Sonymen, apyl-ghúpyl jariyalanyp, ýderisi apyl-tapyl jýrip jatqan mәjilis saylauynyng mәrege jetuine bir kýnsiz apta qaldy. Alayda, bir jylgha jeterlik oqigha auqymy ótkenin de andamay otyra almaymyz. Oppozisiyalyq partiyanyng ókimettik aliyansqa kirgenin de, oppozisiyadaghy azamattardyng sayasy alandaryn almastyra salghanyn da kóz kórdi. Qyzyghy, keybir partiyanyng atalmysh nauqan barysynda baghdaryn eki ret ózgertip, basshysyn eki ret auystyrghany boldy. Áyteuir, sayasy ssenariy avtorlarynyng búiryghymen shetke shyqqan sayasy ýirekterdi bytyrlatyp atu óz jemisin pisken almaday berude. Búl saylaualdy nauqanynyng sayasy alandy sypyru tehnologiyasynyng nәtiyjesi ekeni mәlim.

Búl joly әngimening barysyn «Ruhaniyatqa» búrghan barynsha qyzyqty. Basynda ar jaq, ber jaqpen aqyldasyp, salmaghyn arttyrudy kózdegen búl partiyanyng jana basshylyghy últshyl auyr salmaqty Múhtar Shahandy ruhany basshylyqqa tartqanda, halyq ta an-tan, sudaghy balyq ta an-tang bolghany ras. Sebebi, ókimetti ókirte synap, qarsylasyp jýrgen MSh (búlaysha atau Múqannyng sóz tirkesterinen bas әripter tizbegin jasaghysh әdetinshe berilip otyr) qalaysha biylikting aulasynan shyqqan «Ruhaniyatqa» kýmp berdi degen saual saulap qoya bergen edi. Alayda, aulanyng syrtynda jýrip qojayyndy sybaghannan eshtene bitpeytinin sezgen MSh da, onyng elektoraty da búl qadamdy qostaghany ras.

Sonymen, apyl-ghúpyl jariyalanyp, ýderisi apyl-tapyl jýrip jatqan mәjilis saylauynyng mәrege jetuine bir kýnsiz apta qaldy. Alayda, bir jylgha jeterlik oqigha auqymy ótkenin de andamay otyra almaymyz. Oppozisiyalyq partiyanyng ókimettik aliyansqa kirgenin de, oppozisiyadaghy azamattardyng sayasy alandaryn almastyra salghanyn da kóz kórdi. Qyzyghy, keybir partiyanyng atalmysh nauqan barysynda baghdaryn eki ret ózgertip, basshysyn eki ret auystyrghany boldy. Áyteuir, sayasy ssenariy avtorlarynyng búiryghymen shetke shyqqan sayasy ýirekterdi bytyrlatyp atu óz jemisin pisken almaday berude. Búl saylaualdy nauqanynyng sayasy alandy sypyru tehnologiyasynyng nәtiyjesi ekeni mәlim.

Búl joly әngimening barysyn «Ruhaniyatqa» búrghan barynsha qyzyqty. Basynda ar jaq, ber jaqpen aqyldasyp, salmaghyn arttyrudy kózdegen búl partiyanyng jana basshylyghy últshyl auyr salmaqty Múhtar Shahandy ruhany basshylyqqa tartqanda, halyq ta an-tan, sudaghy balyq ta an-tang bolghany ras. Sebebi, ókimetti ókirte synap, qarsylasyp jýrgen MSh (búlaysha atau Múqannyng sóz tirkesterinen bas әripter tizbegin jasaghysh әdetinshe berilip otyr) qalaysha biylikting aulasynan shyqqan «Ruhaniyatqa» kýmp berdi degen saual saulap qoya bergen edi. Alayda, aulanyng syrtynda jýrip qojayyndy sybaghannan eshtene bitpeytinin sezgen MSh da, onyng elektoraty da búl qadamdy qostaghany ras.

Basynda Apparatpen (búl sayasy ssenariydi belgileushi resmy top) kelisken «ruhshyldar» Ózen oqighasyna kelgende ayaqtaryn shalys basty. Búl oqigha jandaryn tolqytqan últshyldar bar nazar men sayasy sharany osyghan bettetuge mәjbýr edi. Ishki tolqynystargha shydamaghan partiya halyqshyldyq qasiyetin tanytqysy kelip-aq baghyp, oqighagha ókimetti kinәlaumen boldy. Búl shynayy tarih ýshin qajettilik bolghanmen, sayasat ýshin әjetke jaray qoymaytyn bastama bolatyn. Jaghdaydyng ushygha bastaghanyn sezgen apparat kópir ýstinde at auystyrugha bolatynyn dәleldeuge kirisip ketti: jalmajan búrynghy partiya liyderi AJ (Jaghanova) apamyzdy iske qayta qosty. Ol jana basshylyqty alayaq dep kinәlәp, әreketterin zansyz dep bas prokuraturagha shaghyndy.

MSh-ny Ózen oqighasyn kózir etuge iytermelegen últshyl-ekonomist MT (Múqtarhan Tayjan) bolsa kerek. MT óz partiyalastary Ózen oqighasyna basty nazar audarmaghany ýshin qatardan ketkeni belgili, al oghan jauap retinde MSh basshylyghy biylikke qúqay kórsetken mәlimdeme jasady.

Aqyrynda Astana AJ-gha qol úshyn berip, barlyq budjettik úiymdardan jana mýsheler tartyp, «Ruhaniyattyn»  balama qúryltayyn ashyp berdi. Múnyng barlyghy halyqtyng ózi qatysyp otyrghan shara retinde eshkimge eshbir qúpiya jay emes.

Aqyry OSK bas prokuraturanyng uәjine sýiene otyryp, «Ruhaniyat» tizimin saylaudan alastap tyndy. Aytysker Sara әjemiz «Jiyenqúlgha kelgende shyqpas dausym» demekshi, eldegi jana ghasyrdyng eng qayghyly qandy oqighasy bolyp tariyhqa engen  Ózen oqighasy  últshyldargha kózir emes shider boldy.

Mәsele, biylik tarapynan istelgen qiyanatta emes, o bastaghy sayasy kelisim boyynsha belgili bir qamashaudan (ramka) shyghyp, kelisimning shyrqyn búzghan «ruhshyldardyn» әreketinde shyghar. Óitkeni, ókimetke baryp, bir oqighagha bola barlyq maqsatty tәrk etu emes, dәiekti sóz ben últtyng joghyn joqtau últshyldardyng basty mýddesi boluy kerek edi. Sayasatta keyde prinsip emes, bastysy belgili bir nәtiyjeli qadamgha barudy kózdeu bolyp tabylady. Búl joly últshyldar mәjilis tabaldyryghyn attap túryp, kiruden bas tartqan sharanyng iyesi boldy. Olar atylghan ýirekterding arasynan bir-aq shyqty. Desek te, búl sayasy bataliyanyng basy boluy yqtimal...

«Abay-aqparat»

Núra Matay. 12-3=? nemese sayasattaghy kәrilik kórinisteri

Sayasy ýreyding qúshaghynda qytyqtasa kózi jasaurap kýlip, kózin alaytsa, dausyn shygharmay óksip jylap alyp, býkil qoghamdyq-sayasy ashu-yzasyn komment jazudan alatyn qazaqtyng týiip aitqan pәlsapalyq sózderining biri: «jas kýning de  - bir bala, qartayghanda - bir bala». Bizding biylikting býgingi sayasy oiyndary da balanyng ermegi, qausap qartayghan kisining baladay bolyp ketetin minez-qúlqynan aumay qaldy.

Mysaly, «Azattan» azar-bezer bolghan mýsheleri saylau jaqyndaghan sayyn topyrlap «Aqjolgha» ótip jatyr. Kommentshiler «Aqjoldyn» adaldyghyna eki dýniyede senbeymiz», dep shu-shúrqan bolyp jatady. Tap bir «Aqjol» saylaushylardyng partiyagha adaldyghyna zәru bolyp otyrghanday. Álgi partiyadan partiyagha qonys audarudy bir sarapshylar «Múnday jaghdaylar partiyanyng әli qalyptasyp ýlgermegenin kórsetedi» deydi. Kórdiniz be, bolashaqta saylau, sayasy partiyalar turaly әngimening әueni qalay bolatynyn.

Qúday-au, kózindi baqyraytyp qoyyp, el-júrt bar-au demey ashyqtan-ashyq balanyng oiynynday bolyp ketken búl neghylghan sayasy oiyn deseniz, taqyryptyng ekinshi jolyna qaranyz.

Mysaldyng taghy biri - әueli Ortalyq saylau komissiyasynda tirkelgen «Ruhaniyat» partiyasynyng ótken jyldyng qarasha aiynyng sonynda ótken sezin partiyanyng búrynghy tórayymy Altynshash Jaghanova ay jarym uaqyttan keyin (!) zansyz ekenin bilip, «Egemen», «Qazaqstan», «Habar» syndy memlekettik baspasóz men arnalardan kósile sóiledi.

Sóitip, últtyq memlekettik mýddening jolyndaghy «mýrittermiz» dep arakidik «ashyq hat» jazyp, júlqynyp, biylikke «kónbeseng kýl qylamyz» dep qorazdanyp qoyatyn últshyldardyng bas sardary Múhtar Shahanov ýmitker bolyp týsken partiya saylaudan shettetildi. Mәmbetalin Jaghanovamen júlqysyp, sotqa ketti. Múhannyng toby qalamdaryn alyp, ýirenshikti hattyng kezektisin «búrq» etkizdi.

Endi, mine, Astanada «Ruhaniyattyn» kezekten tys sezi ótip, Jaghanova partiyanyng jalauyn óz qolyna alyp, biyikten jelbiretpekke bekinip, «Ruhaniyattyn» kóshbasshysy bolyp qayta shyqty. Qúddy, Janna D Ark dersin!

Al, Serikjan saylaudan saly sugha ketip, sayasy kýresten birjola týnilip, biylikting oiyn erejesin saqtamaghanyna kýiinip, ashtyq jariyalady.

Mәmbetalin degende, mening oiyma dәuirding asa talantty aqyny Múhtar Shahanovtyng «12-3=?» atty óleni oraldy. Ólende aqyn jyldyng tórt mezgilinen kóktemdi alyp tastasa ne bolar edi degen pәlsapalyq dýniyeni negizge ala otyryp, jastaryna senbegen, senim bildirmegen, jol bermegen qogham jayly aitady (Álbette, mening týsinigimde).

Aytpaqshy, osynyng bәrin úiymdastyrghan biylik degen әngime Altynshash apaydyng «әdiletsizdikke» tózbey, qol qusyryp otyrudy «ar» kórip, aighay, attangha basyp shyqqan kezinde aitylghan edi.

Endi qaranyz, Quandyq Túrghanqúlov - 63 te, Serikjan myrza - 43 te, Altynshash apay - 69 da eken. Mine, sizge kóktemdi kórgisi kelmeytin sayasat. Demek, aqyn kóregen: 12-3=?