Dýisenbi, 14 Qazan 2024
3825 5 pikir 20 Qazan, 2020 saghat 16:47

Áleumettik saualnama: «Nur Otan»-nyng qyzmeti 78% halyqtyng mýddesimen sәikes keledi

Euraziyalyq integrasiya instituty saraptamalyq qyzmet naryghynda әleumettik-ekonomikalyq jәne sayasy prosesster mәseleleri boyynsha 2012 jyldan beri júmys istep keledi. Áleumettik jәne saraptamalyq saualnama jýrgizu bizding júmysymyzdyng basym baghytynyng biri bolyp tabylady. Búl turaly Malim.kz habarlady. 

Institut túraqty negizde elding damuyndaghy ózekti mәseleler boyynsha qoghamdyq pikirdi ólsheumen ainalysady. Euraziyalyq integrasiya institutynyng Áleumettik zertteuler ortalyghynyng jetekshisi Emiysheva Gýlden birneshe súraghymyzgha bylay jauap berdi.

— Qoghamdyq pikirding ólshemi qanshalyqty shynayy  jaghdaydy kórsetedi? Halyq arasynda jýrgizilgen saualnama nәtiyjesine senuge bola ma? Onyng negizinde sheshim qabyldaugha bola ma?

— Áriyne,  sosiolog retinde Sizge aitarym, әleumettik saualnama qoghamdyq kónil-kýidi ólsheytin basty qúraldyng biri sanalady. Tәjiriybeli sayasatkerler men biznesmender  sheshim qabyldap, tәuekelder men mýmkindikterdi baghalau kezinde әleumettanushylardyng mәlimetterine jýginedi. Alayda nәtiyjelerdi dúrys týsindiru jәne úsynystardy dayyndau ýshin zertteudi úiymdastyru men jýrgizuge egjey-tegjey dayyndalu: derekterdi jinau jәne taldau әdistemesi, qúraldary, әdisterin әzirleui óte manyzdy.

Obektivti kóirinisti alu ýshin әleumettanushylar әr zertteuge onyng maqsaty men mindetine baylanysty tútas baghdarlama әzirleydi.

Saualnama nәtiyjesin dúrys ekstrapolyasiyalau, tújyrym jasau ýshin  mәlimetter qayda, qashan jәne qalay jinalatynyn týsinu kerek. Qanday súraq qoyyldy jәne qanday jauap núsqasy úsynylghany da manyzdy.

Mәselen, týrli telegram-kanaldardaghy saualnamalardyng nәtiyjesin kórgende, biz onyng barlyq qazaqstandyqtardyng pikiri emestigin týsinuimiz kerek. Ol atalghan kanalgha jazylushy,  saualnama taqyrybyna qyzyghushylyq tanytqan internetting belsendi qoldanushylarynyng ghana pozisiyasy. Sol siyaqty, óz dostary men tanystarynyng arasyndaghy azdaghan saualnama men olardyng jauabynyng nәtiyjesi negizinde býkil halyqtyng pikiri turaly qorytyndy jasaugha tyrysu turaly aitugha bolady. Búl jaghdayda «mening jazylushylarymnyng arasynda», «mening dostarym jәne tanystarym .. dep esepteydi» jәne t.b. aitan jón.

— Jaqsy. Býgingi kýni qazaqstandyqtardyng kónil-kýii qanday, olardy ne mazalaydy, aita alasyz ba?

— Bizding zertteulerimizding nәtiyjeleri kórsetkendey, әrbir ekinshi qazaqstandyq aldaghy 2-3 jylda óz ómirin jaqsartugha senimdi, taghy 28% bәri ózgerissiz qalady dep esepteydi.  Respondentterding 11,7% -y ghana eng nashar ssenariydi kóredi. Azamattardyng kónil-kýiine koronavirustyq infeksiyanyng taraluy, karantindik sharalardyng engizilui jәne sonyng saldarynan qarjylyq jaghdaydyng nasharlauy әser etedi dep boljaugha bolady.  Osylaysha, respondentter bolashaqta memleket aldyndaghy eng manyzdy mindetter halyqtyng әl-auqatynyng ósui, sapaly medisinalyq kómek kórsetu, júmys oryndarynyng ashyluy, jastardyng júmyspen qamtyluy jәne túrghyn ýy mәselelerin sheshu bolyp tabylatyndyghyn atap ótti. Azamattar ýshin birinshi kezekte otbasylyq әl-auqat, densaulyq, materialdyq tabys, joghary enbekaqy tólenetin júmys, tәrtip pen qoghamdaghy túraqtylyq túr.

— Negizgi qúndylyqtar qatarynda siz «qoghamdaghy tәrtip pen túraqtylyqty» atap óttiniz. Biraq, býgingi tanda biz kóptegen elderdi narazylyq tolqyndarynyng sharpyghanyn kórip otyrmyz. Qazaqstandyqtardyng narazy kónil-kýileri turaly ne aita alasyz?

— Qazaqstannyng tәuelsizdik jyldaryndaghy basty jetistikterining biri beybitshilik pen kelisimdi saqtau bolyp tabylady. Biz otbasynyng amandyghy, densaulyqty saqtau jәne órkendeu turaly tek qoghamdaghy tәrtip pen túraqtylyq jaghdayynda ghana aita alamyz. Men jappay narazylyqtar men mitingiler barysynda ekonomikalyq damuy jalghasqan, adamdardyng júmysy men tiyisti jalaqysy bolghan, memleket tólemder boyynsha óz mindettemelerin tolyq kólemde orynday alghan birde-bir mysaldy kórmedim.

Azamattardyng janalyqtardy qarap, baspasóz ben internettegi materialdardy oqyp, týrli tәrtipsizdikterding saldaryn baghalay alady dep oilaymyn. Bizding saualnamalarymyzgha sәikes, qazaqstandyqtardyng 56,2% el ishinde tәrtipti saqtau qoghamnyng barlyq mýsheleri ýshin tolyq erkindikti qamtamasyz etuge tyrysudan góri manyzdy ekenine senimdi. Tek 17% basqasha oilaydy. Sonymen qatar, 50,7% tipti ereuilderge tyiym saludy qajet dep sanaydy.

— Bizding azamattardyng sayasatqa qanshalyqty qyzyghushylyq tanytatynyn aita alasyz ba? Aqparatty qaydan alady?

— Shyn mәninde, túraqty negizde elding qoghamdyq-sayasy ómiri turaly aqparatqa qazaqstandyqtardyng tek 24,6%-y ghana qyzyghushylyq tanytady, taghy 37,8%-y anda-sanda — qajet bolghan jaghdayda.  Negizgi aqparat kózining әli de teledidar bolyp otyrghandyghyn aita ketu kerek (46,4%). Respondentterding jauaptaryna sýiensek, internette әrtýrli forumdar, әleumettik jelilerdegi blogtar (32,3%), sodan keyin ghana janalyqtar resurstary (29,7%) aqparat kózi bolyp tabylady.

Alayda kәsiby jurnalistikagha degen senim joghary: teledidar – 52,3%, janalyqtar sayttary – 32,1%, forumdar men blogtar – 29,8%.

— Óziniz biletindey, qoghamnyng sayasattandyrylghan bóligi Mәjilis saylauynyng jariyalanuyn kýtude. Qanday sayasy partiyalardyng saylaushylardyng qoldauyna ie bolatyn mýmkindigi bar ekenin aita alasyz ba?

— Parlament Mәjilisine ótu ýshin zannamada belgilengen kedergiden ótu mýmkindigi turaly payymdaugha әli erte. Múnday derekter bizde joq.

Alayda, qazaqstandyqtar arasyndaghy senim dengeyi boyynsha «Nur Otan» partiyasy absolutti kóshbasshy bolyp tabylady dep býginnen aitugha bolady. Bizding zertteulerimizding derekteri boyynsha partiyanyng halyq arasyndaghy tanymaldyghynyng dengeyi eng joghary – shamamen 95%, senim – 72,4%. Búl rette halyqtyng 78%-y «Nur Otan»-nyng qyzmeti azamattardyng mýddelerine sәikes keledi dep sanaydy.

Partiyalardyng saylaudaghy mýmkindikterining qanday bolatynyn biz elektoraldy kampaniya bastalghan kezde kóremiz. Halyqtyng qazirgi sayasy belsendiligi jaghdayynda, azamattar óz ýilerine kelip, belsendi júmys isteytinder turaly ghana aita alady dep oilaymyn.

Abai.kz

5 pikir