Býgingi tanda resmy jәne tәuelsiz búqaralyq aqparat qúraldarynda, әleumettik jelilerde jaman indetke baylanysty týrli boljamdar men saraptamalardan kóp nәrse joq. Songhy kezde olardyng bәrin oqyp, taldap qorytugha shamamyz da kelmey qaldy. Men virusolog ta, politolog ta, ghalym da emespin - qarapayym adammyn. Sunamiday bolyp ketken aqparat tasqynynyng qaysysy shyndyq, qaysysy ótirik ekenin men de senderden artyq bilmeymin.

Áytkenmen, bes uaqyt namaz oqityn músylman balasy retinde bir nәrseni jýregim sezedi. Búl әldekimder aityp jýrgendey, Qytaydyng nemese AQSh-tyng oilap tapqan auruy emes, úly Jaratushynyng adamzatty tekseru ýshin jibergen – ýlken synaghy.

Qazir sening jeke basyng men otbasynnyng ómirin ataq-dәrejeng de, baylyghyng da, mansabyng da, tipti, patshalyq biyliging de qútqaryp qala almaydy. Dәl býgin otbasy dep atalatyn shaghyn memleketindi auru men ajaldan aman alyp qalatyn – ol sening aqyl-parasatyng men tózimdiliging ghana.

Bayaghyda әjem marqúm ýnemi «Allanyng qúdireti – әidik. Minez kórsetse. asyp-tasyghan bayynnyng da, dәuleti tasyghan patshannyng da ayaghyn bir etikke tyghady» degendi qúlaghyma jii qúyatyn. Osy sózding shyndyq ekenine mening kózim býgin anyq jetti.

Jiyrmasynshy ghasyrdyng asharshylyq, jappay repressiya, qandy-qyrghyn soghys siyaqty nәubattary әlemdi sabasyna týsirip, biraz uaqyt tәubasyna keltirgendey bolghan-tyn. Ókinishke qaray, songhy elu jylda biz qaytadan sonyng bәrin úmytyp, angha, tipti annan da beter maqúlyqqa ainala bastappyz.
Alpauyt memleketterding imperiyalyq egoizmi kýnnen-kýnge kýsheyip, ózderinen basqalardy el sanaudy qoydy. Ásirese, songhy jiyrma-otyz jylda Ejen Ioneskanyng «Mýiiztúmsyq» pieasasyndaghyday kýshtilerding aitqany ghana zan, kýshtilerding aqyly ghana aqyl, kýshtilerding mәdeniyeti ghana mәdeniyet, kýshtilerding ornatqan tәrtibi ghana tәrtip degen túrghydaghy jabayy búiryqqa әlem kónip, eti ólip ketip, moyynsynghanday da bolghan. Endi mine qúdireti kýshti Qúday minez kórsetip, osy payymymyzdyng qanshalyqty dúrys, qanshalyqty búrys ekenin saralatyp, irip-shiregen bayyndy da, siniri shyqqan kedeyindi de ýiine qamap, oilandyryp qoydy. Biz Qúdaydan kýshti emes ekenbiz.

Iya, úly Jaratushy býkil adamzatty әp-sәtte sabasyna týsirdi. Áytpese, biz Jer-Anamyzdyng bar ekenin esimizden shygharyp, onyng qoynyndaghy qazba-baylyqtardy qúnygha tonaudan basqany úmytyp ketip edik. Tabighatty qorghau, ekologiya, salasynda jýrgen mamandar bizding kózimizge bosqa nan jep jýrgen beysharalarday bolyp kórinetin. Janymyzdyng rahaty, dýniyening qyzyghy men baylyqtan basqagha kónil bólmey ketken toghysharlyghymyz bizdi bir kúnde osynday hәlge týsirdi. Ertenimizding ne bolaryn, bir Qúdaydan basqa eshkim bilmeydi.

Júrttyng bәri jappay jamandap jatqan qytaydy mening de únatyp túrghanym shamaly. Biraq, bәrin tek solargha jauyp, ózimiz sýttey aq, sudan taza perishtedey bolugha tyrysyp, aqtalmay-aq qoyayyqshy. Búl jaman indetting bizding jerimizge keluine bәrimiz de kinәlymyz. Qytaydan bolmasa, ol planetamyzgha basqa bir jaqtan kelui de yqtimal-túghyn. Óitkeni, Tabighat-Ana degen qasiyetti úghymnyng biz ýshin mәn-maghynasy joq bos sózge ainalyp ketkenine qay zaman.

Songhy jyldary qanshama kiyik, balyq taghy da basqa jan-januarlardyng qyrylyp qalghanyn esinizge týsirip kórinizshi. Biz oghan qatty mәn berdik pe, sebebin izdep kórdik pe? Joq. Jer-Anamyzdyng kóz jasy jibermeydi, tabighatqa jasap jatqan qiyanatymyzdy Alla aldymyzgha keltiredi degen oy kónilimizdi mazalamady. Endi, mine sonyng zardabyn tartyp jatyrmyz.

Amangeldi Kenshilikúlynyng әleumettik jelidegi jazbasy

Abai.kz