovom, a v otgonnom. Seychas on nahodit vse bolishee priymenenie v stroiytelistve, v gornorudnoy promyshlennosti, v torgovle, v obrazovanii, gumanitarnyh dissiplinah. Poka eshe malo v tochnyh, fundamentalinyh naukah ... Vse eto ochevidnaya realinosti. Iskusstvenno uskoriti pobedu kazahskogo yazyka v sorevnovaniy s russkim nelizya.

LIYTER-Nedelya: Vashy vnuky hodyat v detsad? Esly ne sekret, na kakom yazyke ony poluchayt vospitaniye?

22-nshi qyrkýiek - 1989 jyly qabyldanghan Til turaly zangha 22 jyl toldy. Alayda, tughan úl-qyzdarynyng tayaghynan kóz asha almay kele jatqan ardaqty da, ayauly Ana tilimizge memleket, últ bolyp azattyq alyp bere almay otyrmyz. Kim jazyqty?

Tómende tar qúrsaghyn keneytip, jaryq dýniyege әkelgen anasynyng tiline balta ala jýgirip, qarsy shyqqan birneshe belgili azamattardyng orys basylymdar arqyly qazaq tiline qarsy aitqan oilaryn berip otyrmyz.

Qúrmetti oqyrman, tilining tabanyna tikenek qadap jýrgen ózge de azamattardyng baspasóz betinde jaryq kórgen sózderin kóziniz shalyp qalghan bolsa, pikir alanyna jolday beriniz.

«Abay-aqparat»

Oljas Suleymenov:

- Kazahskiy yazyk vsegda byl vne konkurensiy v jivotnovodstve. No y to ne v stoylovom, a v otgonnom. Seychas on nahodit vse bolishee priymenenie v stroiytelistve, v gornorudnoy promyshlennosti, v torgovle, v obrazovanii, gumanitarnyh dissiplinah. Poka eshe malo v tochnyh, fundamentalinyh naukah ... Vse eto ochevidnaya realinosti. Iskusstvenno uskoriti pobedu kazahskogo yazyka v sorevnovaniy s russkim nelizya.

LIYTER-Nedelya: Vashy vnuky hodyat v detsad? Esly ne sekret, na kakom yazyke ony poluchayt vospitaniye?

- Samye mladshie - v Almaty. Ih vodyat v kazahskiy detsad. No oni, konechno, budut znati y russkiy i, inshalla, angliyskiy. Starshie izuchait kazahskiy po uchebnikam. Mne prihoditsya im obiyasnyati, chto «y» ne proiznositsya v takih slovah kak auyl, bauyr, auyz... Ne toliko ony zadayt vpolne rezonnyy vopros: «Esly ne proiznositsya, zachem piyshetsya?». Soglasen. S etoy nenujnoy bukvoy, iskajaishey pisimennyy obraz kazahskih slov, spesialistam davno neobhodimo razobratisya.

Bibiguli Tulegenova:

- «Sam yazyk eshe ne adaptirovan. Vot vy mne perevediyte: "Sniyjenie sen na 50 prosentov". Pravilino, "50 payyz jenildik". Ya chitai - mne stydno. Chto takoe "jenildik"? "Oblegcheniye". Kogda chelovek poluchaet oblegcheniye? Vot vy smeetesi, a ya kajdyy raz govoru: vam ne stydno takie veshy pisati? My sebya eshe doljny obuchiti kazahskomu yazyku, my samy ego tolkom ne znaem, a chto-to trebuem ot russkoyazychnogo naseleniya!».

Muhtar Tiniykeev:

- "Ya lichno ne podderjivai dannoe obrasheniye. (...) Da, neobhodimo znati gosudarstvennyy yazyk, neobhodimo ego razvivati, no ne takim sposobom, nakalyaya obstanovku. Ya vsegda byl storonnikom mejnasionalinogo spokoystviya, edinstva. Vystupal y budu vystupati za eto spokoystviye. Ya - protivnik togo, chtoby vot takim vot metodom reshati ety voprosy"

Bulat ABILOV, sopredsedateli OSDP "Azat":
- My za razvitie gosudarstvennogo yazyka, za to, chtoby on stal obedinyaishiym, a ne razedinyaishim narody Kazahstana bez usherba dlya drugih yazykov.

Gaziz ALDAMJAROV, liyder Kompartiy Kazahstana:

- Konechno, gosudarstvennyy yazyk trebuet razvitiya y zashity - eto vopros odnoznachnyi. No esly my hotim jiti vmeste, my doljny izuchati y kazahskiy, y russkiy yazyki. Ety znaniya - garantiya togo, chto nashe sosushestvovanie budet mirnym y spokoynym.

Kadyraly BOLMANOV, produser:

- No nikto ne govoril o kakom-libo zaprete russkogo yazyka, nikto ne ozvuchil politicheskui podopleku.

Ya za yazyk, no pry etom ya protiv ushemleniya drugih yazykov obsheniya v nashem Kazahstane.

"Abay-aqparat"

Múrat Toqashbaevtyng oryndauyndaghy Ábiyirbek Tinәliyevting "Anamnyng tili" әni