Sokrat: Aqymaq adam iship-jeu ýshin ómir sýredi, kókirek kózi ashyghy ómir sýru ýshin iship-jeydi, – deydi.

Abay: Jas bala anadan tughanda eki týrli minezben tuady: bireui – ishsem, jesem, úiyqtasam dep túrady. Búlar – tәnning qúmary, búlar bolmasa, tәn jangha qonaq ýy bola almaydy. Hәm ózi óspeydi, quat tappaydy. Bireui – bilsem eken demeklik (7-sóz).

Sokrat: Qyzyq, kez kelgen adam qansha qoyy bar ekenin tosylmay aityp bere alady, al qansha dos-jarany baryn lezde eske týsire almaydy, olardyng esh qúny joq.

Abay: Maghlúm boldy: qazaq tynyshtyq ýshin, ghylym ýshin, bilim ýshin, әdilet ýshin qam jemeydi eken, mal ýshin qam jeydi eken, biraq ol maldy qalaysha tabudy bilmeydi eken, bar bilgeni maldylardy aldap almaq yaky maqtap almaq eken, bermese onymenen jaulaspaq eken. Maldy bolsa, әkesin jaulaudy da úyat kórmeydi eken. (5-sóz)

Sokrattyn: Álemdi qozghaghysy kelgen adam әueli ózi qozghaluy kerek, - degen taghy bir sózi bar. Abaydyng da kóksegeni sol, qazaq әlemi qozghaluy, ilgerileui ýshin, últ oyanuy, algha úmtyluy kerek:

"Adam balasy jylap tuady, keyip óledi. Eki ortada, bú dýniyening rahatynyng kayda ekenin bilmey, birin-biri andyp, birine-biri maqtanyp, esil ómirdi eskerusiz, bosqa, jaramsyz qylyqpen, qor etip ótkizedi de, tausylghan kýnde bir kýndik ómirdi bar malyna satyp alugha taba almaydy. Qulyq saumaq, kóz sýzip, tilenip, adam saumaq – ónersiz itting isi. Áueli qúdaygha syiynyp, ekinshi óz qayratyna sýienip, enbegindi sau, enbek qylsan, qara jer de beredi, qúr tastamaydy". (4-sóz)

Sokrattan bastau alghan, adam balasynyng oi-órisin ilgeriletken dialektika Abayda osylay órbiydi.

"Abay jayly" ýzindi.

Serik Ábikenúlynyng әleumettik jelidegi jazbasy

Abai.kz