Senbi, 28 Qyrkýiek 2024
46 - sóz 3695 2 pikir 21 Jeltoqsan, 2020 saghat 14:33

Gharyshtaghy bәsekelestik. AQSh pen Qytay

Gharysh kenistigindegi bәsekelestik AQSh pen Qytay arasynda ótetin synayly. Resey búl bәsekelestikte artta qalyp qoydy-au. AQSh-tyng jetistikterin bilemiz, bir ghana Ilon Masktyng ózi әlemdi auzyna qaratyp otyr. Naghyz gharysh әlemining Mәsihi. Al Qytaydyng qanday jetistikteri bar, dәl osy gharysh salasynda?

2010-2019 jyldary Qytay gharyshqa 207 mәrte zymyran úshyrghan kórinedi. Búl óte kóp. Al 2018 jyly tipti әlemde gharysh ailaghy bar elderding ishinde rekord jasap, 38 mәrte zymyran úshyrghan.

2020 jyldyng nauryz aiyndaghy resmy statistikagha senetin bolsaq, gharyshta 2666 sputnik bar. Sonyng 363 sputniygi qytaylyq kompaniyalargha tiyesili. Búl Reseyden eki ese kóp degen sóz. Reseyding gharyshta 169 sputniygi bar. Al әriyne kóshting basyn aqbas býrkit AQSh bastap túr. Aduyndy AQSh-tyng gharyshta 1327 sputniygi jýr. Olar әskery operasiyalardan bastap geografiyalyq esepteulerge deyin qoldanyluda.

Qytay songhy uaqytta gharyshqa kóp sputnik shygharu arqyly jana jýie jasauda. Mysaly onyng BeiDou jýiesi amerikandyq GPS, reseylik GLONASS nemese europalyq Galileo negizine úqsas keledi. Endi qarap túrsaq osy jýielerding ishinde Qytay alghash ret AQSh-ty artqa tastaghan eken. Qalay deseniz, bylay. Mausym aiynda olar BeiDou jýiesin quattandyratyn kezekti sputnikti jiberip, algha shyqqan. Yaghny aspanda 35 Beydou sputnikter jýiesi jәne 31 GPS-sputnik bar kórinedi.

Odan bólek Qytaydyng Long March zymyrany arqyly Qytay gharysh kenistigin baghyndyrugha ýlken maqsattar qoyghan. Barlyq úshyrular osy Long March zymyrandarymen iske asuda. Qytay 2045 jyly әlemdegi basty gharyshtyq kýshke ainaludy josparlap otyr. Sondyqtan AQSh-Qytay arasyndaghy bәsekelestik artpasa, kemimeydi. Demek, gharysh ýshin aiqastar alda.

2000 jyly Qytay gharyshty zertteuge jәne zymyrandar jasaugha $22,6 mlndy jylyna bólse, búl kórsetkish 2016 jyly $386,6 mlngha biraq jetken. Gharyshqa qarjy bóluden Qytay AQSh-tan aitarlyqtay artta, alayda Resey men Fransiyany shang qaptyryp ketken.

Jaqynda Qytaydyng Aygha jibergen apparaty topyraq alyp keldi. Búl olar ýshin ýlken jetistik sanaldy. Áriyne, qoghamda Qytaydan kóp saqtanu bar ekenin týsinemin. Alayda gharyshtyq salada jәne basqa da ghylymy jetistikterinen ýlgi alyp, solarday bolugha talpynu kerek qoy. Resey Bayqonyrdy alyp, ne gharyshtyq jýiede damu joq, qalada til jәne tarihty oqytu ýshin rúqsat súrap jýruge tiyis jaghdaydamyz. Mening oiymsha Bayqonyrda әlemning naghyz gharysh salasyndaghy giganttarymen týrli joba jasau kerek. Tek qana Reseyding uly zymyrandaryn úshyra bermey, AQSh-pen de, Fransiyamen de, Japoniyamen de jәne Qytaymen de jobalar jasap kóruge bolady.

Ashat Qasenghaliyding jazbasy

Abai.kz

2 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2576